Είμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά όχι στην ανάγκη να αναπτύξουμε περισσότερη ασφάλεια, καχυποψία, βομβαρδισμούς, αλλά, αντίθετα, στην ανάγκη να καταργήσουμε τη βία στις δομές της δικής μας κοινωνίας.
Του Λεοπόλντ Λαμπέρ
Στρατιώτες στους διαδρόμους του μετρό / Φωτογραφία Léopold Lambert (16 Νοεμβρίου 2015)
Μετά τη διπλή επίθεση του περασμένου Ιανουαρίου (πολιτικές δολοφονίες δημοσιογράφων και αντισημιτική σφαγή) στο Παρίσι, δεν είχα γράψει τίποτα, για ν’ αποφύγω να προστεθώ σ’ολον αυτόν τον απίθανο σαματά που τις ακολούθησε. Ο σαματάς, που είχε σταδιακά κοπάσει (αλλά σίγουρα δεν είχε σβήσει) έχει τώρα επιστρέψει στη διαπασών μετά από τις έξι θανατηφόρες επιθέσεις στο Παρίσι την περασμένη Παρασκευή (13 Νοεμβρίου) όπου 120 άνθρωποι σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν περισσότεροι από 400. Ίσως, το παρόν άρθρο να κάνει αυτό που φοβόμουν τον Ιανουάριο: Να προσθέσει άχρηστη βαβούρα που θα πείσει μόνο τους πεισμένους, αλλά όπως ακριβώς με τη σειρά άρθρων μου το καλοκαίρι του 2014 όταν οι ισραηλινές βόμβες έπεφταν στη Γάζα σκοτώνοντας δεκάδες Παλαιστίνιους καθημερινά, απλά αισθάνομαι υποχρεωμένος να γράψω, έστω και μόνο για λόγους κάθαρσης. Όσοι από σας διαβάσετε αυτό το κείμενο, παρακαλώ να ξέρετε ότι τα επιχείρηματά μου είναι γεμάτα αμφιβολίες και ότι, αντίθετα από τους πολλούς αυτο-διορισμένους προφήτες και ειδικούς που λυμαίνονται τα μέσα ενημέρωσής μας, ισχυρίζομαι ότι η αμφιβολία είναι η μόνη αξιοπρεπής στάση που μπορεί κανείς να υιοθετήσει μέσα σ’ αυτή την κατάσταση.
Μετά τις επιθέσεις τις οποίες και ο Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και ο Πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλλς, έζησαν και οι ίδιοι από σχετικά κοντινή απόσταση (ο Ολάντ παρακολουθούσε το παιχνίδι ποδοσφαίρου ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία στο Στάδιο της Γαλλίας όπου τρεις βόμβες εξερράγησαν και ο Βαλλς μένει μόνο 200 μέτρα μακρυά από το ένα από τα σημεία που έγιναν οι επιθέσεις), η Γαλλική Κυβέρνηση κήρυξε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, που αναστέλλει μεγάλες δημόσιες συγκεντρώσεις – αν και, ευτυχώς, δεν απαγορεύτηκαν οι συγκεντρώσεις στα σημεία των επιθέσεων ή στην Πλατεία της Δημοκρατίας – και επιτρέπει την ανάπτυξη πρόσθετων αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων μέσα στην πόλη.
Αντίθετα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία δεν εμποδίζεται από το Σύνταγμα να έχει περιπολίες στρατιωτών μέσα στην πόλη, και από τότε που έγινε μια σειρά εκρήξεων στο Παρίσι το 1995, οι Παριζιάνοι είναι συνηθισμένοι να τους βλέπουν τακτικά μέσα στους χώρους των εθνικών σταθμών τραίνων. Από τον Ιανουάριο, η στρατιωτική παρουσία είναι πολύ περισσότερο ορατή, στους σταθμούς τραίνων και στα αεροδρόμια, αλλά επίσης και γύρω από συναγωγές και εβραϊκά σχολεία (δείτε τη φωτογραφία πιο κάτω, που τραβήχτηκε πριν από λίγο καιρό). Τις τελευταίες μέρες, ένας σημαντικός αριθμός από βαρειά οπλισμένους αστυνομικούς και στρατιώτες αναπτύσσονται μέσα στην πόλη (δείτε τις φωτογραφίες στο τέλος του άρθρου), τοποθετώντας τσεκπόϊντς, ενώ άλλοι, αποκλείουν κατά βούληση ολόκληρες γειτονιές (το Σαίν Ντενίς στα προάστεια του Παρισιού και το Μολενμπέκ στις Βρυξέλλες) για να κάνουν συλλήψεις και επιθέσεις σε περιοχές που ορίζονται από τα μέσα ενημέρωσης ως «άντρα τρομοκρατίας». Όσοι γνωρίζουν τις όμορφες πόλεις του Σαιν Ντενίς και του Μολενμπεκ δεν μπορούν παρά να θλιβούν απ’ αυτό το ατόπημα. Τέτοια ορολογία που συσχετίζει τον μεγάλο μουσουλμανικό πληθυσμό των κατοίκων με τις θανατηφόρες ενέργειες κάποιων ατόμων, μπορεί μόνο να οδηγήσει σε πολυάριθμες πράξεις Ισλαμοφοβίας που παρατηρούνται ήδη στο Παρίσι και αλλού.
Στρατιώτης στην περιοχή γύρω από το εβραϊκό νηπιαγωγείο στο 19ο Διαμέρισμα/Φωτογραφία Léopold Lambert (Οκτώβριος 2015)
Πριν από την περασμένη Παρασκευή, η Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης είχε κηρυχθεί μόνο τρεις φορές από την δημιουργία της το 1955: κατά την Αλγερινή επανάσταση (1954-1962), στη Νέα Καληδονία το 1984 κατά τη διάρκεια της πιο τεταμένης στιγμής της πάλης για ανεξαρτησία (η Νέα Καληδονία αποτελεί ακόμα τμήμα της Γαλλίας) και το 2005 κατά την εξέγερση στα προάστεια. Χτες (19 Νοεμβρίου), ψηφίστηκε η τρίμηνη παράτασή της με συντριπτική συναίνεση, μόνο έξι αντιπρόσωποι ψήφισαν εναντίον της.
Ομοφωνία μπορούσε επίσης να παρατηρηθεί στο χειροκρότημα προς τον Ολάντ τη Δευτέρα σε ομιλία του ενώπιον του Κογκρέσου, δηλαδή στην Εθνοσυνέλευση και στη Γερουσία, που είχαν μαζευτεί σε μια αίθουσα του παλατιού των Βερσαλλιών, σύμβολο της μοναρχίας και αργότερα της προσωρινής Γαλλικής Κυβέρνησης που προκάλεσε τη λήξη της Παρισινής Κομμούνας το 1871 μέσα σ’ ένα λουτρό αίματος, αμέσως μετά από το οποίο η νεοεκλεγείσα Εθνοσυνέλευση συνήλθε στην ίδια ακριβώς αίθουσα. Στον λόγο του, ο Ολάντ ζήτησε μία τροποποίηση στο Σύνταγμα που αφορά στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης, στην κατάσταση πολιορκίας (πιο αυστηρή νομική μορφή αναστολής των δικαιωμάτων) και στην πολύ δημαγωγική αφαίρεση της γαλλικής υπηκοότητας για όσους κρίνονται ένοχοι συνέργειας σε «τρομοκρατία». Ας σημειώσουμε ότι ο νόμος που διευκολύνει την συλλογή προσωπικών δεδομένων για αντιτρομοκρατική χρήση πληροφοριών, είχε επίσης ψηφιστεί πρόσφατα από το Κοινοβούλιο και είναι τώρα σε εφαρμογή.
Ο Φρανσουά Ολάντ χειροκροτήθηκε ομόφωνα από το Κογκρέσο που συγκλήθηκε στις Βερσαλλίες (16 Νοεμβρίου, 2015)
Πριν απ’ αυτή την ομιλία και κατά τη διάρκεια των τριών ημερών εθνικού πένθους που είχε κηρύξει η ίδια η κυβέρνηση, η Γαλλική αεροπορία βομβάρδισε την πόλη της Ράκκα, που χαρακτηρίστηκε ως «Οχυρό του Ισις» (δείτε προηγούμενο άρθρο για την ορολογία που δημαγωγικά μειώνει το δυνητικό κύρος των πολιτών που σκοτώνονται σε τέτοιου είδους βομβαρδισμούς.)
Πολλοί έχουν παρατηρήσει τη δημαγωγική εγγύτητα των ομιλιών και πράξεων του Ολάντ μ’ εκείνες του Τζορτζ Μπους του νεώτερου, μετά τις επιθέσεις του 2001 στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου και στο Πεντάγωνο. Η μόνη διαφορά μπορεί να έγκειται στην προσωπική πεποίθηση των δύο αντρών, μιας και μπορεί να υποπτευθεί κανείς ότι ο Ολάντ υιοθετεί τέτοια πολεμική συμπεριφορά ώστε να μην αφήσει χώρο έκφρασης στα δύο μεγάλα δεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης, τους Ρεπουμπλικάνους του Νικολά Σαρκοζύ – ναι, αυτό είναι το όνομά τους τώρα – και του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν. Τέτοιοι πολιτικοί υπολογισμοί που μπορεί να οδηγήσουν σε περισσότερο πόλεμο και περισσότερα θύματα (ακριβώς τον σκοπό αυτών των επιθέσεων) συνιστούν συνέχεια των συνηθισμένων γαλλικών πολιτικών, από την εσωτερική και εξωτερική αποικιοκρατία που χρονολογούνται από τον δεύτερο αιώνα, μέχρι την δραστική «αμερικανοποίηση» (ή «Νατο-οποίηση») των τελευταίων δεκαετιών, της γαλλικής εξωτερικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή και στις στρατιωτικές επεμβάσεις στη Λιβύη, στο Μάλι και στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία.
Eίμαι βέβαιος ότι το γεγονός ότι ένα σημαντικό μέρος της γαλλικής κοινωνίας είναι τόσο πρόθυμο να πιστέψει και να αναπαράγει την αφήγηση ότι «επιτίθενται στον τρόπο ζωής μας» μπορεί να εξηγηθεί από την αδυναμία αυτής της κοινωνίας να εξετάσει το αποικιοκρατικό παρελθόν της και τον σύγχρονο δομικό ρατσισμό της. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν σκοπεύω να εξηγήσω τις επιθέσεις μεσ’ απ’ αυτή την παρατήρηση. Μια τέτοια προσπάθεια να «εξηγήσεις», παρά να «κατανοήσεις» είναι, νομίζω, άχρηστη και καταδικασμένη να μας διαιρέσει’ τελικά, μπορούμε να αποδώσουμε σ’ αυτές τη σπουδαιότητα που εμείς αποφασίζουμε, και απλά να θρηνήσουμε τους φίλους μας και τα μέλη των οικογενειών μας που σκοτώθηκαν. Αυτό που είναι κρίσιμο παρ’ όλ’ αυτά, είναι ότι μέσα από την αποστροφή μας για τη βία αυτών των επιθέσεων, κατανοούμε τη βία των δικών μας πολιτικών πράξεων, σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο.
Είμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά όχι στην ανάγκη να αναπτύξουμε περισσότερη ασφάλεια, καχυποψία, βομβαρδισμούς, αλλά, αντίθετα, στην ανάγκη να καταργήσουμε τη βία στις δομές της δικής μας κοινωνίας. Αυτό δεν μπορεί να εκδηλωθεί μέσω της ανοχής που η κυρίαρχη κοινωνική ομάδα θα επιδείκνυε με συγκατάβαση προς αυτόν που βιώνει αυτή την κυριαρχία σε καθημερινή βάση, αλλά, αντί γι’ αυτό, μέσα από την ριζική δόμηση ενός ανοιχτού ορισμού αυτού του «εμείς» σε όλη του την ετερογένεια. Μια τέτοια διαδικασία είναι αμφίβολο ότι θα προλαμβάνει οποιεσδήποτε μελλοντικές επιθέσεις, αλλά μόνο μέσω αυτής θα μπορούμε πια να ισχυριστούμε ότι η βία που βιώνουμε είναι μονομερής.
Φωτογραφίες από τις πρόσφατες μέρες στο Παρίσι (όλες οι φωτογραφίες είναι του Léopold Lambert και η αναδημοσίευση έγινε από το περιοδικό που εκδίδεται από τον ίδιο, The Funabulist )
