του Emiko Jozuka
(μεταφορά, μετάφραση filistina)
Τον Μάρτιο του 2011, ειρηνικές διαμαρτυρίες ξέσπασαν στη Συρία σε
απάντηση των βασανιστηρίων που υπέβαλε το καθεστώς σε μαθητές
λυκείου που είχαν ψεκάσει τους τοίχους με συνθήματα κατά του Άσαντ.
Σε αυτό το σημείο, με τη βοήθεια της κάλυψης του γεγονότoς από
“έμπιστα” μέσα ενημέρωσης, πολλοί από εμάς ήμασταν έτοιμοι να πιστέψουμε
ότι το κύμα της Αραβικής Άνοιξης είχε φτάσει πλέον στη Συρία. Αφήσαμε
αυτό το κύμα να μας οδηγήσει και ταχθήκαμε με το λαό της Συρίας στην
επανάσταση του, ενωμένοι κάτω από τον κοινό σκοπό ότι ο αδίστακτος
δικτάτορας, ο πρόεδρος Μπασάρ αλ-Άσαντ, έπρεπε να φύγει.
Δεκαεπτά μήνες μετά, κάτι δεν πάει καλά με τη συριακή επανάσταση,
και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν γίνει συνένοχα στην στρέβλωση της
αλήθειας και την έλλειψη αντικειμενικότητας.
Η μόνη καθολική αλήθεια είναι ότι χιλιάδες ζωές χάθηκαν χωρίς
λόγο, και ότι ο αριθμός αυτός συνεχίζει να ανεβαίνει κάθε μέρα. Αυτό
που ξεκίνησε ως μια ειρηνική εξέγερση του λαού για δημοκρατία, γρήγορα
μεταμορφώθηκε σε ένα ένοπλο επαναστατικό κίνημα εναντίον του καθεστώτος,
καθώς οι δυνάμεις του Άσαντ χρησιμοποίησαν βίαια μέτρα για να
καταστείλουν τις διαδηλώσεις.
Αρκετά παραδόξως, ο “δημοκρατικός” Δυτικός κόσμος επευφημούσε την
ένοπλη αντιπολίτευση καθώς οι συγκρούσεις μεταξύ ομάδων ανταρτών και των
κυβερνητικών δυνάμεων κλιμακώνονταν σε αιματηρές, πλήρους κλίμακας
μάχες μεταξύ του Ελεύθερου Συριακού Στρατού και των δυνάμεων του
καθεστώτος.
Η μόνη καθολική αλήθεια είναι ότι χιλιάδες ζωές έχουν χαθεί χωρίς
λόγο, και ότι ο αριθμός αυτός συνεχίζει να ανεβαίνει κάθε μέρα.
Ενώ τα επαναλαμβανόμενα βέτο από τη Ρωσία και την Κίνα στο
Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εμπόδισαν την ομάδα των ΗΠΑ και των συμμάχων
τους να χρησιμοποιήσει άμεση στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, οι ΗΠΑ
και οι σύμμαχοί τους έδειξαν την συμπαράστασή τους στο πεδίο της
έμμεσης συμμετοχής στρατιωτικών. Σύμφωνα με αναφορές των μέσων
ενημέρωσης, ο υποστηριζόμενος από τη Δύση, Ελεύθερος Συριακός Στρατός
της Συρίας (FSA) λαμβάνει τώρα υλικοτεχνική υποστήριξη από τη Βρετανία
και στρατιωτική εκπαίδευση από Βρετανούς και Γάλλους ειδικούς στη
Συρία, και από Αμερικανικό και Τουρκικό προσωπικό του στρατού στην
Αμερικανική στρατιωτική βάση, στη νότιο παράκτια επαρχία των Αδάνων
στην Τουρκία.
Παραδόξως, πρώην άμαχοι που έγιναν αντάρτες στο έδαφος του Hatay
επανειλημμένα θρηνούν την έλλειψη υποστήριξης, σε σχέση με όπλα και
χρηματοδότηση, από τη Δύση.
Για να δικαιολογήσουν τη θέση τους στη μόδα της επανάστασης, χώρες όπως οι ΗΠΑ έχουν διαδώσει το γνωστό κλισέ, ότι είναι εκεί για να εξασφαλίσουν τη δημοκρατία και την ελευθερία για το λαό της Συρίας.
Ωστόσο, μετά από την εμπειρία μας με το “Operation Iraqi Freedom”
γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά, ότι η Αμερική βγάζει το χαρτί της περί
δημοκρατίας με στόχο να αποκρύψει το ίδιον συμφέρον της να εξασφαλίσει
τον έλεγχο των αποθεμάτων πετρελαίου.
Μια ερώτηση που γίνεται συχνά είναι, γιατί οι ΗΠΑ δεν
ενεργούν ως ο προάγγελος της δημοκρατίας και για τις χώρες του Κόλπου;
Δεν είναι το καθεστώς, σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ,
εξίσου, αν όχι περισσότερο αυταρχικό, από το καθεστώς του Άσαντ;
Έτσι, φαίνεται ότι για άλλη μια φορά, παρά τις κραυγές της
κυβέρνησης των ΗΠΑ για δημοκρατία και τους θρήνους για το θάνατο της των
αμάχων της Συρίας και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι
άνθρωποι στην πλούσια σε πετρέλαιο Μέση Ανατολή μοιάζουν ακόμα με πιόνια
σε αυτό το χειραγωγήσιμο από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, σενάριο, για
μεγαλύτερο περιφερειακό έλεγχο.
Η Πρωτοβουλία για Εταιρική σχέση στη Ευρύτερη Μέση Ανατολή
σχηματίστηκε αμέσως μετά τον πόλεμο στο Ιράκ για ακριβώς αυτό το λόγο,
να αποδεικνύει σε ποιο βαθμό τα καλέσματα των ΗΠΑ για δημοκρατία είναι
ύποπτα. Γνωστή αρχικά ως Πρωτοβουλία για Ευρύτερη Μέση Ανατολή,
ξεκίνησε το έργο της με την προώθηση της δημοκρατίας και την
κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη στη Μέση Ανατολή, ως έναν από τους
κύριους τρόπους για την καταπολέμηση της απειλής της “τρομοκρατίας” από
τις αραβικές χώρες μετά την 9/11.
Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε, ότι στην πραγματικότητα υιοθετήθηκε από το
σύμφωνο του Ελσίνκι του 1975, με στόχο την προώθηση μεγαλύτερης
ελευθερίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σοβιετική Ένωση και την
Ανατολική Ευρώπη. Αυτή η ετοιμότητα για την αξιολόγηση της Μέσης
Ανατολής – μιας περιοχής με διαφορετικές πολιτιστικές αξίες και
οικονομικά και πολιτικά συστήματα -με όρους Ψυχρού Πολέμου , είναι
αποκαλυπτική της πραγματικής έλλειψης σχεδιασμού της διακυβέρνησης των
ΗΠΑ και της ρηχής κατανόησης της περιοχής. Η ανειλικρίνεια των ΗΠΑ βγήκε
επίσης στην επιφάνεια όταν απέτυχε να συμβουλευτεί τις 22 χώρες που
συμμετείχαν στην Πρωτοβουλία. Προς μεγάλη τους οργή, το σχέδιο διέρρευσε
στα μέσα ενημέρωσης και προκάλεσε ένα χείμαρρο θυμωμένης κριτικής, με
τον Αιγύπτιο αρχισυντάκτη της Έκθεσης για την Αραβική και Ανθρώπινη
Ανάπτυξη, Nader Fergany, να αναφέρεται στην «αλαζονική νοοτροπία της
σημερινής κυβέρνησης των ΗΠΑ(Μπους) σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο»,
σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στην al-Hayat το Φεβρουάριο του 2004.
Ως αποτέλεσμα του γενικού σάλου που ξέσπασε στις Αραβικές χώρες,
ότι δεν ζητείται η γνώμη τους, κι ότι μένουν στο σκοτάδι σχετικά με τα
σχέδια που αφορούν στις δικές τους χώρες, η κυβέρνηση Μπους βιαστικά
μετονόμασε την Πρωτοβουλία, σε Πρωτοβουλία για Εταιρική σχέση στην
Ευρύτερη Μέση Ανατολή, για να πείσει τα δυσαρεστημένα αραβικά κράτη
για τα οφέλη της Πρωτοβουλίας βάζοντας την Τουρκία ως υποστηριχτή και
πληρεξούσιό τους.
Ως χώρα που προώθησε την ιδέα της «συντηρητικής δημοκρατίας» κάτω από
την ομπρέλα του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), με επικεφαλής
τον πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Τουρκία απευθύνθηκε στις
δυτικές χώρες ως δημοκρατικός αναμορφωτής, και προς τις αραβικές
χώρες μέσω της υποστήριξης της παραδοσιακής ισλαμικής ταυτότητάς
τους. Ήταν μια τέλεια επιλογή για την κυβέρνηση των ΗΠΑ, η οποία δεν
ήθελε να θεωρηθεί ότι ανακατεύεται στη Μέση Ανατολή- λαμβάνοντας υπόψη
το αντι-αμερικανικό συναίσθημα που επικρατεί μετά το Ιράκ.
Γιατί λοιπόν να μη βάλει στην Τουρκία τη σκέψη ότι θα
μπορούσε να είναι μια παγκόσμια δύναμη και να αναλάβει έτσι να κάνει τη
βρώμικη δουλειά;
Σε κάθε περίπτωση, ο ηγετικός ρόλος της Τουρκίας, για λογαριασμό της
Πρωτοβουλίας των ΗΠΑ, αντιμετωπίζει μια σειρά από εμπόδια. Τα
«μηδενικά προβλήματα» της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας , όπως
οργανώθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, βασίστηκε στην
ιδέα ότι η χώρα θα διατηρήσει ειρηνικές και σταθερές σχέσεις με τους
γείτονές της. Κατά ειρωνικό τρόπο, οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ
έχουν παγώσει από τότε που έγινε η επιδρομή στο Στολίσκο της Ελευθερίας
που κατευθυνόταν στη Γάζα, τον Μάιο του 2010, και η πολιτική και η
στρατιωτική υποστήριξη της Τουρκίας στη συριακή αντιπολίτευση έχει
κόψει τις διπλωματικές σχέσεις τόσο με τη Δαμασκό όσο και την Τεχεράνη.
Πριν ξεκινήσουν τα γεγονότα της Συρίας, οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ της
Συρίας και της Τουρκίας είχαν κορυφωθεί σε πάνω από 3 δισεκατομμύρια
δολάρια, αλλά έκτοτε έχουν συρρικνωθεί.
Η υποστήριξη της Τουρκίας στους αντάρτες και η άρνηση της
να βοηθήσει να απελευθερωθούν οι 48 Ιρανοί που είχαν συλληφθεί από τους
αντάρτες στη Δαμασκό, επέστησε έντονες επικρίσεις από το Ιράν, το
οποίο στηρίζει το καθεστώς του Ασάντ. Νωρίτερα αυτό το μήνα, οι
διπλωματικές σχέσεις έφτασαν στο Ναδίρ, όταν το Ιράν ανέστειλε τα
προνόμια θεωρήσεων (visas) για τους Τούρκους πολίτες. Επί προσθέτως,
στην επιδείνωση των σχέσεων με τις γειτονικές της χώρες, η Τουρκία
αντιμετωπίζει τώρα την αυξανόμενη απειλή των Κούρδων ανταρτών. Η
αναδυόμενη ανεξαρτησία των Κούρδων της Συρίας σημαίνει ότι η Τουρκία
αντιμετωπίζει τώρα την απειλή του Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), που
εκτείνεται στα Ιρακινά και τα Συριακά σύνορά της. Όπως έχουν τα
πράγματα, ο ρόλος της Τουρκίας ως περιφερειακός μεσολαβητής της
Πρωτοβουλίας δεν έχει επιτύχει τους υβριστικούς της στόχους, της
αναβίωσης τής Οθωμανικής αυτοκρατορίας και της παγκόσμιας δύναμης.
Προς το παρόν, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία δεν δείχνει να φθίνει. Με
τους κάποτε δοξασμένους αντάρτες να έχουν επίσης αποδειχθεί ένοχοι για
τη διάπραξη παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι εκκλήσεις για
μια γενική επανεξέταση έχουν έρθει στην επιφάνεια. Είμαστε έτοιμοι να
πιστέψουμε ότι η ελευθερία και η δημοκρατία για το λαό της Συρίας μπορεί
να οικοδομηθεί πάνω στα θεμέλια της ακραίας βίας; Ή μήπως θα
συνεχιστεί η βία με τη μορφή μιας θρησκευτικής αναμέτρησης ακόμα και
όταν -και αν – φύγει ο Άσαντ;
Το γεγονός ότι ο Άσαντ έχει επιτύχει να βρίσκεται στην εξουσία τους
τελευταίους 17 μήνες, σημαίνει ότι πραγματικά έχει σημαντική εγχώρια
στήριξη, ή ότι ορισμένες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης έχουν
αποσύρει την υποστήριξή τους στα βίαια μέσα που χρησιμοποιούνται από
τους αντάρτες για τη διασφάλιση της δημοκρατίας. Θα μπορούσε επίσης να
σημαίνει ότι οι αντάρτες δεν λαμβάνουν τόσα όπλα και τόση οικονομική
στήριξη, όπως θα ήθελαν. Σε κάθε περίπτωση, ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός
δεν είναι αυτό που φαίνεται. Στερείται ένα ισχυρό κεντρικό νευρικό
κέντρο και χωρίζεται ιδεολογικά και εθνικά. Έμπειροι μαχητές της Λιβύης
που βοήθησαν να ανατραπεί ο Καντάφι, μαζί με Τσετσένους Βόσνιους,
και “περίεργους” Τούρκους, Ιορδανούς και Αιγύπτιους-σύμφωνα με έναν
τοπικό γιατρό στην Αντιόχεια – έχουν ενταχθεί επίσης στις τάξεις του
Ελεύθερου Συριακού Στρατού και υπονομεύουν την Συριακή φύση της
εξέγερσης. Επιπλέον, η παρουσία της Αλ Κάιντα και των μονάδων της
μαχητών της τζιχάντ μεταξύ του Ελεύθερου Συριακού Στρατού αποτελεί μια
ειρωνεία, αφού οι ΗΠΑ έχουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα μια
τρομοκρατικής απειλής που υποτίθεται ότι πρέπει να λύσουν.
Το καλύτερο είναι να επιτευχθεί μια επανάσταση από τους
ανθρώπους της δεδομένης χώρας που θέλει αλλαγή. Αυτοί θα πρέπει να είναι
οι βασικοί παράγοντες που θα οργανώσουν την κατάσταση και θα
αποφασίσουν τι είναι καλύτερο για τη χώρα τους. Στη διάρκεια όμως αυτής
της 17μηνης διαμάχης, ο ολοένα και πιο σημαντικός ρόλος που
διαδραματίζουν οι δυτικές χώρες και οι σύμμαχοί τους, έχουν αλλάξει το
πρόσωπο της επανάστασης του λαού της Συρίας σε εξέγερση υπό Δυτική
καθοδήγηση. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους παρακάμπτουν
εύκολα το αδιέξοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τροφοδοτώντας την
ένοπλη αντιπολίτευση με υλικοτεχνική υποστήριξη, εκπαίδευση και
εξοπλισμό.
Πρόσφατη ανακοίνωση του Προέδρου Ομπάμα, που τώρα υποστηρίζεται και
από την Βρετανία, ότι τα χημικά και τα βιολογικά όπλα της Συρίας
αποτελούν «κόκκινη γραμμή», και θα είναι αιτία στρατιωτικής επέμβασης
εάν χρησιμοποιηθούν εναντίον των ανταρτών, υπονοεί ότι οι ΗΠΑ δεν
πρόκειται να μείνουν έξω από τις συριακές υποθέσεις. Περιέργως, η ομιλία
του Ομπάμα θυμίζει την αναφορά του προέδρου Μπους, κάποια χρόνια πριν,
στην απειλή των μη- υπαρχόντων όπλων μαζικής καταστροφής του Σαντάμ
Χουσεΐν, η οποία χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για να εισβάλει στο Ιράκ.
Ακόμη και αν η Συριακή αντιπολίτευση επιθυμεί να προσδιορίσει την
τύχη τής δικής της επανάστασης, είναι πιθανόν ο αγώνας της να
χρησιμοποιείται σε μια ευρύτερη γεω-πολιτική διαμάχη μεταξύ των ΗΠΑ και
των συμμάχων της στο ένα μέτωπο, και τη Ρωσία, τη Κίνα και το Ιράν στο
άλλο. Ενώ το στρατιωτικό συμβούλιο του Ελεύθερου Συριακού Στρατού καλεί
για μια ενωμένη Συρία μετά τον Άσαντ, οι αντικρουόμενες επιθυμίες
ανάμεσα στις κατακερματισμένες μονάδες εντός της ομάδας, μαζί με την
έλλειψη συμφωνίας στο επίκεντρο της πολιτικής πτέρυγας τους – το Συριακό
Εθνικό Συμβούλιο – έχουν υπονομεύσει την ενότητα της Επανάστασης της
Συρίας. Αυτή η έλλειψη ενότητας και η πολιτική φαγωμάρα έχει προστεθεί
στον, όλο και με περισσότερο θρησκευτική απόχρωση, εμφύλιο πόλεμο και
οδηγεί σε ενδείξεις ότι η Συρία μπορεί να χωριστεί σε μικρά κρατίδια,
αν φύγει ο Άσαντ.
Μια διαιρεμένη και αποδυναμωμένη Συρία όμως, παίζει στο πλεονέκτημα
των ΗΠΑ, αφήνοντας το δρόμο προς το Ιράν ανοιχτό, και ενισχύει την
ασφάλεια του Ισραήλ στην περιοχή, καταστρέφοντας τον “άξονα της
αντίστασης” Συρίας , Ιράν και Χεζμπολάχ.
Εκτός από τις ανθρωπιστικές τους ανησυχίες, η Ρωσία, η Κίνα και το
Ιράν γνωρίζουν πολύ καλά τα μειονεκτήματα μιας κατακερματισμένης
Συρίας. Με τη Συρία αποδυναμωμένη, και με μια νέα φιλοαμερικανική
κυβέρνηση στη Συρία, η Ρωσία και η Κίνα θα χάσουν τους δεσμούς τους με
μια χώρα η οποία άνοιξε την πρόσβασή τους στους εμπορικούς δρόμους της
Μεσόγειου θάλασσας. Οι αμερικανικές και ισραηλινές επιθυμίες θα
συγκλίνουν και θα επικεντρωθούν στην κατάργηση του καθεστώτος στο Ιράν.
Γνωρίζοντας αυτούς τους κινδύνους, οι υποστηρικτές της Συρίας
συνεχίζουν να προσπαθούν να ανατρέψουν την ιδέα της έξωθεν παρέμβασης
και δηλώνουν σαφώς ότι η μοίρα της Συρίας πρέπει να αποφασιστεί από τον
ίδιο τον λαό της.
Τελικά, όταν θα εκτυλίσσεται η τελευταία σκηνή στη Συρία και ο Άσαντ
θα έχει φύγει, το ζήτημα του κατά πόσον ή όχι οι άνθρωποι θα σκέφτονται
ότι η επανάσταση έχει επιτευχθεί θα είναι μικρής σημασίας για την
κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον θα έχει επιτύχει το στόχο της, του
διαμελισμού και της αποδυνάμωσης της Συρίας, έτσι ώστε να παρέχει
μεγαλύτερο έλεγχο της περιοχής στον τοπικό σύμμαχό της, το Ισραήλ.
Όμως, πολύ αργότερα από τη στιγμή που κάθε σύμμαχος των ΗΠΑ θα έχει
ζητήσει ένα μερίδιο από τα λάφυρα, η μνήμη μας θα έχει μείνει στον λαό
της Συρίας, στην αιματοχυσία και τις χιλιάδες ζωές που χάθηκαν χωρίς
λόγο.
Ο Emiko Jozuka είναι Ιάπωνας ανεξάρτητος δημοσιογράφος πολυμέσων, που αυτόν τον καιρό έχει τη βάση του στην Αντιόχεια.
english.al-akhbar.com
