Αξιοσημείωτη αντοχή σε συνθήκες πρωτοφανούς κρίσης παρουσιάζουν οι τιμές των περισσότερων προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ με αποτέλεσμα η Ελλάδα να τοποθετείται στην κατηγορία των ακριβών αγορών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αν και η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση από το 2008 οι τιμές στο ράφι είτε στα τυποποιημένα είτε στα νωπά προϊόντα κάθε άλλο παρά την πραγματική οικονομική κατάσταση της πλειονότητας των Ελλήνων αποτυπώνουν, καθώς δεν παρατηρείται σχεδόν κανένα σημάδι αποκλιμάκωσής τους.
Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και τον περασμένο Φεβρουάριο, όπως καταγράφηκε από την ΕΛ.ΣΤΑΤ., η μέση αύξηση των τιμών είναι της τάξης του 2,2% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2011.
Βέβαια, το ΥΠΑΝ και η Διαμαντοπούλαινα δεν πρόκειται να επέμβουν, αν και το κράτος επιτέθηκε στις απολαβές των εργαζομένων. Ετσι, κάνουν λόγο για διαμόρφωση ενός πλαισίου, ομαλής λειτουργίας της αγοράς το οποίο θα βασίζεται στους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού και παρόμοιες μπούρδες.
Δύο μέτρα και δύο σταθμά ! Επίθεση στους μισθούς αλλά το κεφάλαιο παραμένει ασύδοτο να κερδοσκοπεί.
Το εμπόριο πάντως λέει τα γνωστά, “δεν υφίσταται ακόμη καμία πίεση και δεν αναμένεται να πέσουν οι τιμές γενικά”. Σαν προβλήματα αναγνωρίζουν μόνο τα παρακάτω:
– Τις αυξημένες δαπάνες για ενέργεια.
– Την επιβολή του ειδικού τέλους ακινήτων.
– Τις καθυστερήσεις στις καταβολές των κεφαλαίων από τη συμμετοχή των εταιρειών σε επιδοτούμενα προγράμματα.
– Τις αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών.
– Το υψηλό κόστος δανεισμού.
– Την ανελαστικότητα στην αγορά εργασίας.
– Το υψηλό κόστος της γραφειοκρατίας.
– Την πολυνομία.
– Την αύξηση των φόρων.
– Το γρηγορόσημο .
Πουθενά δεν υπάρχει αναφορά για έλλειψη ρευστότητας των πελατών τους !!!
Ωστόσο, κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι του ΥΠΑΝ έκαναν μια προσέγγιση και κατέληξαν σε συμπεράσματα για το θέμα. Ετσι, εμφανίζουν σαν αιτίες των υψηλών τιμών τα παρακάτω:
1. Οριζόντιες συμπράξεις μεταξύ προμηθευτών ή αγοραστών. Πρόκειται για συμφωνίες μεταξύ των ανταγωνιστών για τον καθορισμό των τιμών, τον περιορισμό της παραγωγής και τον καταμερισμό της αγοράς. 2. Κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης – αποκλειστικότητα. Πρόκειται για συμβατικές ρήτρες αποκλειστικότητας και παροχής οικονομικών κινήτρων για την εξασφάλιση αποκλειστικότητας (π.χ. εκπτώσεις πίστης, εκπτώσεις στόχου, δωρεάν παροχές). 3. Στρατηγικές συμμαχίες αγοραστών. Πρόκειται για συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ ανταγωνιζόμενων αγοραστών με σκοπό την από κοινού αγορά ορισμένων εισροών. 4. Εφαρμογή προκαθορισμένων τιμών λιανικής.
5. Προώθηση συγκεκριμένου σήματος. Αποτελεί την υποχρέωση ή πρόγραμμα παροχής κινήτρων που αναγκάζει τον αγοραστή να καλύπτει σχεδόν το σύνολο των αναγκών του σε μια συγκεκριμένη κατηγορία με αγορές από έναν μόνο προμηθευτή για δεδομένο χρονικό διάστημα. 6. Προϊόντα ιδιωτικού σήματος. Πρόκειται για τα προϊόντα που κατασκευάζονται από τρίτους σε προηγούμενα στάδια της αλυσίδας προσφοράς και πωλούνται με το σήμα άλλων λιανοπωλητών.
7. Δικαιώματα εισόδου . Πρόκειται για τα ποσά που απαιτούν ορισμένες αλυσίδες σούπερ μάρκετ προκειμένου να τοποθετήσουν ή να τοποθετήσουν σε προνομιακή θέση τα προϊόντα του προμηθευτή. 8. Οι συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας.
9. Οι ενδοομιλικές συναλλαγές. Πρόκειται για τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται μεταξύ του ίδιου ομίλου επιχειρήσεων και που αποσκοπούν στη χειραγώγηση των τιμών, αλλά και στη φορολόγηση των κερδών εκτός των ελληνικών συνόρων.
Αυτό το τελευταίο έχει κάποιους τρόπους που γίνεται:
1. Θυγατρικές αγοράζουν από τις μητρικές τους σε υψηλές τιμές προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Οι τιμές είναι φουσκωμένες έτσι ώστε να παρουσιάζουν μεγάλο κόστος και να γλιτώνουν τη φορολόγηση κερδών στην Ελλάδα.
2. Μια θυγατρική λιανικής προχωράει σε ειδική συμφωνία αγοράς προϊόντων από θυγατρική προμηθευτικής. Παράλληλα, συμφωνία κάνουν και οι μητρικές σε παγκόσμιο επίπεδο. Ομως το όφελος δεν αποδίδεται στη θυγατρική λιανικής, αλλά στη μητρική της εταιρεία.
3. Το τρίτο τέχνασμα είναι τα υψηλά δικαιώματα χρήσης σημάτων που χρεώνουν οι μητρικές εταιρείες τις θυγατρικές. Οι χρεώσεις είναι υψηλές έτσι ώστε να αποφεύγουν τη φορολόγηση στη χώρα μας, εμφανίζοντας υψηλό κόστος.
4. Ενα ακόμα κόλπο είναι ο δανεισμός με υψηλό κόστος των θυγατρικών από τις μητρικές εταιρείες. Με αυτό τον τρόπο δικαιολογούνται αφενός αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα και αφετέρου τις αυξημένες τιμές των προϊόντων τους.
5. Τέλος, οι εταιρείες εμφανίζουν για πολλά χρόνια ζημιές και προβλήματα ρευστότητας. Με αυτό το τέχνασμα τα κέρδη τους μεταφέρονται σε άλλες χώρες όπου δραστηριοποιούνται με χαμηλότερους συντελεστές φορολόγησης.
Τρίχες !!
Αν και το κράτος εμφανίζεται να ξέρει, πρακτικά εφαρμόζει το κόλπο της μισής και λίγο στραβης ενημέρωσης.
Κουβέντα δεν γίνεται για την αύξηση του πληθωρισμού της τελευταίας διετίας πάνω από 60% που οφείλεται στη βαριά φορολογική πολιτική της κυβέρνησης. Ούτε πως ο τιμάριθμος των ειδών διατροφής αυξήθηκε κατά 5,1% έναντι 9% του γενικού δείκτη από πέρυσι.
Στα σούπερ μάρκετ και τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων το 2011 ο τζίρος σε όγκο (σε σταθερές τιμές) διαμορφώθηκε στο 97,59, κάτω δηλαδή από το όριο του 100 που ήταν το 2005.
Η μεγάλη κομπίνα είναι εδώ, στηριζόμενοι στην ανελαστικότητα της ζήτησης στα τρόφιμα συνέχισαν μέχρι και σήμερα να διατηρούν τις ανοδικές τάσεις στις τιμές, αντισταθμίζοντας με τον τρόπο αυτό, έστω και μερικώς, τις απώλειες όγκου, και άρα τις απώλειες σε τζίρο, ενώ τα λουκέτα ανταγωνιστών αναλαμβάνουν μέρος του ρίσκου.
Τους παίρνει και τα κάνουν !
Μερικά τυπικά παραδείγματα αισχροκέρδειας, όπως έγιναν γνωστά τον τελευταίο καιρό από τις απόπειρες διανομής τροφίμων από ομάδες πολιτών.
-Η τιμή που πλήρωνε η ένωση αγροτικών συνεταιρισμών Μεσσηνίας σε παραγωγούς για ένα λίτρο ελαιόλαδου ήταν 2,20Ε ενώ το “Αλτις” πουλιέται 5,50Ε. Στον Αλιμο συμφωνήθηκε τιμή με παραγωγούς 2,50Ε.
-Πατάτες, η τιμή παραγωγού είναι 0,11Ε , τιμή πώλησης από 0,60Ε και πάνω, τιμή για διάθεση από παραγωγούς 0,28Ε
-Ρύζι, οι έμποροι δίνουν 0,32 Ε ανά κιλό, στα ράφια έχει 3,5Ε ανά κιλό ενώ οι αγρότες πουλάνε απευθείας 0,70Ε μέχρι 1Ε, ανάλογα το είδος.
-Αλεύρι, οι έμποροι δίνουν μέχρι 0,11Ε ανά κιλό σταριού. Η απόδοση είναι 1 προς 3 έως 1 προς 4. Το εισαγώμενο αλεύρι πουλιέται τουλάχιστον 0,80Ε ενώ το ντόπιο 1,70Ε. Οι παραγωγοί πουλάνε απευθείας ο,50 Ε
Η αλήθεια είναι πως οι τιμές που προσφέρουν οι αγρότες στον απλό κόσμο είναι οι πραγματικές και αντιστοιχούν στην αξία των προϊόντων !
Το κέρδος τους είναι πως παίρνουν μετρητά και όχι 6μηνες επιταγές που συχνά δεν έχουν αντίκρυσμα.
Αρα, το 1 Ε διαφορά στο αλεύρι είναι η ληστεία που κάνει ο κάθε βιομήχανος σαν το Λούλη ! Και δεν φτάνει μόνο αυτό, αλλά είναι καθεστώς η νοθεία, αναμιγνύονται φτηνά υλικά και πρώτες ύλες εισαγωγής με ντόπιες και παρουσιάζονται προιόντα σαν ντόπια, μια πρακτική που ακολουθούν όλες οι αλευροβιομηχανίες, όπως και η “3Α”, όπως και όσοι μεταποιούν φυτικά και ζωικά προϊόντα.
Ομως το ΥΠΑΝ έχει ξεχάσει ένα σημαντικό παράγοντα, την ενημέρωση της ετικέτας.
Μετά από πολλά κρούσματα επιβλήθηκε η υποχρέωση αναγραφής της χώρας προέλευσης ορισμένων προϊόντων όπως τα όσπρια και οι ξηροί καρποί. Το θέμα που οδήγησε εκεί ήταν η ανάπτυξη τοξινών σε τέτοια τρόφιμα, κάτι που είναι φυσικό αλλά όχι αποδεκτό για τη δημόσια υγεία.
Που κολάνε και δεν το γενικεύουν σε όλα τα τρόφιμα, αφού είναι υποχρέωση του κράτους να ενημερώνει και να ελέγχει αν τηρούνται οι προϋποθέσεις ασφαλούς παραγωγής? Εχουν ξεχάσει το “ενημερώνει” !!
Ο λόγος είναι απλός, το 70% των τροφίμων και ειδών που αγοράζονται στα super market είναι εισαγώμενα. Η αναγραφή της χώρας προέλευσης σημαίνει χρεωκοπία όλων αυτών των εταιριών που εισάγουν, σαν την Πρόκτερ@ Γκαμπλ, σαν την Unilever, σαν τη Γιώτης….καθώς ο καταναλωτής θα δείξει σαφή προτίμηση σε ντόπια προϊόντα.
(αυτή η πρακτική ακολουθείται ήδη από την Agrino που αναγράφει τον παραγωγό στις συσκευασίες από όσπρια που διακινεί, πουλώντας τα ακριβώτερα, πολύ ακριβώτερα !)
Κατά συνέπεια, μόνο η κρατική παρέμβαση και οι περιορισμοί μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση τιμών, την ώρα που το κράτος εισπράτει περισσότερο φόρο από ακριβά είδη και λιγώτερο από φτηνά.
Δεν πιστεύω πως θα γίνει ποτέ.
