Ποιά είναι η συμφωνία;
Η Τουρκία συμφώνησε να δέχεται τους αιτούντες άσυλο που αποβιβάζονται στην Ελλάδα, αρχής γενομένης από την Κυριακή. Θεωρητικά, αυτό σημαίνει το κλείσιμο της θαλάσσιας οδού του Αιγαίου μέσω της οποίας περισσότεροι από 850.000 άνθρωποι έφτασαν στην Ελλάδα από την Τουρκία πέρυσι.
Τι παίρνει η Τουρκία ως αντάλλαγμα;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποσχεθεί να δώσει στην Άγκυρα € 6 δισ (£ 4,7 δισ) για να βοηθήσει τους περίπου 2,7 εκατομμύρια Σύρους που βρίσκονται στο τουρκικό έδαφος. Θα γίνει επίσης ευκολότερο για τους Τούρκους να παίρνουν ευρωπαϊκές visas ενώ η ΕΕ υποτίθεται πως θα ενδιαφερθεί περισσότερο για την ένταξη της Τουρκίας ως κράτος μέλος της. Για κάθε Σύρο που επιστρέφει στην Τουρκία, η Ευρώπη έχει υποσχεθεί να δέχεται έναν άλλο Σύρο που ζει σε τουρκικό στρατόπεδο – αν και δεν είναι πολύ πιθανό να το δούμε αυτό να συμβαίνει όταν θα σταματήσει η ροή των προσφύγων από το Αιγαίο.
Αυτό σημαίνει πως θα σταματήσει η μετανάστευση προς την Ευρώπη;
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι αριθμοί θα μειωθούν, αλλά η ιστορία της μετανάστευσης δείχνει σταθερά πως, όταν μια διαδρομή κλείνει, ανοίγει μια άλλη. Άλλες πιθανές διαδρομές βρίσκονται ανάμεσα στην Τουρκία και τη Βουλγαρία, την Τουρκία και την Ιταλία, τη Λιβύη και την Ιταλία, το Μαρόκο και την Ισπανία, και τη Ρωσία και τη Φινλανδία.
Είναι η συμφωνία νόμιμη;
Σύμφωνα με τις ομάδες δικαιωμάτων η συμφωνία ακυρώνει τόσο τη νομοθεσία της ΕΕ όσο και τη Σύμβαση για τους Πρόσφυγες του ΟΗΕ, ένα σημαντικό κείμενο που δημιουργήθηκε στον απόηχο του Ολοκαυτώματος. Η σύμβαση λέει πως οι υπογράφοντες δεν επιτρέπεται να διώχνουν τους αιτούντες άσυλο χωρίς να εξετάζει τους ισχυρισμούς τους ξεχωριστά. Σε απάντηση, η ΕΕ υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι θα εξετάζονται ξεχωριστά – αλλά επειδή ξαφνικά αποφάσισαν πως η Τουρκία είναι μια ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες, οι περισσότεροι άνθρωποι θα στέλνονται πίσω μαζικά.
Είναι η Τουρκία ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες;
Η ΕΕ κρίνει ξαφνικά ότι η Τουρκία είναι μια ασφαλής χώρα, αλλά παλαιότερα δεν το είχε κάνει – και δεν το είχε κάνει επειδή υπήρχε σοβαρός λόγος. Η Τουρκία δεν έχει πλήρως υπογράψει τη Σύμβαση για τους Πρόσφυγες του ΟΗΕ, η Τουρκία έχει σπάσει το διεθνές δίκαιο στέλνοντας πίσω τους πρόσφυγες στη Συρία, και, παρά τη νέα εργατική νομοθεσία, η Τουρκία δεν προσφέρει στους Σύρους πρόσβαση σε νόμιμη εργασία. Ως αποτέλεσμα, πολλοί Σύροι στέλνουν τα παιδιά τους να εργαστούν για να τα βγάλουν πέρα. Οι πρόσφυγες από άλλα κράτη έχουν ακόμα λιγότερα δικαιώματα.
Από πρακτική άποψη, μπορεί να λειτουργήσει η συμφωνία;
Θα είναι ένας αγώνας. Η Ελλάδα δεν έχει επί του παρόντος την ικανότητα να επεξεργάζεται τόσα πολλά αιτήματα ασύλου. Προηγουμένως είχε μόνο την κίνηση προσφύγων προς την ΠΓΔΜ . Τώρα έχει να αντιμετωπίσει τις υποθέσεις τους άμεσα, και ενδεχομένως να πρέπει να τους στεγάσει για μέρες ή εβδομάδες. Για να γίνει αυτό, η Ελλάδα ζητάει από την Ευρώπη να στείλει 2.500 περισσότερους υπαλλήλους για το άσυλο – ένα δύσκολο αίτημα, δεδομένου ότι η ΕΕ έχει αποτύχει να στείλει πολύ μικρότερους αριθμούς στο παρελθόν.
Τι γίνεται με τους πρόσφυγες που σήμερα είναι εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα;
Με δεδομένο το κλείσιμο των συνόρων της ΠΓΔΜ, περισσότεροι από 40.000 πρόσφυγες έχουν παγιδευτεί σε άθλιες συνθήκες στην Ελλάδα. Οι πρόσφυγες αυτοί δεν θα επιστραφούν στην Τουρκία σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας – αλλά θεωρητικά θα μοιραστούν μεταξύ των μελών της ΕΕ. Στην πράξη, τα μέλη της ΕΕ έχουν αποτύχει να υποστηρίξουν ανάλογες διαδικασίες επιμερισμού κατά το παρελθόν, και πιθανόν αυτό να συμβεί και πάλι. Μερικοί από τους παγιδευμένους πρόσφυγες μπορεί να προσπαθήσουν να κινηθούν μέσω των Βαλκανίων – μέσω Αλβανίας, ίσως, και θεωρητικά δια θαλάσσης στην Ιταλία.
ΠΗΓΗ: theguardian
