Γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου 1953 στο Μανχάταν των Ηνωμένων Πολιτειών. Από μικρός έδειξε ιδιαίτερη κλίση στα μαθηματικά, τους υπολογιστές και στην επίλυση δύσκολων προβλημάτων. Τον Ιούνιο του 1971 και ενώ σπουδάζει στο Χάρβαρντ, “πετάγεται” μέχρι το γειτονικό ΜΙΤ και γίνεται από τους κύριους προγραμματιστές του εργαστηρίου Τεχνητής Νοημοσύνης (MIT AI Laboratory). Εκει κερδίζει σύντομα μεγάλη δημοσιότητα στον κύκλο των χάκερ (ταλαντουχοι και ευφυείς προγραμματιστές) λογω των ξεχωριστων του ικανοτητων και γινεται γνωστος με τα αρχικα RMS. Εκεινη την εποχη η κουλτουρα των χακερ του πανεπιστημιου βασιζοταν στην ελευθερη διακινηση γνωσεων και κωδικα, μια κουλτουρα που θα οδηγησει στο ανοιχτο/ελευθερο λογισιμικο (open/free source) και στην ελευθερη διακινηση τεχνογνωσιας μεταξυ προγραμματιστων ανα τον κοσμο. Ο Stallman γινεται ο πιο φανατικος υπερασπιστης του ελευθερου λογισμικου και του λογισμικου ανοιχτου κωδικα και δεχεται μεγαλο προσωπικο πληγμα οταν στα μεσα της δεκατετια του 80′ πολλες εταιρειες που διακινουσαν τον κωδικα των προγραμματων τους αποφασιζουν να τον “κλειδωσουν” με διαφορες πατεντες για να αποφυγουν την χρησιμοποιηση του κωδικα τους σε προγραμματα ανταγωνιστων. Εκείνη την περιοδο ο Stallman αν
απτυσει μια ιδεολογικη σταση που έμελλε να την διατηρήσει μέχρι και σημερα. Καταλήγει στο συμπερασμα οτι ειναι ανήθικο να παραγεις ενα προγραμμα χωρις να προσφερεις στον χρηστη των κωδικα του προγραμματος και ξεκιναει εναν αγωνα κατα του κλειστου λογισιμικου (proprietary software) και οποιων το ενστερνίζονταν. Αν και πολυ ταλαντουχος προγραμματιστης, ο Stallman απαρνείται μια καριέρα σε καποια από τις μεγαλες εταιρειες πληροφορικης της εποχής, αρνείται να υπογραφει συμβολαια που του απαγορεύουν να μοιράζεται τον κωδικα του και αρνειται να “πουλησει” τις αρχες του για ενα χοντρο μεροκαματο οπως εκαναν πολλοι από τους φιλους του στο ΜΙΤ.
Το 1983 ξεκιναει ενα προτζεκτ ονοματι GNU (Gnu’s Not Unix) με σκοπο να μεταφέρει το πιο γνωστό λειτουργικό σύστημα εκείνης της εποχη το Unix σε υπολογιστές x86 βασιζμενο όμως εξ ολοκλήρου σε ελευθερο λογισμικο. Λιγο αργοτερα ιδρυει το μη κερδοσκοπικο Ιδρυμα Ελεύθερου Λογισμικου, FSF (Free Software Foundation) για να προσελκυσει προγραμματιστες και να προσεφερει ενα νομικο πλαισιο για τις διαφορες λειτουργιες του κινηματος. Το 1985 ο Stallman εφεύρει τον όρο “copyleft” το αντιστροφο του “copyright”, ως μια εναλλακτική προσέγγιση στην διαχείριση των δικαιωμάτων ενος παραγώμενου έργου.
Το 1989, ο Stallman δημιουργεί την General Public License (GPL) μια αδεια χρησεως η οποια δινει στον κατοχο ενος προγρμματος 4 βασικες ελευθεριες:
1. Την ελευθερια να χρησιμοποιει το προγραμμα
2. Την ελευθερια να μελετησει το προγραμμα και να το αλλαξει αναλογα με τις αναγκες του (αυτο προϋπόθετει την κατοχη του κωδικα του προγραμματος)
3. Την ελευθερια επανα-διανομης του προγραμματος για να βοηθησει τους διπλανους του
4. Την ελευθερια αναβαθμισης του προγραμματος και της διανομης του για το καλο της κοινοτητας (αυτο προϋπόθετει την κατοχη του κωδικα του προγραμματος).
Με αλλα λογια,αν εγω βρω ενα προγραμα που χρησιμιοποιει την συγκεκριμενη αδεια χρησεως, εχω καθε δικαιωμα να το αλλαξω όπως και όσο θέλω, αλλα ειμαι υποχρεωμενος βαση της αδειας να το διανειμω κι εγω με την ιδια αδεια χρησης. Ετσι η γνωση διανειμεται στην κοινοτητα και κανεις δεν μπορει να καταχραστει την ελευθερια που του δινει η αδεια, γιατι ειναι υποχρεωμενος να συνεχισει με την ιδια αδεια την διανομη του προγραμματος του. Να σημειωθει εδω, οτι σε καμια περιπτωση ενα προγραμμα που χρησιμοποιει αυτη την αδεια δεν σημαινει οτι πρεπει να διανειμεται δωρεαν. Εχεις καθε δικαιωμα να το πουλησεις αρκει να δωσεις και τον αρχικο κωδικα του προγραμματος. Με την διακινηση της γνωσης ομως συνηθως τα προγραμματα ανοιχτου κωδικα ειναι αρκετα φτηνοτερα από τα αντιστοιχα κλειστου κωδικα.
Ο Stallman και οι προγραμματιστές του GNU παραγουν μια σειρα από πολυ χρησιμα εργαλεια ελευθερου λογισμικού για τις ανάγκες ενος λειτουρικού συστήματος. Εν τω μεταξύ το 1991 ενας φινλανδος φοιτητης ονοματι Linus Torvalds ανακοινωνει σε μια λιστα συζητησεων στο ιντερνετ οτι έχει αρχίσει να δουλεύει σε εναν πυρηνα (kernel) για συστηματα x86 χρησιμοποιωντας την αδεια χρησης GPL. Με τις ελευθεριες της αδειας να τους “λυνει” τα χερια, πολλοι προγραμματιστές ανα τον κοσμο προσφερουν βοηθεια και κωδικα στο συγκεκριμενο προτζεκτ του 21χρονου φινλανδου, ενσωματώνοντας πολλα από τα εργαλεια που δημιουργησε ο ιδιος ο Stallman και οι προγραμματιστές του GNU. Το τελικο αποτελεσμα ειναι ενα νεο πληρες λειτουργικο συστημα, το GNU/Linux. Δυστυχως σημερα οι περισσοτεροι αναφερονται στο συγκεκριμενο λειτουργικο απλα ως Linux κατι που εξοργιζει τον Stallman καθως πιστευει οτι η προσφορα των εργαλειων και των προγραμματιστων του GNU ηταν η βαση πανω στην οποια χτιστηκε ολο το λειτουργικο, και με τον να μην αναφερεται στο ονομα η λεξη GNU, υποτιμάται αυτη η προσφορα.
Ο Stallman συνεχιζει μέχρι σημερα τον αγωνα του για εναν κοσμο οπου η γνωση θα ειναι ελευθερη και ολοι θα εχουμε προσβαση σε αυτην…Ταξιδευει σε πολλες χωρες στον κοσμο, “κηρύσσοντας” τις ηθικες αρχες του ελευθερου λογισμικου και τους κινδυνους των διπλωματων ευρεσιτεχνιας (software patents) που προσπαθουν να επιβαλουν με νομοσχεδια πολλες μεγαλες εταιρειες λογισμικου. Φυσικά δεν λείπουν οι επιθέσεις προς το πρόσωπο του που κυμαίνονται απο τις γελοίες σχετικά με την εμφανισή του μέχρι τις πιο συζητήσιμες σχετικά με τις εμμονές του και τον τρόπο διάδοσης των ιδεών του.
Κατα τη γνώμη μου είναι απο τις ειλικρινεις και ασυμβιβαστες φωνες που πραγματικα “πολεμανε” για εναν καλυτερο κοσμο. Ειναι σταθερος στις αποψεις του και δεν τον ενδιαφερει να κανει δημοσιες σχεσεις και φιλιες, τον ενδιαφερει να προωθησει το οραμα του για εναν κοσμο οπου η διαδοση της γνωσης και η αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων δεν θα ειναι αδικημα. Ακομα και οι εχθροι του, του αναγνωριζουν την σταθεροτητα στις ηθικες αρχες του απο τοτε που ξεκινησε τον αγωνα του μεχρι σημερα. Οι ηθικες αρχες που διεπουν ολο τον βιο του πρεπει να ειναι οδηγος για ολους εμας ειτε εχουμε σχεση με υπολογιστές είτε οχι. Εξάλλου αυτά που κηρύττει αυτος ο ‘αναρχικος’ προγραματιστης ξεπερνανε κατα πολυ τον χωρο των υπολογιστων και ισχυουν για ολους τους τομεις των ανθρωπινων σχεσεων…
πηγες και χρησιμοι συνδεσμοι:
edit: Ευχαριστώ τον Ηρακλή Κοροναίο στο Google+ για τις ιδέες του που χρησίμευσαν σε μερικές μικρές διορθώσεις.
