Την ημέρα που πυροβολήθηκε, ο Τομ Χάρννταλ περπατούσε μαζί με άλλους ακτιβιστές του ISM στη Ράφα όταν Ισραηλινοί ελεύθεροι σκοπευτές άρχισαν να πυροβολούν. Σχεδόν όλοι έτρεξαν να προστατευτούν αλλά ο Τομ παρατήρησε ότι τρία παιδιά, ηλικίας μεταξύ τεσσάρων και επτά ετών, είχαν παραμείνει ακίνητα, παραλυμένα από τον φόβο. Ο Τομ γύρισε πίσω, οδήγησε το μικρό αγόρι σε ασφαλές μέρος και στη συνέχεια γύρισε πίσω για τα δύο κορίτσια. Φορούσε ένα γιλέκο φθορισμού, και ήταν σαφώς άοπλος. Ένας ελεύθερος σκοπευτής των Ισραηλινών Δυνάμεων Κατοχής, τον πυροβόλησε στο κεφάλι.
Υπήρξε καθυστέρηση δύο ωρών στα σύνορα της Λωρίδας της Γάζας μέχρι να είναι σε θέση ένα ασθενοφόρο να τον μεταφέρει στο νοσοκομείο του Be’er Sheva. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Αγγλίας σε κώμα, όπου και πέθανε εννιά μήνες αργότερα, χωρίς ποτέ να συνέλθει, στις 13 Ιανουαρίου του επόμενου έτους.
Ο στρατιώτης Taysir Hayb που τον πυροβόλησε, καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία από αμέλεια και άλλες κατηγορίες σχετικά με την προσπάθειά του να συγκαλύψει το τι πραγματικά συνέβη. Μια βρετανική έρευνα για το φόνο διαπίστωσε ότι ήταν εκ προθέσεως – με άλλα λόγια, δολοφονία. Του επιβλήθηκε από ισραηλινό στρατοδικείο, ποινή φυλάκισης έντεκα χρόνων και έξι μηνών από τα οποία θα εξέτιε μόνο τα 8 και τα υπόλοιπα τρεισήμισι θα ήταν με αναστολή. Τελικά πέτυχε να αφεθεί ελεύθερος τρία χρόνια νωρίτερα, έχοντας παραμείνει στη φυλακή μόλις 5 χρόνια.
Μπράιαν Άβερι, πυροβολήθηκε από Ισραηλινούς στρατιώτες στο πρόσωπο
Ο πυροβολισμός του Τομ ακολούθησε τη δολοφονία της Ρέιτσελ Κόρι, που παρασύρθηκε από μια μπουλντόζα στις 16 Μαρτίου, και τον σχεδόν θανάσιμο τραυματισμό του Brian Avery που πυροβολήθηκε στο πρόσωπο στην Τζενίν στις 5 Απριλίου. Λίγες βδομάδες αργότερα, ένας άλλος Βρετανός, ο σκηνοθέτης James Miller, επίσης σκοτώθηκε από έναν ελεύθερο σκοπευτή στη Ράφα. Ο ισραηλινός στρατός αρνήθηκε να δεχθεί οποιαδήποτε ευθύνη για ό,τι έκανε στη Rachel, στον Brian ή στον James Miller. Ενδεχομένως, ένας από τους λόγους για τους οποίους καταδικάστηκε έστω και με αυτόν τον προσχηματικό τρόπο, ο δολοφόνος του Τομ Χάρννταλ, ήταν ότι επρόκειτο για Βεδουίνο με ισραηλινή υπηκοότητα, και όχι Ισραηλινό εβραϊκής καταγωγής. Οι Βεδουίνοι σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Παλαιστίνιους με ισραηλινή υπηκοότητα, σε κάποιες περιπτώσεις στρατεύονται.
Ένα βιβλίο για τον Τομ Χάρννταλ
Το εξώφυλλο του βιβλίου του Τομ Χάρννταλ
Ο Τομ Χάρννταλ ήταν ένας ακτιβιστής της ειρήνης και ένας αξιόλογος φωτορεπόρτερ. Οι φωτογραφίες του, μαζί με τα άρθρα του, μαρτυρούν τα συχνά τρομερά γεγονότα που είδε και έζησε κοντά σε οικογένειες στο Ιράκ, σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στην Ιορδανία και στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι εικόνες και τα άρθρα του, που μεγάλωναν σε ένταση καθώς το ταξίδι του γινόταν όλο και πιο δύσκολο, περιλαμβάνονται μέσα σε ένα νέο βιβλίο που εκδόθηκε από τον οίκο Trolley Books πριν ένα μήνα και έχει τον τίτλο, “Το μόνο σπίτι που παρέμεινε όρθιο-Τα ταξίδια του Τομ Χάρννταλ στην Μ. Ανατολή” (The Only House Left Standing – The Middle East Journals of Tom Hurndall). Είναι μια σύνθεση ρεπορτάζ και δημοσιογραφίας των πολιτών του πιο έντονου είδους. Μια οπτική καταγραφή της πάλης και της σύγκρουσης κάποιου που αποφάσισε να δεσμευτεί ολοκληρωτικά και χωρίς φόβο. Όμως, όπως δείχνουν τα γραπτά του, ο Χάρννταλ καταπιανόταν καθημερινά με τον φόβο.
Ταξίδεψε στη Βαγδάτη το 2003, μαζί με μια ομάδα ακτιβιστών που πήγαν εκεί ως «ανθρώπινες ασπίδες» λίγο πριν την εισβολή των αμερικανικών και βρετανικών στρατευμάτων, αποφασισμένοι να διαμαρτυρηθούν για τον πόλεμο με τον πιο άμεσο και επικίνδυνο τρόπο. Σε μια σειρά άρθρων που έστειλε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στο φοιτητικό περιοδικό, Pulp Manchester Metropolitan University, ο Τομ έγραψε με ειλικρίνεια και χωρίς μεμψιμοιρία για συνεχείς αμφιβολίες του και υφέρποντες φόβους.
Πήρε φωτογραφίες μέσα σε ένα σταθμό παραγωγής ενέργειας στη Βαγδάτη, στους δρόμους του Αμμάν, και στο Αl-Rweished, έναν προσφυγικό καταυλισμό μόλις πέντε χιλιόμετρα από τα σύνορα του Ιράκ. Είχε τη δικιά του ματιά για το φως και τη σκιά, για το γρήγορο πορτρέτο, και για την αποτύπωση μια διάθεσης χαρούμενης ή μελαγχολικής. Τον Απρίλιο του 2003, όπως γράφει στον πρόλογό του βιβλίου ο βετεράνος ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή Robert Fisk , ο Τομ πήγε “χωρίς δεύτερη σκέψη στη Γάζα, όπου και ήρθε αντιμέτωπος με τη μαζική τραγωδία των Παλαιστινίων”.
Στην Ιερουσαλήμ, στις 3 Απριλίου, ο Τομ έγραψε για το θάνατο της Rachel Corrie, που είχε συνθλιβεί μέχρι θανάτου από μια ισραηλινή μπουλντόζα ενώ είχε μπει ως ανθρώπινη ασπίδα για να την εμποδίσει, κοντά στο στρατόπεδο προσφύγων της Ράφα: “Αναρωτιέμαι πόσο λίγοι ή πολλοί άνθρωποι θα το ακούσουν στις ειδήσεις και απλώς θα το υπολογίσουν ως άλλον έναν θάνατο, απλώς έναν ακόμα αριθμό …”
Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, “Ρόφα, Γάζα, Απρίλιος 6 – 11, 2003″, υπάρχει μια σειρά από φωτογραφίες του Hurndall από την πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων κατά των ισραηλινών αρμάτων μάχης και των μπουλντόζων κατεδάφισης παλαιστινιακών κατοικιών, D-9. Είναι τόσο δραματική και παραδόξως οικεία η εικόνα της καταστροφής και της βίας σε συνδυασμό με την παράξενη αίσθηση της ήρεμης αποφασιστικότητας που προέρχεται από τους πολίτες με τα έντονα πορτοκαλί μπουφάν παραταγμένους μπροστά από τα τεράστια και εκφοβιστικά μηχανήματα.
Στο ημερολόγιό του, o Hurndall περιγράφει τα γεγονότα εκείνης της ημέρας: «Ήταν παράξενο. Καθώς πλησιάζαμε και τα όπλα πυροβολούσαν, ένιωθα ανατριχίλες στη σπονδυλική μου στήλη, αλλά τίποτα περισσότερο από αυτό.». Η καταχώρηση καταλήγει: “Κάθε ένας από εμάς ήταν στο στόχαστρο ενός ελεύθερου σκοπευτή εκείνη τη στιγμή. Το σίγουρο είναι ότι μας παρακολουθούν και ότι η ζωή μου εξαρτάται από την απόφαση που μπορεί να πάρει ένας Ισραηλινός στρατιώτης ή έποικος”.
Το ημερολόγιο του Τομ Χάρννταλ, σύμφωνα με τον Fisk, “δείχνει έναν αξιοσημείωτο άνθρωπο με αξιοσημείωτες αρχές”. Οι φωτογραφίες του, επίσης, αποδεικνύουν την δύναμη της δέσμευσής του στον σκοπό της μη-βίαιης διαμαρτυρίας, και το θάρρος του. Κατέγραψε τον κόσμο γύρω του σε όλη του την αβεβαιότητα και όσο γινόταν πιο επικίνδυνος και απειλητικός, η ματιά του Τομ γινόταν όλο και πιο σοβαρή. Οι εικόνες που παρήγαγε έγιναν σταδιακά πιο τολμηρές και στοχαστικές. Και λένε την δικιά τους ιστορία για την σύντομη ζωή ενός ανθρώπου που την έζησε στο έπακρο.
Φωτογραφίες του Τομ Χάρννταλ
19 Μαρτίου 2003. Ξενοδοχείο Arab Tower, Αμάν. Ο Τζωρτζ Μπους κηρύττει την εισβολή στο Ιράκ. “Παρακολουθούσαμε ακατάπαυστα στις 3 π.μ. καθώς ο Μπους έδινε το τελεσίγραφό του στη Βαγδάτη. Ήταν μια από αυτές τις καθοριστικές στιγμές που δε θα ξεχάσω ποτέ… αναρωτώμενος αν θα είμαι στην άλλη άκρη που θα δεχθεί την θηριώδη ισχύ που είπε ότι θα ερχόταν στην περιοχή… Αισθάνθηκα σα να μπορώ να ακούσω όλες τις συλλογικές κραυγές των τραυματιών και όσων πέθαιναν, ως αποτέλεσμα αυτών των ήσυχων, ήρεμων λέξεων που εκστόμισε τόσο σκόπιμα και εσκεμμένα”
30 Μαρτίου 2003. Στρατόπεδο προσφύγων Al-Rweished, Ιορδανία
30 Μαρτίου 2003. Ο Τομ παίζει μπάλα με τα παιδιά στον προσφυγικό καταυλισμό Al-Rweished, στην Ιορδανία
6 Απριλίου 2003. Γκραφίτι στη μνήμη της Ρέιτσελ Κόρι, της βορειοαμερικανίδας ακτιβίστριας που είχε σκοτωθεί μόλις λίγες βδομάδες νωρίτερα, Ράφα, Λωρίδα της Γάζας.
6 Απριλίου 2003 Ακτιβιστής του ISM αντιμέτωπος με τεθωρακισμένη μπουλντόζα των Ισραηλινών Δυνάμεων Κατοχής.
6 Απριλίου 2003. Τεθωρακισμένη μπουλντόζα κινείται ανάμεσα στα ερείπια στους δρόμους της Ράφα
7 Απριλίου 2003. Δύο παιδιά στην περιοχή Αλ Μπαραζίλ της κεντρικής Ράφα. Λίγο μετά το αγόρι στα αριστερά, πυροβολήθηκε στον ώμο αφότου πέταξε πέτρες σε ένα τανκ των Ισραηλινών Δυνάμεων Κατοχής, εκεί κοντά. “Το τάνκ έριχνε τόσο αδιακρίτως σε βαθμό που παραλίγο να χτυπηθώ στο τέλος, παρότι φορούσα ξεκάθαρα διεθνώς αναγνωρισμένο γιλέκο με το “ΤV” γραμμένο επάνω του”
7 Απριλίου 2003. Αγόρι σε αντιπολεμική διαμαρτυρία στη Ράφα
10 Απριλίου 2003. Τανκ των Ισραηλινών Δυνάμεων Κατοχής σε περιπολία στη Ράφα. Στο βάθος η Μεσόγειος.
10 Απριλίου 2003. Το σπίτι του Δρ. Σαμίρ στη Ράφα. Τόσο ο Τομ όσο και η Ρέιτσελ Κόρι είχαν μείνει σε αυτό. Εβρισκόμενο στην άκρη της ζώνης κατεδάφισης ήταν όπως το είχε περιγράψει ο Τομ, “το μοναδικό σπίτι που απέμεινε να στέκεται όρθιο”.
Κυριότερες πηγές: http://palsolidarity.org/2012/01/we-remember-tom-hurndall/
