Μεταξάς, ένας καθ ομολογίαν του…αυνανιστής δικτάτωρ

Metaxas01 4c5da

Σχολικά βιβλία και Ιστορία

ΤΟΥ ΛEΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝΑΚΗ

Ποιος ήταν ο αληθινός Μεταξάς; Οπωσδήποτε όχι εκείνος που επιχειρεί να περιγράψει το πρόσφατο σχολικό βιβλίο Ιστορίας της έκτης δημοτικού. Μια σκιαγράφηση της προσωπικότητάς του δίνει σε πολλά κείμενά του ο Ρένος Αποστολίδης, που κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι διέθετε την ελάχιστη συμπάθεια προς την Αριστερά. Τον περιγράφει ως ένα κοινό τυχάρπαστο ανθρωπάκι, έναν τυχοδιώκτη.

Διατρέχοντας τα «ημερολόγια» του Μεταξά, επιβεβαιώνουμε την κρίση του Αποστολίδη. Θα μπορούσαμε, ίσως, σήμερα να γελάσουμε συγκαταβατικά μπροστά στην τακτικά επαναλαμβανόμενη σε αυτά φράση: «Δυστυχώς, και σήμερον πάλιν ηυνανίσθην». Άν δεν επρόκειτο για τον ίδιο άνθρωπο που, σε ένα άλλο σημείο των ημερολογίων, μιλώντας για τον ρόλο του την περίοδο του Εθνικού Διχασμού, 1915-1917, αναφέρει το ανατριχιαστικό: «Ενώπιον του διλήμματος να προδώσω είτε τον θρόνο είτε την πατρίδα επέλεξα το δεύτερον».

Αποκαλυπτικό επάνω σε αυτά είναι ένα σχεδόν άγνωστο βιβλίο, στο οποίο διαγράφεται το προσωπικό και πολιτικό προφίλ του Μεταξά. Συγγραφέας του η Δήμητρα Βάκα – Μπράουν, Ελληνοαμερικανίδα δημοσιογράφος που ταξίδεψε στην Ελλάδα το ’16 και έλαβε μια σειρά συνεντεύξεων από όλους τους Έλληνες πολιτικούς, στρατιωτικούς, διπλωματικούς ηγέτες της εποχής, με σκοπό να διαφωτίσει τη διεθνή κοινή γνώμη για το τι συνέβαινε στην Ελλάδα τότε. Τις εξέδωσε ύστερα σε βιβλίο στην αγγλική γλώσσα, που κυκλοφόρησε ταυτόχρονα σε δύο πανομοιότυπες εκδόσεις. Την αμερικανική, με τίτλο «Στην καρδιά της γερμανικής προπαγάνδας» και την αγγλική με τίτλο «Κωνσταντίνος, ο εστεμμένος προδότης». Η βαρύτητα των τίτλων δικαιολογείται από το γεγονός ότι η συγγραφέας αποκαλύπτει στο βιβλίο της, με στοιχεία, το σχέδιο της Γερμανίας να δημιουργήσει μια αυτοκρατορία εκτεινόμενη από τη Βόρεια Θάλασσα ώς τον Περσικό Κόλπο, με όλες τις χώρες των Βαλκανίων υποτελείς της. Σημειώνω, επίσης, ότι λίγο αργότερα η Δήμητρα Βάκα – Μπράουν εξαφανίστηκε με μυστηριώδη τρόπο. Επιχείρησε ένα ταξίδι στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας και χάθηκε χωρίς να αφήσει ίχνος.

Κατέχω ένα αντίτυπο της αγγλικής έκδοσης, που προέρχεται από τη βιβλιοθήκη της Βρετανίδας υπηκόου Σίρλεϋ Άτσλεϋ (Shirley Atchley), εγκατεστημένης τότε μόνιμα στην Ελλάδα. Η πιο πάνω έχει προσθέσει, μάλιστα, στα περιθώρια των σελίδων, δικά της, χειρόγραφα ενδιαφέροντα σχόλια. Το βιβλίο είχε αρχίσει να δημοσιεύει σε συνέχειες, μεταφρασμένο, η τότε βενιζελική «Εστία». Διέκοψε, όμως, μετά τη μεταπολίτευση του ’20.

Σύμφωνα με την εκτίμηση της συγγραφέως, η οποία δεν παραλείπει ποτέ να βλέπει και τις θετικές πλευρές όλων των ηγετών που συναντά στη διάρκεια της αποστολής της, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, ο Μεταξάς είναι σχεδόν ο μόνος στον οποίο δεν βρίσκει καμία απολύτως θετική πλευρά. Γράφει ότι ο Μεταξάς είναι ένας μάλλον ασήμαντος ανθρωπάκος, «κολλημένος»» στα στρατιωτικά, που μιλάει μια γλώσσα «ντυμένη χακί» και ο οποίος καθόλου δεν δικαιολογεί τη φήμη που απέκτησε ως ένας από τους πιο ικανούς συμβούλους του βασιλιά Κωνσταντίνου. Αναφέρει στη συνέχεια ότι σπούδασε στη Γερμανία, όπου, κάποτε, όπως λένε, τον χτύπησε ο Κάιζερ φιλικά στην πλάτη με τη φιλοφρόνηση: «Αν είχα πέντε σαν εσένα, θα μπορούσα να κατακτήσω τον κόσμο». Η Άτσλεϋ εδώ σημειώνει στο περιθώριο τη φράση: «Ο ίδιος το λέει». Για να συμπληρώσει η συγγραφέας ειρωνικά στη συνέχεια της αφήγησής της: «Φαίνεται ότι ο Κάιζερ βρήκε στο μεταξύ τους άλλους τέσσερις και έβαλε μπροστά…».

Για την τοποθέτηση του Μεταξά στην παράταξη των γερμανόφιλων ενάντια στην «Αντάντ» η Βάκα – Μπράουν σημειώνει ότι, κατά τη γνώμη της, δεν είναι διόλου ειλικρινής. Δεν του αποδίδει τον «γνήσιο φιλογερμανισμό» του Γεωργίου Στρέιτ ούτε τον «αφελή πατριωτισμό» του στρατηγού Δούσμανη. Στη στάση του διακρίνει ταπεινά προσωπικά κίνητρα: το μίσος και τη χολή εναντίον των αγγλογάλλων, επειδή απέρριψαν το δικό του σχέδιο απόβασης στα Δαρδανέλλια. Βλέπει μόνο τη διάθεσή του να τους εκδικηθεί «πηγαίνοντας» στους Γερμανούς.

Τον καιροσκοπισμό του Μεταξά διέβλεψε σωστά η διεισδυτική συγγραφέας. Υπηρετώντας το ’17 τον γερμανόφιλο βασιλιά Κωνσταντίνο, υπήρξε πιο γερμανόφιλος από τον ίδιο. Υπηρετώντας μετά το 1936 τον αγγλόφιλο βασιλιά Γεώργιο Β’, ξεπέρασε σε αγγλοφιλία τον κύριό του.

αναδημοσίευση από Αυγή

 

Στηρίξτε το omniatv:

Σχόλια

0 0 votes
Βαθμολογία άρθρου
Subscribe
Notify of
guest
0 Σχόλια
Inline Feedbacks
View all comments
Μετάβαση στο περιεχόμενο