[φωτό: Forgotten in Idomeni]
Οι συνεχιζόμενες εισροές προσφύγων αναδεικνύουν τα πολλαπλά κενά, τις αντιφάσεις και τις υποκρισίες του δυτικού κόσμου γενικά και της Ευρώπης ιδιαίτερα να επιλύσουν το πρόβλημα του πολέμου στην Συρία. Αυτή η εξαναγκαστική και ακούσια μετανάστευση χιλιάδων ανθρώπων από τις εστίες τους & τον τόπο καταγωγής τους είναι η παράπλευρη απώλεια της γεωπολιτικής έντασης στην ευρύτερη περιοχή με την Δύση να έχει σημαντικό μερίδιο ευθύνης.
Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού έφθασαν στην Ελλάδα περισσότεροι από 200.000 εκδιωγμένοι εξόριστοι και πρόσφυγες. Μπροστά σε αυτό το ανθρώπινο δράμα η συντηρητική και η ακροδεξιά ρητορεία ανέπτυξε ένα λαϊκοφανές επιχείρημα του «γιατί δεν μένουν στην χώρα τους να πολεμήσουν» την ίδια στιγμή που η μετανάστευση των νέων και όχι μόνο από την Ελλάδα παρουσιάζει αυξητικές τάσεις με χιλιάδες Έλληνες να έχουν φύγει και «να μην έχουν κάτσει στην πατρίδα τους για να αντιμετωπίσουν την κρίση». Οπότε δεν υπάρχει κανένας χαρακτηριστικός τύπος προσωπικότητας που να είναι επιρρεπής στην επιλογή της μετανάστευσης, της προσφυγιάς ή της εξορίας. Συνεπώς η ρητορική, με όρους οκνοφιλικούς που περιγράφουν τα άτομα που επιδιώκουν σταθερότητα ή μονιμότητα στην ζωή τους, προσδιορίζοντας ως φιλοβατικούς τους πρόσφυγες επειδή μετακινούνται διαρκώς δεν είναι παρά ανακριβής και αποτελεί έναν ψυχολογοποιητικό ιδεολογικό χειρισμό.
Υπενθυμίζουμε ξανά, ότι οι πρόσφυγες τις περισσότερες φορές αισθάνονται ανεπιθύμητοι στην πατρίδα τους ή/και κινδυνεύει η ζωή τους από αυτούς που κατέχουν την εξουσία. Οι περισσότεροι εξ αυτών έχουν υποστεί και συνεχίζουν να υφίστανται κακουχίες, κακομεταχείριση από την διαμονή τους σε ειδικά κέντρα κράτησης, βασανιστήρια ακόμα και βιασμούς. Έχουν δε εκτεθεί σε σοβαρούς κινδύνους εξάντλησης, λιμοκτονίας, παγίδευσης σε ναρκοπέδια, ναυάγια ακόμα και παραλίγο πνιγμούς. Τέλος γίνονται θύματα εκμετάλλευσης και εξαπάτησης από συμμορίες εξειδικευμένες στην διακίνηση αλλά και κακομεταχείριση τους τόσο από τις αρχές όσο και από κατοίκους των περιοχών διέλευσης. Ειδικά δε, σε σημεία που παραμένουν εγκλωβισμένοι. Αξίζει να θυμίσουμε για μια ακόμα φορά ότι η διαφυγή για τους πρόσφυγες δεν αποτελεί «ταξίδι αναψυχής». Η μετακίνηση τους δεν έγινε σύμφωνα μ’ ένα προγραμματισμένο σχέδιο, με στόχο ένα καλύτερο μέλλον. Ήταν μια επιβαλλόμενη, αιφνίδια ρήξη στην επαγγελματική, οικογενειακή και κοινωνική τους υπόσταση με στόχο την επιβίωση.
Μετά τις πρόσφατες δολοφονικές επιθέσεις στο Παρίσι, ένα νέο κύμα τρομουστερίας ξεκίνησε, με τον πανικό να επικρατεί και να εξαπλώνεται σαν μια νέα επιδημία. Το κράτος έκτακτης ανάγκης μετά το συμβάν βρήκε την δυνατότητα παλινόρθωσης με τελικό αποτέλεσμα την περιστολή ή κατάργηση προηγούμενων δικαιωμάτων προς όφελος της «ασφάλειας». Η σύγκρουση των «πολιτισμών» αναδεικνύει στην κοινή γνώμη δυο επίπλαστες χαρακτηρολογικές ταυτότητες. Τα θύματα των επιθέσεων προβάλλονται ως ΥΑVIS (young, attractive, intelligent, successful): Νέοι, Συμπαθητικοί, Ομιλητικοί, Έξυπνοι, Επιτυχημένοι. Έναντι του επικίνδυνου αντίπαλου άλλου QUID (quiet, ugly, indigent, different): Αθόρυβοι, Άσχημοι, Φτωχοί, Διαφορετικοί. Η προβολή των χαρακτηριστικών αυτών μεγεθύνεται πέραν των δραστών των επιθέσεων ως συλλογική ευθύνη και υποψία κατά του συνόλου του πληθυσμού ο οποίος αποτελεί την προσφυγική ροή. Ήδη ακούστηκαν οι πρώτες «αναλύσεις» περί της κοινωνικής «δυσπροσαρμοστικότητας» των Μουσουλμάνων στον δυτικό κόσμο. Η διαδικασία αυτή έχει σαν στόχο την ενίσχυση της εθνικής – θρησκευτικής καθαρότητας των κοινωνιών σε ιδεολογικό επίπεδο και την λήψη αστυνομικών μέτρων επί παντός «υπόπτου», κλείσιμο των συνόρων κοκ.
Η άποψη μας ως Παρατηρητήριο ΒιοΨυχοΚοινωνικών Δικαιωμάτων είναι ότι, η επιχειρούμενη δημιουργία περίφρακτων κοινωνικών και γεωγραφικών χώρων, με σχετική έστω «εσωτερική» δημοκρατία, ελευθερία και ευημερία, που είναι απαγορευμένοι ή εξαιρετικά δυσπρόσιτοι για τους «Άλλους», ξένους αλλά και ημεδαπούς συνιστά μια δομική αντίφαση. Οι προαναφερόμενες αξίες δεν είναι συμβατές με την καθιέρωση ορίων στην εφαρμογή τους. Η υιοθέτηση της λύσης των καθαρών, κλειστών, προνομιούχων κοινωνιών υπό το πρόσχημα της κατάστασης έκτακτης ανάγκης θα οδηγήσει αργά η γρήγορα στην διαμόρφωση αυταρχικών καθεστώτων. Ως αποτέλεσμα αυτού μέσα σε κάθε περίφραχτο χώρο θα ενισχυθεί η δυναμική δημιουργίας μικρότερων, επίσης κλειστών προνομιούχων ομάδων.
Ενάντια στον αναδυόμενο τρόμο είτε των θρησκευτικών φονταμενταλιστών, είτε των δυτικών φυλακτικών θεσμών, η απάντηση παραμένει μία και μοναδική: Η διαφύλαξη της ύπαρξης των «ανοικτών» κοινωνιών για την οποία συνεπάγεται η δυνατότητα επικοινωνίας προσβασιμότητας και μετακίνησης. Εφόσον δεν τελειώνουν οι πόλεμοι, οι προσφυγικές ροές αποτελούν αναπότρεπτη εξέλιξη. Αντί λοιπόν να επικρατήσει η επιδημία της ξενοφοβίας, να εξαπλωθεί ο επιπολασμός της αλληλεγγύης.
Ειδομένη, 22 Νοεμβρίου 2015
Παρατηρητήριο
ΒιοΨυχοΚοινωνικών Δικαιωμάτων
