«Στο Θεό ζητώ καταφύγιο, για να σωθώ από τις διαβολικές πολιτικές»
του Αχμάντ Θαμέρ Τζιχάντ
Στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που συνεχίζονται, στο Ντι Καρ, οι διαδηλωτές χρησιμοποιούν τη σάτιρα, για να τραβήξουν την προσοχή. Τα αστεία διασχίζουν πολιτικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές κόκκινες γραμμές.
«Θέλουμε κινέζο ηγέτη»
«Αυτό το παπούτσι είναι πιο χρήσιμο από το Κοινοβούλιο.»
«Έχασα την αγάπη μου εξαιτίας σας. Αυτή είναι Σούνι κι εγώ είμαι Σία!»
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα σατιρικά σλόγκαν που χρησιμοποιήθηκαν από τους διαδηλωτές στις διαδηλώσεις που συνεχίζονται εναντίον της Ιρακινής κυβέρνησης, στη Νασιρίγια, στη νότια επαρχία του Ντι Καρ.
Άλλοι, αναφέρουν και το παρακάτω: «Όποιος προσπαθεί θα πετύχει. Όποιος αποφοιτήσει, θα κάθεται σπίτι του. Όποιος έχει wasta, θα καρπωθεί τα ωφέλη. Αυτό είναι το Ιράκ, γιέ μου. » To wasta είναι η ιρακινή λέξη για το μέσον, δηλαδή γι’ αυτόν που ξέρεις, όχι για το τι ξέρεις. Το μέσον είναι πολύ σημαντικό στο Ιράκ γιατί σημαίνει ότι μπορείς να βρεις δουλειά ακόμα κι αν δεν έχεις αποφοιτήσει ή δεν έχεις καμιά εμπειρία πουθενά.
Ένα άλλο πανό έλεγε: “Ιρακινό κοινοβούλιο» γραμμένο με λευκά γράμματα σε μαύρο φόντο, σαν τις σημαίες που κρατάει η εξτρεμιστική οργάνωση που είναι γνωστή ως Ισλαμικό Κράτος.
Μερικά αστεία ήταν και εις βάρος της θρησκείας, που στο Ιράκ συνήθως είναι ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα. Μερικοί, χρησιμοποίησαν μέχρι και το λόγο των κληρικών, ως διαμαρτυρία. Για παράδειγμα: “Στο Θεό ζητώ καταφύγιο, για να γλυτώσω από το διαβολικό Κοινοβούλιο», ή «στο όνομα της θρησκείας, ήρθαν οι πλιατσικολόγοι.»
«O oξύς σατιρικός λόγος, είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι διαδηλωτές μπορούν να εκφράσουν την οργή τους για την αδιαφορία των κυβερνητικών αξιωματούχων και τις καθυστερήσεις στις υποσχόμενες μεταρρυθμίσεις,» λέει ο Χαϊντέρ Μαχντί, ένας από τους ακτιβιστές που συμμετέχει στις διαδηλώσεις. «Όσο η κυβέρνηση συνεχίζει να αθετεί τις υποσχέσεις της, τόσο η φαντασία των διαδηλωτών οργιάζει,» λέει.
«Ο σαρκασμός και η γελοιοποίηση είναι οι καλύτεροι τρόποι για να κινητοποιείς τον κόσμο και να διαμαρτύρεσαι για την αργοπορία με την οποία η κυβέρνηση αλ-Αμπαντί εφαρμόζει τις μεταρρυθμίσεις που έχει υποσχεθεί,» λέει ο Μαϋθάμ αλ-Σααντί, ένας άλλος ακτιβιστής. Κάνοντάς το αυτό, οι διαδηλωτές δείχνουν ότι έχουν επίγνωση του τι συμβαίνει. «Θα κάνουν την κυβέρνηση να αναθεωρήσει τις πολιτικές της,» λέει με αισιοδοξία.
Μερικοί λένε ότι τα υπερβολικά αστεία με τη θρησκεία και τους πολιτικούς δείχνουν ότι οι διαδηλωτές είναι άνθρωποι που αισθάνονται ότι δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Στο παρελθόν στη Βαγδάτη και στο νότιο Ιράκ, «οι κόκκινες γραμμές» – δηλαδή, θέματα ή άνθρωποι που δεν μπορεί να είναι αντικείμενα γελοιοποίησης – θα περιλάμβαναν υψηλόβαθμους κληρικούς όπως τον Μουκνταντά αλ-Σαντρ ή τον Μεγάλο Αγιοταλάχ Αλί αλ-Σιστανί. Αυτό ίσχυε ειδικά μετά το 2003 Παρ’ όλ’ αυτά η νέα γενιά, φαίνεται να αισθάνεται ότι οι θρησκευτικές αρχές είναι ίσως κι αυτές το ίδιο διεφθαρμένες όσο κι οι πολιτικές, και μάλιστα, πολλοί από τη νέα γενιά ιρακινών διαδηλωτών μπορεί να μην είναι καν θρησκευόμενοι. Κι αυτό εξηγεί, το γεγονός ότι πολλοί ντόπιοι πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν πια «κόκκινες γραμμές» – αντίθετα με την εποχή του Σαντάμ Χουσεϊν, ή όταν ένοπλοι μαχητές προκάλεσαν εκτεταμένη βία ανάμεσα στο 2006 και το 2008, όπου το να κάνεις ένα “αμφιλεγόμενο» αστείο θα περιείχε τον κίνδυνο να συλληφθείς ή να σε δείρουν ή ακόμα χειρότερα.
«Οι νέοι άνθρωποι έχουν αρχίσει να μιλούν ανοιχτά για πολιτικά και κοινωνικά ταμπού’ κάποια στοιχεία του λόγου τους έχουν ξεπεράσει την αισχρολογία,» λέει ο Γιασέρ αλ-Μπάρακ, καθηγητής στις μελέτες μέσων ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο του Ντι Καρ. «Οι μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων που συμμετέχουν στις διαδηλώσεις, τους έχουν δώσει ένα ηθικό προβάδισμα και τους έκαναν να μιλήσουν ανοιχτά για θέματα ταμπού. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη όσον αφορά την αλλαγή κουλτούρας , όταν αστειεύεσαι με την ιερότητα του θρησκευτικού αισθήματος, και με φυλετικά ή στρατιωτικά έθιμα που είναι βαθειά ριζωμένα στους Ιρακινούς.»
Δεν συμφωνούν όλοι μ’ αυτή τη θεωρία πάντως. «Στην πραγματικότητα, οι διαδηλωτές κρύβονται πίσω από τη σάτιρα και τ’ αστεία,» κρίνει ο ιρακινός δημοσιογράφος Αμέρ Ντόσι. «Η σάτιρα επικρίνει συγκεκριμένους ανθρώπους ή πράξεις αλλά επίσης συγκαλύπτει και έναν φόβο για την εξουσία.»
Η επιρροή των σατιρικών πανό και αστείων δεν περιορίζεται στους διαδηλωτές, οι οποίοι τα φτιάχνουν. Κυκλοφορούν επίσης στα κοινωνικά δίκτυα και στους τοπικούς σταθμούς τηλεόρασης. Και θα συνεχίζουν να εμφανίζονται, υπόσχονται οι διαδηλωτές.
«Χρειαζόμαστε ακόμα περισσότερα αστεία ώστε να συνεχίσουμε να προσελκύουμε την προσοχή του κόσμου,» λέει ο Μουρταντά Χαμζά, ένας από τους διαδηλωτές. «Και χρειαζόμαστε να το κάνουμε, για να συνεχίσουμε να ελέγχουμε τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται η κυβέρνηση.»
