Διαδηλώσεις ένα χρόνο μετά το μαζικό βιασμό της Jyoti Singh (φωτ. Adnan Abidi/Reuters)
της Yvonne Roberts
Η Jyoti Singh, 23 ετών είχε λόγο για να γιορτάσει. Αυτή δεν ήταν μια συνηθισμένη Κυριακή. ”Η ευτυχία βρισκόταν μόλις μερικά βήματα μακριά”, λέει ο πατέρας της Badri Singh, που είναι εργάτης. Αυτός και η συζυγός του, Asha, με καταγωγή από το Uttar Pradesh, είχαν πουλήσει όλη τη γη που ανήκε στην οικογένειά τους για να σπουδάσουν όχι μόνο οι δύο τους γιοί αλλά και η Jyoti. ”Μπαμπά”, είχε πει η Jyoti στον πατέρα της, ”ότι λεφτά έχεις φυλάξει για το γάμο μου, χρησιμοποίησέ τα για την παιδεία μου”. Οι αδερφοί του Badri αναρωτιόνταν γιατί εκείνος χαλούσε χρήματα για ένα κορίτσι.
Αυτή όμως την Κυριακή, στις 16 Δεκεμβρίου 2012, η Jyoti, που το ονομά της σημαίνει φως και ευτυχία, είχε ολοκληρώσει τις εξετάσεις της στην ιατρική για να μπορέσει να γίνει γιατρός. Μιλούσε εξαιρετικά αγγλικα, περνούσε τις νύχτες δουλεύοντας σε ένα τηλεφωνικό κέντρο από τις οκτώ μέχρι τις τέσσερις το πρωί, κοιμόταν για τρεις ώρες και έπειτα μελετούσε. Η φιλοδοξία της ήταν να κτίσει και να διοικήσει ένα νοσοκομείο στο χωριό της οικογένειάς της. ”Ένα κορίτσι μπορεί να καταφέρει τα πάντα’΄, συνήθιζε να λέει.
Αλλά εκείνο το βράδυ στο Δελχί, αποφάσισε να πάει στο σινεμά για να δει την ταινία The Life of Pi με ένα φίλο της. Στο δρόμο της επιστροφής, στις 8:30, το ζευγάρι μπήκε σε ένα λεωφορείο της γραμμής εκτός λειτουργίας. ”Η κόρη της Ινδίας” (India’s daughter), είναι ένα δυναμικό, γενναίο και σπαρακτικό ντοκιμαντέρ από την Leslee Udwin, που εγείρει πόνο και θυμό αλλά και λύπη για την άγνοια. Χαρτογραφεί όλα όσα έγιναν στο εν κινήσει λεωφορείο όσο πεντε ανδρες και ένας ανήλικος δεκαεφτά ετών βίαζαν, ξεκοίλιαζαν και στο τέλος πέταξαν από το λεωφορείο την Jyoti. Δείχνει πώς στις επόμενες τριάντα μέρες σε όλη τη χώρα άνδρες και γυναίκες διαδήλωσαν στους δρόμους των Ινδικών πόλεων ζητώντας συνταγματική αναγνώριση της ισότητας των φύλων, κάτι που δεν έγινε ποτέ, σηματοδοτώντας αυτό που ένας πρώην γενικός εισαγγελέας, ο Gopal Subramaniam, αποκαλεί στο ντοκιμαντέρ ως ”μια μεγαλειώδης έκφραση ελπίδας για την κοινωνία”.
‘‘Ήταν η Αραβική άνοιξη της ισότητας των φύλων”, λέει η Udwin. ”Αυτό που με ώθησε να αφήσω τον άνδρα και τα παιδιά μου για δύο χρόνια κάνοντας αυτό το ντοκιμαντέρ στην Ινδία δεν ήταν τόσο η φρίκη του βιασμού όσο η έμπνευση από την τεράστια έκρηξη κόσμου στους δρόμους. Μια κραυγή που δήλωνε ”αρκετά πλέον”. Ο μεγάλος αριθμός συνηθισμένων ανδρών και γυναικών που καθημερινά έρχονταν αντιμέτωποι με τη βίαιη κρατική καταστολή που περιλάμβανε δακρυγόνα, χτυπήματα με γκλοπ και κανόνια νερού, ήταν άνευ προηγουμένου. Διαδήλωναν για τα δικά μου δικαιώματα, για τα δικαιώματα όλων των γυναικών. Αυτό με γεμίζει μ’ αισιοδοξία. Δεν μπορώ να σκεφτώ αν σε κάποια άλλη χώρα έχει γίνει κάτι παρόμοιο όσο είμαι ζωντανή”.
Η Leslie Udwin συναντά τη μητέρα του βιαστή Mukesh Singh. Ο άλλος της γιος κρεμάστηκε στο κελί του.
Το ντοκιμαντέρ θα παρουσιαστεί στη Βρετανική τηλεόραση (BBC4) την ερχόμενη Κυριακή, μέρα που συμπίπτει με τη Διεθνή Μέρα της Γυναίκας και ταυτόχρονα θα μεταδοθεί σε άλλες εφτά χώρες συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, της Ελβετίας, της Νορβηγίας και του Καναδά. Στις 9 Μαρτίου, οι ηθοποιοί Φρίντα Πίντο και Μέρυλ Στριπ θα παρεβρεθούν στην παρουσίαση του ντοκιμαντέρ στη Νέα Υόρκη, για την προώθηση μιας διεθνούς καμπάνιας κατά της ανισότητας των φύλων και της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών και των ανήλικων κοριτσιών, με τον τίτλο India’s Daughter. Η εκκίνηση γίνεται με την παρουσίαση της ταινίας σε είκοσι εκατομμύρια μαθητές και τη συμμετοχή τους σε workshops στην πολιτεία Maharashtra που περιλαμβάνει το Μουμπάι.
Η κάθε χώρα έχει το δικό της φρικαλέο κι αιματηρό λογαριασμό. Η Ινδία έχει πληθυσμό 1.2 δισεκατομμμυρίων κατοίκων. Κάθε είκοσι λεπτά συμβαινει ένας βιασμός. Στην Αγγλία και Ουαλία, ογδόντα πέντε χιλιάδες γυναίκες γίνονται θύματα βιασμού κάθε χρόνο. Στη Δανία μία στις πέντε γυναίκες έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικής επίθεσης. Σεξουαλική επίθεση, βιασμός, επιθέσεις με οξύ, ανθρωποκτονία, ενδο-οικογενειακή βία, έκτρωση στα γένους θυληκού έμβρυα, trafficking, και κλειτοριδεκτομή είναι δημιουργήματα της ανδρικής εξουσίας. Αυτό που διαγράφεται πολύ καλά στο ντοκιμαντέρ India’s Daughter, αλλά καμουφλάρεται πολύ καλά σε χώρες που η ισότητα είναι καλά διασφαλισμενη από τη νομοθεσία, είναι η υποβάθμιση της γυναίκας και η αποφασιστικότητα κάποιων ανδρών, μορφωμένων αλλά και φτωχών, να κρατησουν τις γυναίκες εγκλωμβισμένες στο παρελθόν.
”Έχουμε τον καλύτερο πολιτισμό. Στην κουλτούρα μας, δεν υπάρχει χώρος για τη γυναίκα”, λέει ένας άνδρας στο ντοκιμαντέρ. Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι πως ο ομιλών, ο ML Sharma, είναι δικηγόρος υπεράσπισης των ανδρών που έχουν καταδικαστεί και το βιασμό και τη δολοφονία της Jyoti. Ένας δεύτερος συνήγορος υπεράσπισης, ο AP Singh, λέει πως αν η κόρη ή η αδερφή του ” έκανε προ-γαμιαίες δραστηριότητες…μπροστά σε όλη την οικογένειά μου, θα της έβαζα πετρέλαιο και θα την έκαιγα”.
”Ξεκίνησα αυτό το ντοκιμαντέρ με πολύ περιορισμένη οπτική” λέει η πενηνταεφτάχρονη, γεννημένη στο Ισραήλ, Udwin. ”Γιατί βιάζουν οι άνδρες; Ανακάλυψα πως αυτή η αρρώστεια είναι η έλλειψη σεβασμού για το φύλο. Δεν μιλάμε για μερικά σάπια μήλα, αλλά για σάπιο καλάθι.” Η Udwin ήταν ηθοποιός πριν γίνει πολυβραβευμένη παραγωγός. Η δουλειά της περιλαμβάνει το ”Who Bombed Birmingham”, για την αποτυχία της δικαιοσύνης που οδήγησε στη φυλακή τους Έξι του Μπέρμινγκχαμ, και το ”East is East”. Για το ντοκιμαντέρ αυτό, αφιέρωσε τριάντα ώρες σε συνεντεύξεις με βιαστές, ανάμεσά τους και ο Gaurav, ο τριαντατετρόχρονος που καταδικάστηκε σε δεκαετή ποινή για το βιασμό ενός πεντάχρονου κοριτσιού. ”Μου περιέγραψε λεπτομερώς τι είχε κάνει. Πώς της είχε βγάλει το εσώρουχο, πώς τα μάτια της ήταν διάπλατα γεμάτα φόβο, πώς το είχε κάνει από μπροστά και πίσω. Τον ρώτησα πόσο ύψος είχε. Στάθηκε όρθιος και έβαλε το χέρι του κάτω από το γονατό του. Τον ρώτησα ‘Πώς μπόρεσες να κάνεις κάτι τόσο φριχτό που μπορεί να καταστρέψει τη ζωή ενός παιδιού;’ Απάντησε: ”Hταν ζητιάνα, η ζωή της δεν είχε αξία.’ Η Udwin κατάφερε να βρει το κορίτσι, τη Neeta, που τώρα είναι δέκα ετών και στα σχέδιά της είναι η παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ για τη δύναμη και την αντίσταση της οικογένειάς της. ”Τα καταφέρνει καλά. Η μητέρα της είναι ζητιάνα και έχει στείλει τη Neeta μαζί και άλλα δύο κορίτσια στο σχολείο”.
Κεντρική στο ντοκιμαντέρ είναι η συνέντευξη με τον οδηγό του λεωφορείου, τον Mukesh Singh, από τη φυλακή Tahir στο Δελχί. Ο αδερφός του Ram, βρέθηκε κρεμασμένος στο κελί του μήνες μετά τη δίκη. Οι δύο ζούσαν σε μια παραγκούπολη στο Δελχί. Ένας άλλος που συμμετείχε ήταν ο Pawan Gupta, μανάβης, ο Vinay Sharma, βοηθός γυμναστηρίου, ο άνεργος Akshay Thakur και ο ”ανήλικος” που ζούσε στους δρόμους από έντεκα χρονών. Είχαν όλοι καταναλώσει ποσότητες αλκοόλ πριν να βγουν έξω, όπου ”γίνονται λάθος πράγματα”.
Ο Mukesh Singh είπε: ”Δεν μπορείς να χειροκροτήσεις μόνο με τη μία παλάμη -χρειάζονται δύο. Ένα τίμιο κορίτσι δεν περπατά στους δρόμους τη νύχτα. Ένα κορίτσι έχει περισσότερη ευθύνη για το βιασμό από ένα αγόρι…περίπου 20% των κοριτσιών είναι τίμια”. Η Jyoti αντιστάθηκε. Ο Singh είπε: ”Έπρεπε απλά να κάνει ησυχία και να επιτρέψει το βιασμό. Τότε θα την πετούσαν έξω αφού την ”έκαναν” και θα χτυπούσαν μόνο το αγόρι.
Τα 15-20 λεπτά που διήρκησε το περιστατικό, εγώ οδηγούσα το λεωφορείο. Το κορίτσι φώναζε ”Βοηθήστε με, βοηθήστε με”. Ο ανήλικος έβαλε μέσα της το χέρι του και τράβηξε κάτι προς τα έξω. Ήταν τα έντερά της…Την τραβήξαμε στο μπροστινό μέρος του λεωφορείου και την πετάξαμε έξω. ”
Η Udwin διαβάζει στα ινδουιστικά μια λίστα με τα τραύματα της Jyoti στον Singh, τραύματα που προκλήθηκαν από σιδερένιο λοστό και μαζικό βιασμό. Δεν δείχνει ίχνος μετάνοιας. Μια γυναικολόγος που φρόντισε την Jyoti, για μήνες ρωτούσε τον εαυτό της την ίδια ερώτηση: ”γιατί;”
Η Jyoti, στην οποία είχε αρχικά δοθεί το όνομα Nirbhaya, που σημαίνει ατρόμητη στα ινδουιστικά, για να διατηρηθεί με αυτό τον τρόπο η ανωνυμία της, πέθανε μετά από 13 μέρες. Στους γονείς της δόθηκαν 2 εκατομμύρια ρουπίες (£21,000) από την κυβέρνηση και αυτοί δημιούργησαν την Οργάνωση Nirbhaya για να βοηθήσουν τις γυναίκες που έχουν γίνει θύματα της βίας. ”Θέλουμε να βοηθήσουμε αυτά τα κορίτσια που δεν έχουν κανένα”, είπε ο πατέρας της Jyoti.
Η κυβέρνηση για να καθησυχάσει τις διαδηλώσεις που επακολούθησαν το θανατό της, δημιούργησε μια τριμελή επιτροπή με αρχηγό τον JS Verma, πρώην πρόεδρο του ανωτάτου δικαστηρίου στην Ινδία και δικηγόρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έλαβε 80,000 ανταποκρίσεις και παρέδωσε μια αναφορά 630 σελίδων μέσα σε 29 μέρες, με αιτήματα τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για τη σεξουαλική βία και την αφαίρεση όρων όπως ”πρόθεση προσβολής της αιδούς”. Η νέα νομοθεσία απέτυχε όμως να ικανοποιήσει αρκετές από τις εισηγήσεις της αναφοράς. Έκτοτε ο αριθμός των καταγγελθέντων περιστατικών αυξήθηκε ραγδαία, αφού όλο και περισσότερες γυναίκες παραδέχονται τη θυματοποίησή τους.
Ο ανήλικος θα εκτίσει ποινή τριών χρόνων. Δύο από τους καταδικασθέντες έχουν ασκήσει έφεση κατά της ποινής τους, μια διαδικασία που μπορεί να πάρει χρόνια. Ο δικαστής είπε πως πρέπει να κρεμαστούν γιατί ”αυτή είναι σπάνια υπόθεση”. Όμως δεν είναι. Είναι μία από τις πολλές. Μόλις δύο χρόνια πριν τον βιασμό της Jyoti, τέσσερις άνδρες βίασαν, κτύπησαν και αφαίρεσαν τους οφθαλμούς μιας γυναίκας. Ο πατέρας της Jyoti, ένας άνδρας με απίστευτη ακεραιότητα λέει για την κόρη του: ” Στο θανατό της κάηκε σαν δαυλός…όσο σκοτάδι κι αν έχει αυτός ο κόσμος θα διαλυθεί από το φως της”.
Μετάφραση: BlackCat
Πηγή: India’s Daughter: ‘I made a film on rape in India. Men’s brutal attitudes truly shocked me’
