Η Ρουντέινα είναι μηχανικός απολυμμάτων και ζει στη Χαμρά της Βυρηττού. Δυο φορές την εβδομάδα κάνει εθελοντικά μαθήματα αραβικών, μαθηματικών κι αγγλικών στα προφυγάκια από τη Συρία που έχουν καταφύγει στους περίφημους (για τις σφαγές των ένοπλων Μαρωνιτών εναντίων Παλαιστινίων αμάχων το 1982) καταυλισμούς της Σάμπρα και της Σατίλα. Πρόσφυγες καινούριοι ανάμεσα σε πρόσφυγες παλιούς, τα παιδιά από τη Συρία μαθαίνουν τα γράμματα που τα λιβανέζικα σχολεία τούς αρνούνται. Η Ρουντέινα έχασε τον πατέρα της από εγκεφαλικό όταν έπεσε πάνω σε μπλόκο αντικυβερνητικών σαλαφιστών στην Συρία, όπου είχε πάει για δουλειές. Ήταν χριστιανός το θρήσκευμα, άθεος όμως στη θρησκεία, κομμουνιστής στη ζώη, βετεράνος του εμφυλίου στο Λίβανο. Η κόρη του, δυο χρόνια μετά, με κοιτάει με μάτια σταθερά και ένα μειδίαμα στα χείλη, το οποίο δεν είναι ούτε από χαρά ούτε από ικανοποίηση, αλλά από σιγουριά. Μου εξηγεί γιατί δεν υπάρχει περίπτωση να πέσει η Συρία στα χέρια σαλαφιστών: “Γιατί κανείς δεν μπορεί να απειλήσει την Αντίσταση, ειδικά μετά τη νίκη της επί του Ισραήλ το 2006”.
Ο Άχμεντ μένει σε ένα χωριό έξω από την Τρίπολη του Λιβάνου, αλλά ζει μεταξύ πολλών κόσμων ταυτόχρονα. Στην πόλη το πρωί, ο Άχμεντ δουλεύει σε μια ΜΚΟ, η οποία παρέχει χρήματα στους Σύριους πρόσφυγες για τη λιβανέζικη βίζα (200 δολλάρια το χρόνο). Στα σύνορα με τη Συρία κάθε βράδυ,ο Άχμεντ γίνεται αρωγός στους αντάρτες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, ο οποίος μαζί με το σαλαφιστικό Μέτωπο της σωτηρίας αντιμετωπίζουν στρατιωτικά το συριακό στρατό – αλλά και τη Χεζμπολλά – μόλις λίγα χιλιόμετρα μέσα στην συριακή ενδοχώρα. Η περίφημη μάχη του Αλ-Κουσέιρ έχει τελειώσει μολις λίγες μέρες πριν με πανηγυρική νίκη της ‘Αντίστασης’, την οποία ο Αχμεντ δεν υποστηρίζει πια όπως παλιά, το 2006 για παράδειγμα. Τώρα θέλει να νικήσει η αντιπολίτευση στη Συρία και μισεί το καθεστώς, όπως κι αυτούς που το βοηθούν υποννοώντας τη Χεζμπολλά. Ο πατέρας του λέει ότι ο πόλεμος ξανάρχεται με γρήγορα βήματα, κι ο Αχμεντ συμφωνεί. Μου λέει ότι στους δρόμους της Τρίπολης μπορείς να δεις άντρες της Χεζμπολλά να φυλάνε γωνίες και περάσματα, και ότι αυτές οι εμφανίσεις κάνουν τους ντόποιους νευρικούς. Οταν τον ρωτάω πώς κι έχει η Χεζμπολλά ‘δικούς της΄εδώ πάνω, μια περιοχή σουνιτική, μου απαντάει ότι από το 2000, που έδιωξε τους Ισραηλινούς από το νότιο μέρος, η Χεζμπολλά έχει πολλούς σουνίτες μαζί της. Τα μάτια του τρεμοπαίζουν είτε από οργή, που μια εξέγερση ενάντια σε ένα μισητό καθεστώς έγινε πόλεμος μεταξύ αυτών που υποστήριξε παλιά και αυτών που έμαθε να υποστηρίζει σήμερα, είτε από ανικανότητα να δει τι θέλει και τι πρέπει να γίνει απέναντι στο σημερινό χάος.” Θα ήθελα να πέσει το καθεστώς και να ανέβουν ίσως κάποιοι δημοκρατικοί”, μου λέει, “αλλά είναι μάλλον δύσκολο”, προσθέτει αμέσως μετά.
Πίσω στη Βυρηττό, σύντροφοι μου λένε ότι ο Τσόμσκι είναι στην πόλη και ότι θα γίνει συνάντησή του μαζίμε Λιβανέζους και Σύριους ακτιβιστές. Η αίθουσα στο ‘παλάτι’ της Unesco, που γίνεται η συνάντηση, είναι αχανής και παγωμένη από ένα αιρ κοντίσιον, που νιώθεις ότι δουλεύει τόσο καλά όσο τίποτα άλλο στη χώρα. Είμαστε καμιά 20αριά και καθόμαστε σε πλαστικές καρέκλες γύρω από ένα μακρινό τραπέζι σαν σε μυστικό δείπνο. Το ταβάνι πιο ψηλό κι από την πιο σηκωμενη μας ματιά. Νιώθουμε μικροί κι αβοήθητοι. Αυτά που συμβαίνουν μας ξεπερνούν όλους, αφού ο πρώτος κι ο τελευταίος λόγος ανήκει στους τύπους με τα όπλα τώρα κι αυτοί δεν είμαστε εμείς.
Ο Τσόμσκυ θέλει να ακούσει πρώτα τί λενε οι ‘ντόπιοι’ για την εμπλοκή της Χεζμπολλά στο συριακό εμφύλιο, βάζοντας στην αρχή δύο ερωτήσεις. Πρώτον, απειλείται υπαρξιακά από την εξέλιξη του πολέμου στη Συρία? Δευτερον, αν η απάντηση στην πρώτη ερώτηση ειναι ναι, θα μπορούσε να κάνει κάτι άλλο από μια επέμβαση στη Συρία, στο πλευρό του καθεστώτος? Νιώθουμε όλοι ότι ο αναρχικός στοχαστής είναι μαζί με τους νικητές του Αλ κουσάιρ. Ο γύρος τοποθετήσεων αρχίζει, ωστόσο το ταβάνι μοιάζει να ανεβαίνει ακόμα ψηλότερα μετά από κάθε μια. Ένας απόστρατος αξιωματικός του λιβανέζικου στρατού λέει οτι η χεζμπολλά ειναι σεχταριστική οργανωση, ότι εχει εμπλακεί σε ένα πολεμο που γίνεται όλο και περισσότερο θρησκευτικός και ως εκ τούτου είναι η αρχή του τέλους της. Ένας νεαρός ανταπαντάει ότι το σχέδιο των σιωνιστών είναι να κατατεμαχίσουν τη Συρια και τη Μεση Ανατολη γενικά, και για αυτό το λόγο η παρέμβαση της χεζμπολλά ειναι σωστή γιατί σταματάει τα ιμπεριαλιστικά σχέδια. Στο τέλος το λόγο παίρνει ο μαρξιστής ιστορικός του Λιβάνου, Φαουάζ Τραμπουλσί: “Η συριακή υπόθεση ειναι θέμα των Σύριων και μόνο, και το γεγονός οτι η χεζμπολλά αποφάσισε να εμπλακεί σε μια ενδοσυριακή σύρραξη, είναι μεγάλο λάθος”. Αλλά ακόμα και οι τοίχοι του παλατιού ξέρουν ότι στην Συρία δεν πολεμάνε μόνο Σύριοι εδώ και χρόνια πια. Νιώθουμε όλοι ότι ο μαρξιστής ιστορικός θέλει να γίνει αρχηγός των στρουθοκάμηλων, που έχουν πολλπλασιαστεί με ραγδαίους ρυθμούς τελευταία. Φεύγω από την συνάντηση με το κεφάλι βαρύ, σαν να το τραβάει η άμμος από κάτω και να θέλει να το σκεπάσει.
Ο Γουισάμ, καλός φίλος και γνώστης της ιστορίας της περιοχής με χτυπάει στον ώμο, πάμε να τα π(ι)ούμε, μου λέει. Κι έτσι έγινε. Με ντόπιο τσίπουρο στο τραπέζι, ξεσκονίσαμε χάρτες της περιοχής και βιβλία ιστορίας, ξαναδιαβάσαμε ανακοινώσεις του ΟΗΕ και των ξένων ανταποκριτών για τον πόλεμο, είδαμε βιντεάκια στο γιουτιούμπ, από τις πρώτες διαδηλώσεις των πολιτών και τις μετέπειτα μάχες των ανταρτών, μπουκάραμε στα μυαλά του Νασράλλα, του Πούτιν και του Ομπάμα, και μετά από πολλές ώρες μελέτης, βγάλαμε το συμπέρασμα: Ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος δεν θα αρχίσει τελικά από τη Συρία, παρόλο που έχουν σχηματιστεί τα αντίπαλα στρατόπεδα πιο καθαρά από ποτέ. Για πρώτη φορά φαίνεται να συμφωνούν Ιράν, Ρωσία, και Κίνα, αλλά και τα άλλα BRICS, Ινδία, Νότια Αφρική και Βραζιλία για μια αποφασιστική αποτροπή αλλαγής καθεστώτος με εξωτερική – βλέπε δυτική – στρατιωτική παρέμβαση. Κι αυτό είναι τόσο πρωτοφανές που η Δύση (μαζί με τη Σαουδαραβία και το Κατάρ) δεν μπορούν να κάνουν κάτι παραπάνω παρά να παρατείνουν μια προαποφασισμένη ήττα. Προς το παρόν, λοιπόν, ξαναζούμε το δεύτερο Ψυχρό πόλεμο σαν φάρσα με τους λιβανέζους (της Χεζμπολλά) αυτή τη φορά να ανακτούν μέρος της Συρίας (του Ασαντ) μετά από δυο χρόνια εμφυλίου στη χώρα.
Νικόλας Κοσματόπουλος
Βυρητός, Τετάρτη 19 Ιούνη
