της Sally Hayden (μετάφραση filistina)
Τουλάχιστον 10 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο κατατάσσονται επί του παρόντος ως “απάτριδες”, με 600.000 από αυτούς στην Ευρώπη. Το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) εκτιμά ότι ένα παιδί γεννιέται χωρίς εθνικότητα κάθε 10 λεπτά.
Αν και υπάρχουν άτομα που έχουν γίνει σκόπιμα ανιθαγενείς σε ορισμένες περιπτώσεις – ο γεννημένος στην Αμερική Garry Davis έσβησε την ιθαγένειά του για να τονίσει την πεποίθησή του, ότι διαγράφοντας τα έθνη-κράτη θα σταματήσουν και οι πόλεμοι – στους περισσότερους άνθρωπους όμως, αυτή τη στιγμή, δεν δίνεται η ευκαιρία να επιλέξουν.
“Ανιθαγένεια μπορεί να σημαίνει μια ζωή χωρίς εκπαίδευση, χωρίς ιατρική φροντίδα, ή νόμιμη απασχόληση», δήλωσε η Ύπατη Αρμοστεία σε μια ανοικτή επιστολή που δημοσιεύθηκε από την Guardian, τη Δευτέρα. “Αυτό μπορεί να σημαίνει μια ζωή χωρίς τη δυνατότητα της ελεύθερης μετακίνησης, χωρίς προοπτικές, ή ελπίδα. Η ανιθαγένεια είναι απάνθρωπη.”
Για να καταπολεμηθεί αυτό, η Ύπατη Αρμοστεία έχει ανακοινώσει μια νέα καμπάνια με στόχο τον τερματισμό της ανιθαγένειας σε όλο τον κόσμο, μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.
Το VICE News μίλησε με τη Μελίσα Φλέμινγκ, επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας σχετικά με το πρόβλημα της ανιθαγένειας και την εκστρατεία του Οργανισμού για να την σταματήσει.
VICE News: Τι είναι ανιθαγένεια και ποιούς επηρεάζει;
Μελίσα Φλέμινγκ: Ανιθαγένεια είναι μια κατάσταση όπου ένα άτομο δεν έχει απολύτως καμία εθνικότητα από καμία χώρα, και επηρεάζει ανθρώπους που έχουν επιζήσει από διάφορες καταστάσεις που προέκυψαν στα κράτη τους. Για παράδειγμα, η διάλυση των χωρών μετά από πολέμους: η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Μπορεί να είναι εθνοτικές ομάδες που δεν αναγνωρίζονται από την χώρα όπου ζουν. Υπάρχει και μια άλλη κατάσταση όπου σε 27 χώρες, οι μητέρες δεν είναι σε θέση -.λόγω των νόμων – να περάσουν την ιθαγένειά τους στα παιδιά τους. Έτσι, αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα. Παρακολουθώ ιδιαίτερα την κατάσταση στη Συρία αυτή τη στιγμή, όπου πολλές γυναίκες φεύγουν ή έχουν χάσει τους συζύγους τους και δεν έχουν έγγραφα, ή τα παιδιά τους δεν είναι σε θέση να πάρουν την ιθαγένεια.
Ποιες είναι μερικές από τις επιπτώσεις της ανιθαγένειας;
Οι επιπτώσεις είναι τεράστιες. Αν δεν έχεις την αναγνώριση από ένα κράτος που είσαι υπήκοος, τότε πολύ συχνά δεν έχεις κανένα δικαίωμα για τις πιο θεμελιώδεις υπηρεσίες – για παράδειγμα, να πας το παιδί σου στο σχολείο, το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα σε ένα νοσοκομείο. Οι απάτριδες άνθρωποι συχνά μας λένε ότι αισθάνεται σαν να μην υπάρχουν. Το πρόβλημα είναι ότι πρέπει με κάποιο τρόπο να αγωνίζονται για να επιβιώσουν. Η ανιθαγένεια είναι αυτο-διαιωνιζόμενη, έτσι γενιές γενεών των ανθρώπων είναι απάτριδες και δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτό.
Πιστεύετε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να είναι πολίτης ενός κράτους;
Απολύτως. Ο καθένας έχει το δικαίωμα να ανήκει κάπου, και το πρόβλημα είναι ότι 10 εκατομμύρια άνθρωποι αυτή τη στιγμή είναι σε μια κατάσταση όπου δεν έχουν καμία απολύτως νομική ταυτότητα, χωρίς διαβατήριο, καμία δυνατότητα να λάβουν μέρος στις εκλογές, και πολύ λίγοι έχουν την ευκαιρία να λάβουν εκπαίδευση. Επομένως, μπορεί να θεωρηθεί ότι η ανιθαγένεια δεν πρόκειται απλώς για μια αδικία, αλλά για μια μορφή βασανιστηρίων.
Νομίζετε ότι τα κράτη σκόπιμα αρνούνται να αναγνωρίσουν πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους, επειδή δεν θέλουν το βάρος του να είναι υπεύθυνα για αυτά;
Υπάρχουν ορισμένα κράτη που έχουν αποφασίσει ότι είναι καλύτερα να αφήσουν αυτούς τους ανθρώπους σε νομικό κενό. Εμείς υποστηρίζουμε ότι είναι πολύ καλύτερα να δώσεις σε κάθε άτομο που ζει στη χώρα σου κάποιο είδος ταυτότητας, γιατί η περιθωριοποίηση των ανθρώπων μπορεί μόνο να φέρει απογοήτευση δημιουργώντας άλλα προβλήματα. Πιστεύουμε ότι είναι προς το συμφέρον των χωρών να φροντίζουν να είναι όλοι οι κάτοικοι υπήκοοι, ή να μπορούν να πάρουν ιθαγένεια από τη χώρα που προέρχονται.
Θέλετε να ορίσετε τη διαφορά μεταξύ των ανθρώπων που αναγκάζονται να είναι ανιθαγενείς, και όσους αποφασίσουν να απορρίψουν το κράτος για πολιτικούς λόγους;
Δεν έχουμε συναντήσει ποτέ κάνεναν άπατρι να επιθυμεί να ζει σε αυτή την κατάσταση. Αισθάνονται εξαιρετικά υποβαθμισμένοι και αισθάνονται ότι υφίστανται διακρίσεις, και πολύ συχνά αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να διορθωθεί τόσο εύκολα. Γι ‘αυτό πιστεύουμε ότι είναι πραγματικά είναι καιρός να προσπαθήσουμε και να σπρώξουμε αυτό το ζήτημα. Βλέπουμε κάποια πρόοδο σε ορισμένες χώρες για να σταματήσει η μάστιγα της ανιθαγένειας, αλλά μερικές φορές είναι απλά δυο-τρεις λέξεις σε ένα νόμο που πρέπει να αλλάξει. Γι ‘αυτό και πρέπει να ξεπεράσουμε αυτή την άρνηση και να πιστέψουμε ότι θα κερδίσουμε – αυτό θα είναι καλό για όλους μας.
Ξέρω ότι διάφορες χώρες έχουν καταργήσει τα διαβατήρια πολιτών που εγκαταλείπουν τις χώρες τους για να πολεμήσουν σε ξένους πολέμους. Η νομοθεσία εισήχθη πρόσφατα στις Ηνωμένες Πολιτείες για να ανακαλέσει την υπηκοότητα των ανθρώπων που συμμετέχουν ή βοηθούν βτρομοκρατικές ομάδες που σκοπεύουν να επιτεθούν στις ΗΠΑ. Είναι αυτοί οι μαχητές στην ομάδα των ανθρώπων που αναφέρετε;
Είναι στο χέρι κάθε χώρας ξεχωριστά να πάρουν αυτή την απόφαση, αλλά υπάρχει μια ρήτρα στη σύμβαση του 1961 για τη Μείωση της Ανιθαγένειας, και λέει ότι πρώτα απ ‘όλα υπάρχει ένας βασικός κανόνας ότι κανένα άτομο δεν μπορεί να στερηθεί την εθνικότητά αν μείνει άπατρις. Αυτή είναι η θεμελιώδης αρχή. Ωστόσο, υπάρχει μια εξαίρεση, και αυτή είναι ότι ένα άτομο μπορεί να στερηθεί την εθνικότητά του ή της, ακόμη και να μείνει ανιθαγενείς, εφόσον λειτουργεί με έναν “τρόπο που μπορεί να πλήξει σοβαρά τα ζωτικά συμφέροντα του κράτους.” Έτσι, αυτό θα μπορούσε να καλύψει πράξεις προδοσίας, κατασκοπείας, και – ανάλογα με την ερμηνεία τους – και τρομοκρατικές πράξεις.”
Η Ύπατη Αρμοστεία τριπλασίασε τις δαπάνες της για την καταπολέμηση της ανιθαγένειας μεταξύ 2009 και 2014. Για ποιούς λόγους δαπανούνται αυτά τα χρήματα;
Τα περισσότερα για λόγους υπεράσπισης. Εργαζόμαστε με τις κυβερνήσεις σχετικά με τη νομοθεσία έτσι ώστε να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να μειωθούν οι περιπτώσεις ανιθαγένειας. Πρέπει επίσης να παρέχουμε νομικές συμβουλές σε ανιθαγενείς. Είναι μέρος της αποστολής της Ύπατης Αρμοστείας – είμαστε γνωστοί για τους πρόσφυγες, αλλά έχουμε επίσης την ευθύνη να υποστηρίξουμε τα δικαιώματα των 10 εκατομμυρίων ανιθαγενών στον κόσμο, και αποφασίσαμε ότι πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερο στην δημιουργία του κλίματος, την ευαισθητοποίηση, τα μέτρα και τις διαδικασίες που απαιτούνται για να αντιστραφεί αυτή η κατάσταση.
Ο ΟΗΕ έχει συχνά επικριθεί για το ότι μιλάει πολύ αλλά δρα λίγο. Πιστεύετε ότι οι χώρες θα εφαρμόσουν τις συστάσεις σας; Και θα υπάρξουν οποιεσδήποτε επιπτώσεις εάν δεν το κάνουν;
Δεν νομίζω ότι κάποιος έχει κατηγορήσει ποτέ την Ύπατη Αρμοστεία για μειωμένη δράση. Είμαστε μια από τις κορυφαία-επιχειρησιακές οργανώσεις στον κόσμο. Δεν είμαστε κλεισμένοι σε γραφεία αλλά εργαζόμαστε πολύ στενά με τους ανθρώπους και τους πληθυσμούς και με τις κυβερνήσεις. Πιστεύω λοιπόν ότι ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος είναι ότι η ανιθαγένεια είναι εκτός των ενδιαφερόντων του κόσμου, οι άνθρωποι δεν ξέρουν πραγματικά γι ‘αυτό και οι περισσότερες κυβερνήσεις δεν το βλέπουν ως κορυφαία προτεραιότητα.
Προσπαθούμε – μέσω της υπεράσπισης, μέσω αυτής της εκστρατείας, μέσω της ευαισθητοποίησης, μέσω συλλογής υπογραφών πολύ σημαντικών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο – να δημιουργήσουμε τη δυναμική και την πίεση έτσι ώστε να υπάρχουν κυβερνήσεις που να μπορούν να κάνουν μια πραγματική διαφορά στις ζωές των ανθρώπων και να αναστρέψουν αυτή την αδικία. Και υπήρξε πρόοδος σε χώρες από το Μπαγκλαντές ως την Ακτή του Ελεφαντοστού και από το Κουρδιστάν [ένα έθνος χωρίς κράτος] ως το Τουρκμενιστάν. Και έχει υπάρξει πρόοδος στο θέμα των γυναικών σε πολλές χώρες – υπήρχαν πολύ περισσότερες από 27 χώρες που δεν επέτρεπαν ιθαγένεια στις γυναίκες ή στα παιδιά τους. Έτσι, κατά κάποιο τρόπο έχουμε την αίσθηση ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεν υπήρχε καθόλου κίνημα εναντίον της ανιθαγένειας, αλλά τώρα φαίνεται σαν να υπάρχει μια προθυμία των χωρών να κάνουν κάτι, και θέλουμε να κάνουμε αυτό το άνοιγμα και να δώσουμε μεγάλη ώθηση σ’ αυτό.
