Ο Γιαννούλης Χαλεπάς συνιστά έναν από τους σημαντικότερους γλύπτες της νεότερης Ελλάδας. Γεννήθηκε στην Τήνο το 1851. Σπούδασε στο Σχολείον των Τεχνών και στην Ακαδημία του Μονάχου, με κρατική υποτροφία. Η διακοπή της υποτροφίας του, καθώς και μια ερωτική απογοήτευση έπληξαν ιδιαίτερα τον ευαίσθητο ψυχισμό του, με αποτέλεσμα, στις αρχές του αιώνα, να μείνει έγκλειστος για 14 χρόνια στο Ψυχιατρείο της Κέρκυρας. Κομβικής σημασίας για την καλλιτεχνική του πορεία υπήρξε ακόμη η συγκρουσιακή σχέση με τη μητέρα του, η οποία θεωρούσε την τέχνη, υπαίτια για τον κλoνισμό του ψυχισμού του. Μετά το θάνατο της μητέρας του, το 1916, ο Χαλεπάς αφοσιώθηκε απερίσπαστος στο έργο του, δημιουργώντας πληθώρα γλυπτών.
Το έργο του Χαλεπά διακρίνεται τόσο για την κλασικιστική του παιδεία, όσο και για μια πιο ρεαλιστική απόδοση. Στην πρώτη περίοδο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, πριν από τον εγκλεισμό του, τα θέματα είναι παρμένα από την ελληνική μυθολογία. Όσον αφορά, όμως, στην καλλιτεχνική του παραγωγή μετά το 1916, οι μορφές γίνονται πιο στιβαρές, εσωστρεφείς και αποτραβηγμένες, ανταποκρινόμενες σε μια θεματολογία που εν πολλοίς εξέφραζε τα προσωπικά βιώματα του καλλιτέχνη.
Η παράσταση «Γιαννούλης Χαλεπάς: η κοιμωμένη μου» ανέβηκε για πρώτη φορά το Μάιο του 2011 στο θέατρο«Τέσσερις εποχές», βασισμένη στη μυθιστορηματική βιογραφία του Γιώργου Α. Χριστοδούλου Ο γλύπτης και η κοιμωμένη, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Μόρτζου. Η παρουσίαση της πολυσχιδούς προσωπικότητας του καλλιτέχνη, τόσο δραματουργικά, όσο και σκηνοθετικά βασίζεται αφενός, στην πορεία εξέλιξης της συγκρουσιακής, όπως προαναφέρθηκε, σχέσης με τη μητέρα του και αφετέρου, σε αρχέτυπα αναφορικά με την αρχαία τραγωδίακαι το πλάσιμο των ηρώων της. Η σχέση μάνας και γιου, πέραν των παραπάνω, προωθεί και μία πιο υπαρξιστικήανάγνωση του θεατρικού κειμένου και της παράστασης, σε συνάφεια με τη φράση του Σαρτρ, ότι «η κόλαση είναι οι άλλοι». Ο Χαλεπάς βιώνει αυτή την κόλαση στο επίπεδο της ανάπτυξης της καλλιτεχνικής του ευφυίας, μέσα από τα εμπόδια που του θέτει τόσο η μάνα, όσο και η κοινωνική συνθήκη της φτώχειας. Όμως, τελικά, το μήνυμα της παράστασης είναι θετικό και αρνείται κάθε θεωρία σχετική με το υπαρξιακό αδιέξοδο, μιας και η ανιψιά του γλύπτη, που τον φροντίζει και τον στηρίζει κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του δίνει ένα ηχηρό μήνυμα αισιοδοξίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η σκηνοθετική αντιμετώπιση του εγκλεισμού του Χαλεπά στο Ψυχιατρείο της Κέρκυρας, που διατυπώνει έμμεσα το σχόλιο: πως η τρέλα νοηματοδοτείται από τις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής. Ανάλογο σχόλιο γίνεται και σε σχέση με την τέχνη, μιας και μέσα από την παράσταση καθίσταται σαφές ότι ο καλλιτέχνης στα τέλη του 19ου αιώνα, όπως και στις αρχές του 20ου, ειδικά στην ελληνική επαρχία, δεν συνιστούσε έναν αποδεκτό κοινωνικό ρόλο. Έτσι, παράλληλα με την εξέταση και τη «σπουδή» γύρω από την προσωπικότητα του γλύπτη σκιαγραφείται με αδρές γραμμές και το κλίμα της εποχής, πότε σαρκαστικά και πότε απόλυτα δραματικά.
Στην παράσταση τόσο ο σκηνικός, όσο και ο δραματικός χρόνος είναι δύο ταχυτήτων. Η αφήγηση γίνεται αναδρομική, με ενδιαφέρον γύρω από την εννοιολογική αλληλουχία των σκηνών. Παράλληλα, όμως, η χρονολογική εξιστόρηση διατηρείται, καθιστώντας σαφές κάθε δρώμενο πάνω στη σκηνή. Η απομίμηση του μαρμάρου, ως πυρήνας της σκηνογραφίας, φωτογραφίζει το πυρήνα της προσωπικότητας του Χαλεπά, δηλαδή την πρώτη ύλη της τέχνης του.
Στην παράσταση υποδύονται τη μάνα- Ρηνιώ Χαλεπά, η Γιούλη Ζήκου, το γιο- Γιαννούλη Χαλεπά, ο Πέτρος Αποστολόπουλος και την ανιψιά- Ειρήνη Χαλεπά η Λήδα Κατσούδη. Η παράσταση παίζεται κάθε Πέμπτη -Σάββατο στις 21.30 και Κυριακή στις 19.00 στο θέατρο «4 εποχές», Κυψέλης 15, Κυψέλη.
Πρώτη δημοσίευση www.exitnews.gr
