Μόνο από γεωγραφική άποψη έχει η Κεντρική Δημοκρατία της Αφρικής σχέση με τ’ όνομά της. Όντως βρίσκεται στη μέση της ηπείρου , αλλά με κανέναν άλλο τρόπο δεν είναι «κεντρική » , σίγουρα δεν είναι , όσον αφορά την προσοχή της διεθνούς κοινότητας .
Ίσως το όνομα ηχεί περισσότερο σαν μια περιγραφή .
Ίσως έχει επισκιαστεί από τον πιο θορυβώδη και μεγάλο γείτονά της , τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Όποιος και αν είναι ο λόγος, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (CAR), παραβλέπεται πολύ συχνά, αν δεν ξεχνιέται εντελώς.
Από την πλευρά των Γιατρών Χωρίς Σύνορα , αυτό είναι βαθύτατα ανησυχητικό, διότι υπάρχουν αμέτρητες ιατρικές ανάγκες στη χώρα .
Η CAR κατατάσσεται στην 180η θέση από τα 186 έθνη που εμπεριέχονται στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ .
Σε μια χώρα με το μέγεθος της Γαλλίας , υπάρχουν λίγοι δρόμοι , υπάρχει μικρή υποδομή , καθώς και το εθνικό σύστημα υγείας μόλις λειτουργεί.
Το μέσο προσδόκιμο ζωής είναι μόλις 49 χρόνια, το δεύτερο μικρότερο στον κόσμο.
Η ελονοσία αποτελεί επιδημία , πράγμα που σημαίνει ότι επηρεάζει κάθε έναν από τα 4.570.000 των κατοίκων της χώρας.
Ο υποσιτισμός είναι διαδεδομένος, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του ετήσιου « λιμού » ανάμεσα στις σοδειές.
Ο ιός HIV βρίσκεται και αυτός σε υψηλά ποσοστά .
Αντίθετα τα ποσοστά εμβολιασμού είναι χαμηλά .
Και αν και η χώρα έχει αντιμετωπίσει το μερίδιό της σε σύγκρουσεις , και τώρα ασχολείται με τα επακόλουθα της ένοπλης εξέγερσης που ανέτρεψε την κυβέρνησή της , το 2011 μια έρευνα των ΓΧΣ διαπίστωσε ποσοστά θνησιμότητας πολύ πιο πάνω από το όριο έκτακτης ανάγκης, ακόμη και σε περιοχές που δεν επηρεάζονται από τις μάχες .
Η εν λόγω έρευνα τονίστηκε στην έκθση των ΓΧΣ «Μια σιωπηλή κρίση», ως μέρος μιας συνεχιζόμενης προσπάθειας να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
” Ένα σύστημα υγείας που σπαράσσεται από την χρόνια πολιτική και στρατιωτική αστάθεια ,τα σημαντικά οργανωτικά προβλήματα και η έλλειψη ασφάλειας στις βόρειες και ανατολικές περιοχές της χώρας είχαν καταστροφικές συνέπειες για την υγεία του πληθυσμού”, δήλωσε ο Olivier Aubry , ο επικεφαλής της αποστολής των ΓΧΣ
στη χώρα.
ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ
Οι ΓΧΣ εργάζονται στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία από το 1997.
Το 2012, κατά το οποίο η οργάνωση ξόδεψε πάνω από 24 εκατ. δολάρια για προγράμματα στη χώρα , περίπου 1.300 μέλη του προσωπικού πραγματοποίησαν σχεδόν 600.000 ιατρικές διαβουλεύσεις , περιέθαλψαν περισσότερα από 330.000 άτομα με ελονοσία, και παρείχαν πολλές άλλες γενικές και εξειδικευμένες υπηρεσίες σε 7 νοσοκομεία και 38
ιατρικές θέσεις σε όλη τη χώρα.
Τα γραφεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε όλο τον κόσμο έχουν, επανειλημμένως προειδοποιήσει για την κατάσταση της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας τόσο μέσω ανακοινώσεων όσο και μέσω των επικλήσεών τους για βοήθεια.
Ελάχιστα όμως έχουν αλλάξει.
Πέρυσι, μια άλλη έρευνα διαπίστωσε ότι οι μισοί από τους θανάτους που αναφέρθηκαν στη χώρα ήταν παιδιά. Μόνο το ένα τέταρτο από αυτούς είχαν φθάσει σε ένα κέντρο υγείας πριν πεθάνουν .
Και τώρα φαίνεται ότι η ζωή στην CAR έχει γίνει ακόμα χειρότερη .
Τον περασμένο Δεκέμβριο, ένας συνασπισμός ανταρτών που ονομάζεται Seleka εξαπέλυσε επίθεση κατά της κυβέρνησης της CAR και πήρε πολλές πόλεις από τον εθνικό στρατό της .
Μια εκεχειρία υπογράφηκε , αλλά δεν διήρκησε, και το Μάρτιο,οι Seleka εισέβαλαν στην πρωτεύουσα , Μπανγκί , και ανέτρεψαν τον πρόεδρο Francois Bozize , εγκαθιστώντας έναν από τους δικούς τους , στη θέση του.
Οι κρατικές δυνάμεις ασφαλείας , συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας , εγκατέλειψαν τις θέσεις τους , και τους επόμενους μήνες , η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία βρισκόταν σε κατάσταση χάους .
Μεγάλα τμήματα του πληθυσμού κατέφυγαν στη ζούγκλα , όπου πολλοί μάλιστα παραμένουν.
Λίγοι από τους οποίους επέστρεψαν τολμούν να βγουν έξω , ακόμα και όταν χρειάζονται ιατρική φροντίδα .
Οι λεηλασίες και οι κλοπές είναι ανεξέλεγκτες , καθώς και οι εγκαταστάσεις για την υγεία , συμπεριλαμβανομένων και εκείνες των ΓΧΣ , έχουν γίνει στόχος επιθέσεων, καθώς και οι διεθνείς ομάδες βοήθειας .
Οι συνεχείς διαμάχες μεταξύ των κοινοτήτων της γεωργίας και τις νομάδες κτηνοτρόφωναπό το Τσαντ έχουν μετατραπεί σε θανατηφόρες συγκρούσεις.
Οι διαμάχες μεταξύ των διαφορετικών φατριών των Seleka επίσης αυξάνοντια .
Και οι προμήθειες των βασικών εμπορευμάτων , συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων , έχουν διακοπεί .
Παρόλο που δεν υπάρχει ένας ανοιχτός πόλεμος, η σημερινή κατάσταση είναι εξίσου επικίνδυνη. Πριν από μερικούς μήνες , «στο αποκορύφωμα της κρίσης », λέει ο Serge St. LouisSerge,επικεφαλής της αποστολής των ΓΧΣ στην CAR, «συγκρούσεις , πυροβολισμοί , και κακοποιήσεις σημειώνονταν σημειώθηκαν.
Σήμερα , η ένταση και η βία έχουν υποχωρήσει και είμαστε τώρα σε μια ιδιαίτερα λεπτή φάση – ένα είδος ψευδούς ηρεμίας που είναι τόσο εύθραυστη όσο και εκρηκτική».
Η άμεση βία δεν έιναι όμως η μόνη απειλή όμως .
Οι άνθρωποι που ζουν με τον ιό του HIV / AIDS δεν μπορούν να πάρουν τα φάρμακα που χρειάζονται, το ίδιο και οι ασθενείς με φυματίωση.
Δεδομένων των κινδύνων στους δρόμους , ιδιαίτερα έξω από την πρωτεύουσα, οι εκστρατείες εμβολιασμού έχουν μειωθεί ή ακυρωθεί , έχουν ως φιλόδοξη ( και αναγκαία ) προσπάθεια να διανείμουν κουνουπιέρες ως μέρος μιας στρατηγικής για την πρόληψη της ελονοσίας .
Η περίοδος των βροχών έχει ήδη αρχίσει , πράγμα που σημαίνει ότι ο πληθυσμός θα δυσκολευτεί να αποκτήσει πρόσβαση σε θεραπεία για την κύρια αιτία θανάτου στη χώρα κατά την ακριβή στιγμή που χρειάζεται ώστε να καταπολεμηθεί. « Είμαστε πολύ ανήσυχοι σχετικά με τις σημαντικές ανάγκες του πληθυσμού, ο οποίος ήταν ήδη πολύ ευάλωτος », λέει ο Σαιντ Λούις .
Οι ανάγκες δεν είναι μόνο μεγάλες, αλλά και η δυνατότητα των ΓΧΣ ή οποιουδήποτε άλλου για να τις αντιμετωπίσει, είναι απαγορευτική λόγω της ανασφάλειας που επικρατεί και της απόλυτης απουσίας των κρατικών θεσμών.
Είναι , λέει η Ellen van der Velden , η οποία επιβλέπει μια σειρά από τις δραστηριότητες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην CAR , «μια κρίση πάνω στην κορυφή της κρίσης».
ΔΟΥΛΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΑΟΣ
Κατά τη διάρκεια των μεγάλων συγκρούσεων, οι ΓΧΣ απέσυραν προσωρινά το προσωπικό και τα προγράμματα τους σε ορισμένες περιοχές .
Ταυτόχρονα , όμως , οι ομάδες εγκαταστάθηκαν αλλού. Συνέχιζαν να εργάζονται στο Νοσοκομείο της Κοινότητας Bangui , όπου μεταφέρονταν οι περισσότεροι από τους τραυματίες των συγκρούσεων τον Μάρτιο και τον Μάιο , και στο Κέντρο Υγείας Castor, επίσης, στο Bangui , το οποίο διαθέτει πτέρυγες για χειρουργική επέμβαση.
Ένας από τους ασθενείς των ΓΧΣ στην πρωτεύουσα ήταν ένα 14 χρονο αγόρι, που ονομάζεται Jordan από τη γειτονιά Miskine .
Όταν οι επαναστάτες μπήκαν στην πρωτεύουσα στα τέλη Μαρτίου , έμεινε μέσα στο σπίτι του , προστατεύοντας τον εαυτό του όσο καλύτερα μπορούσε .
Μια αδέσποτη σφαίρα, ωστόσο, πέρασε μέσα στο σπίτι του και τον χτύπησε στο πόδι .
Ένας τοπικός ιερέας βοήθησε να μεταφερθεί το αγόρι στο κοινοτικό Νοσοκομείο , όπου οι ΓΧΣ είχαν το χειρουργείο .
” Τώρα , πάει καλύτερα και ελπίζω ότι θα έρθει στο σπίτι σύντομα , ” είπε η μητέρα του λίγο αργότερα .
Το προσωπικό συνέχισε να εργάζεται στην Paoua , βορειοδυτικά της πρωτεύουσας, καθώς επίσης , προχωρώντας σε διάγνωση και θεραπεία για περισσότερες από 15.600 περιπτώσεις ελονοσίας μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου.
Οι ομάδες συνέχισαν να δουλεύουν στην Boguila για πάρα πολύ καιρό, αν και με μειωμένο προσωπικό , ακόμα και όταν ένα όχημα τους λεηλατήθηκε και οι εγκαταστάσεις έπεσαν στα χέρια ληστών.
Στις αρχές Ιουνίου , ένα καινούργιο σχέδιο έκτακτης ανάγκης στην Bossangoa οργάνωνε 300 εξωτερικά ιατρεία κάθε μέρα και κινητές ιατρικές μονάδες που εξυπηρετούν περιοχές όπου οι άνθρωποι εξακολουθούν να κρύβονται στη ζούγκλα .
Οι ανάγκες ήταν προφανείς: η ελονοσία, οι διαρροϊκές ασθένειες και ο υποσιτισμός ήταν όλα πιο διαδεδομένα από ό, τι ήταν ένα χρόνο νωρίτερα – 33 τοις εκατό υψηλότερα όσον αφορά την ελονοσία .
Στην πραγματικότητα , περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των παιδιών που παρουσιάζονται στα εξωτερικά ιατρεία του προγράμματος Bossangoa ήταν μολυσμένα με την ελονοσία , όπως και το 50 τοις εκατό των γυναικών που έλαβαν προγεννητική φροντίδα.
Μια άλλη προτεραιότητα ήταν η εκ νέου έναρξη της θεραπείας για περίπου 11.000 άτομα με HIV, των οποίων η φροντίδα είχε διακοπεί .
Οι ΓΧΣ έδιναν επίσης εθελοντικά αίμα για να αναπληρώσουν το έλλειμμα στα νοσοκομεία της χώρας , μαζί με διαγνωστικές εξετάσεις και προμήθειες θεραπείας σε διάφορες τοποθεσίες .
ΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΙΩΠΗΡΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Οι συνεχόμενες συνέπειες των συγκρούσεων, σε ένα ήδη κατεστραμμένο σύστημα υγείας είναι βαθιές και εκτεταμένες , περιορίζοντας την πρόσβαση των ανθρώπων στην περίθαλψη , περιορίζοντας τις δυνατότητες παρέμβασεις των οργανισμών έκτακτης ανάγκης , όπως των ΓΧΣ , και επιφέρουν την διακοπή της θεραπείας για εκείνους που δεν ήταν αρκετά τυχεροί να την έχουν ξεκινήσει νωρίτερα . Ο
Chury Baysa , ένας ιατρικός συντονιστής των ΓΧΣ στη Bossangoa, περιγράφει μία περίπτωση , όταν αυτές οι συνέπειες ήρθαν μαζί με έναν τρόπο που θα μπορούσε να κοστίσει σ’ ένα αγόρι την ζωή του αν δεν είχε λάβει τη φροντίδα που χρειαζόταν: « Είχαμε ένα τετράχρονο αγόρι
που ήρθε σε μας , στο τέλος του Μαΐου και το οποίο υπέφερε από σοβαρή αναιμία και ελονοσία.
Ήταν τόσο άρρωστο, που έπρεπε να τον μεταφέρουμε με το αυτοκίνητο , μέσα από πολύ ανώμαλους δρόμους , από την Bossangoa στο νοσοκομείο μας στην Boguila , έτσι ώστε να μπορεί να κάνει μετάγγιση αίματος .
Έχουμε δει πολλές περιπτώσεις όπως αυτή , με παιδιά που είναι πολύ άρρωστα εξαιτίας της έλλειψης σε κουνουπιέρες και σε φάρμακα κατά της ελονοσίας».
Μία από τις πιο ανησυχητικές πτυχές της σε όλα αυτά, είναι η έλλειψη υποστήριξης ή η ανάλογη προσοχή από τη διεθνή κοινότητα .
Οι οργανισμοί και οι οργανώσεις που ήταν ήδη στη χώρα , ως επί το πλείστον , αποσύρθηκαν στο Bangui λόγω της ανεξέλεγκτης βίας και της ανασφάλειας .
Η νέα κυβέρνηση , όπως είναι , δεν έχει κάνει σχεδόν τίποτα για να αποκαταστήσει την ασφάλεια και το κράτος δικαίου , ιδιαίτερα πέρα από την πρωτεύουσα .
Διεθνείς οργανώσεις, όπως τα Ηνωμένα Έθνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να κάνει πολύ περισσότερα , ακόμα και στη σημερινή κατάσταση .
Μόνο το 31 τοις εκατό της αίτησης χρηματοδότησης που έστειλε ο ΟΗΕ έχει ικανοποιηθεί , και μόνο $ 2,8 εκ. προορίζεται για τον τομέα της υγείας , ελάχιστο σε σχέση με όσα χρειάζεται.
Οι ΓΧΣ θα συνεχίσουν να αναπτύσσουν τα προγράμματά τους στην χώρα και να αγωνίζονται να κάνουν τα δεινά της χώρας εμφανή στις ανακοινώσεις τους και στις προσπάθειές τους.
Αλλά σε ένα πολύ βασικό επίπεδο , οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία κεντρικό στοιχείο της σκέψης τους , ειδικά όταν πρόκειται για τη δημόσια υγεία , ανεξάρτητα από το αν ή όχι ξέρουν ή νοιάζονταν για τη χώρα πριν.
(πηγή http://www.doctorswithoutborders.org/publications/alert/article.cfm?id=7057&cat=alert-article)
(Μετάφραση / προσαρμογή Sylvia)
