International Latin και Ιμπεριαλισμός
By Vagelis Patakas on Tuesday, 4 June 2013 at 18:08
INTERNATIONAL LATIN και ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ
από Ευάγγελο Πατάκα
Η θεμελιακή συστημική βία του ιμπεριαλισμού αποτελεί μια οντολογία, η οποία εκφράζεται πολυποικιλοτρόπως μέσα στην κοινωνική πραγματικότητα. Η βία αυτή υπερβαίνει την πρωταρχική αντίληψη περί βίας ως ένα φαινόμενο άμεσης σωματικής ή λεκτικής κακοποίησης, ως δηλαδή μιας πρακτικής τα γνωρίσματα και αποτελέσματα της οποίας είναι ευανάγνωστα και ορατά από την μέση εμπειρική αντίληψη περί θύτη και θύματος, περί βιαστή και βιαζόμενου, και γίνεται μια ολιστική έννοια επιβολής. Η εικόνα ενός Αμερικανού κομμάντο που γρονθοκοπεί τον Αφγανό χωριάτη νοηματοδοτεί την άμεσα αντιληπτή έννοια της σωματικής βίας με τον ίδιο τρόπο που ένας φαλοκράτης φονταμενταλιστής Ταλιμπάν νοηματοδοτεί την έννοια της λεκτικής βίας βρίζοντας χυδαία τη γυναίκα του. Η ιμπεριαλιστική βία όμως ζει και λειτουργεί και πέρα από τα προφανή, ενυπάρχοντας σε πολλαπλά επίπεδα της κοινωνικής συνδιαλλαγής , ως επι το πλείστων δυσανάγνωστα και μη-άμεσα αντιληπτά, έτσι ώστε να παραμένει το κοινωνικό σύνολο σχεδόν απαθές απέναντι της . Στην εσχατολογική ανάλυση της ιμπεριαλιστικής βίας καταλήγουμε σε ταυτολογία καθώς επίθετο και αντικείμενο ενιαιοποιούνται.Ο ιμπεριαλισμός είναι βία.
Η βία εδράζεται και γεννάται μέσα από τις παγκόσμιες κοινωνικές δομές ,οι οποίες διαμορφώνοντας τις σχέσεις μεταξύ των κοινοτήτων κάθε διαβάθμισης [κράτος, πόλη, οικογένεια κτλ] καθιστούν την σωματική και λεκτική κακοποίηση απλώς εκφάνσεις βίας , οι οποίες θολώνουν το τοπίο για την αντίληψη της βίας ως μια γενικευμένη πρακτική επιβολής και εκμετάλλευσης. Η τελευταία, συστημικά λειτουργεί στο παρασκήνιο ανενόχλητη , αφήνοντας τις κακοποιήσεις που αναφέρθηκαν να παίζουν το ρόλο του κύριου νοηματοδότη της έννοιας ώστε να μην αποδίδεται στον ιμπεριαλισμό το μέτρο της βίας που του αναλογεί. Μήπως η σύσταση ενός οργανισμού παρέμβασης στο παγκόσμιο γίγνεσθαι από τον δυτικό κόσμο, όπως το ΝΑΤΟ δεν είναι εν τη γεννέση της βίαιη? Μήπως η εικόνα του Χριστιανικού θεού σε κάθε σχολική αίθουσα και δικαστήριο εν Ελλάδι δεν είναι μια βίαιη πράξη θρησκευτικής επιβολής ? Μήπως το όλο θέμα με το Ιnternational Ballroom Latin δεν είναι άλλη μια αυταπόδειξη της βίαιης φύσης του ιμπεριαλισμού? Η σύγχυση αυτή περί της περιπτωσιολογίας της βίας και αδυναμίας άμεσης αναγνώρισης των μορφών της υποδεικνύεται πολύ εύστοχα στο διάσημο απόφθεγμα του Brecht “Γιατί να λέμε βίαια τα νερά του ποταμού και όχι τις όχθες που τα περιορίζουν”.
Ο παγκόσμιος ιμπεριαλισμός δεν εξαντλείται μόνο στις προφανείς περιπτώσεις στρατιωτικών επεμβάσεων ανά την υφήλιο, ιδέα που έχει εντυπωθεί στο μυαλό ενός κοινού ανθρώπου σαν σφραγίδα από πυρωμένο σίδερο μέσα από την λειτουργία της τηλεόρασης και της δημόσιας εκπαίδευσης, τα οποία υπερπροβάλλοντας ή υπερδιδάσκοντας τις διάφορες εμπόλεμες πραγματικότητες του πλανήτη νοηματοδοτούν ατελώς το νόημα του ιμπεριαλισμού ως μια χολιγουντιανή ιδέα πολέμαρχων που εισβάλλουν στο γειτονικό χωριό – βέβαια και πάντα από τη σκοπιά των συμφερόντων τους μιας και για τα δυτικά μέσα ενημέρωσης το Ισλάμ είναι ο ιμπεριαλιστής και όχι τα αμερικανικά F16. O ιμπεριαλισμός εδράζεται πέρα από αυτό. Αφορά στην επιβολή και στην περεταίρω εξάπλωση της επιβολής αυτής μιας πολιτισμικής κοινότητας απέναντι σε μια διαφορετική κουλτούρα με σκοπό την εκμετάλλευση. Η διαδικασία αυτής της επιβολής έχει δύο συνιστώσες τις οποίες θα ονομάσω ‘επίθεση’ και ‘εγκόλπωση’.
Με τον όρο ‘Επίθεση’ εκφράζω κάθε απροκάλυπτη εγκαθίδρυση και προσπάθεια επιβολής μιας συγκεκριμένης κουλτούρας και κοινωνικής νόρμας από ένα κόσμο σε έναν άλλο, είτε μέσω στρατιωτικής επέμβασης [Σταυροφορίες, Ναπολέων, Μέγας Αλέξανδρος, Χιτλερ, Bush κτλ] είτε μέσω μιας οικονομικής ασφυκτικής εξάπλωσης η οποία ιδεολαμβάνει τον βιαζόμενο κόσμο με την ιδέα πως αν χρησιμοποιεί και καταναλώνει προϊόντα ή και συμπεριφορές του πολιτισμού του κόσμου-ιμπεριαλιστή θα μεταβεί σε ευζωική κατάσταση και κοινωνική ευτυχία [είναι πολλοί που πιστεύουν πως η διάλυση της ΕΣΣΔ και η μετάβασή της στη καπιταλιστική Ρωσία ήταν αποτέλεσμα των εγκαινίων του πρώτου McDonalds στη Μόσχα].
Με τον όρο ‘Εγκόλπωση’ ,ο οποίος αποτελεί και τον πυρήνα της αιτιακής σχέσης που περιγράφει ο τίτλος ‘INTERNATIONAL LATIN και ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ’ αναφερόμαστε σε κάθε περίπτωση αρπαγής μιας δεδομένης τοπικής κουλτούρας και τρόπου ζωής μιας κοινότητας από μία άλλη και εν συνεχεία στην εμβόλιμη προσαρμογή τους στις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και συνήθειες της τελευταίας. Ένα παράδειγμα ‘εγκόλπωσης’ αποτελεί η υπόθεση hip-hop που ανδρώθηκε μέσα από τις συνθήκες κοινωνικής εξαθλίωσης των μαύρων στα ghettos των Η.Π.Α οι οποίοι μέσα από αυτή την μορφή έκφρασης κραύγαζαν την κοινωνική τους πραγματικότητα [Public Enemy, Wu Tang Clan κτλ]. Το είδος που άρχισε να απειλεί την ηρεμία της χριστιανοδημοκρατικής λευκής φυλής ‘εγκολπώθηκε’ τελικά από αυτήν σε τέτοιο βαθμό ώστε πλέον ένα καλοαναθρεμμένο παιδάκι της Δύσης για να ντυθεί με τον απαραίτητο εξοπλισμό ενός hip-hoper χρειάζεται να καταναλώσει περίπου το μηνιαίο εισόδημα ενός δημοσίου υπαλλήλου. Το hip-hop παύει να αποτελεί μέσο αντίδρασης μιας καταπιεζόμενης κοινωνικής τάξης ή έστω ένα είδος επαναστατικής ποίησης και γίνεται μόδα….εκφυλίζεται σε μια σεξιστική καπιταλιστική έκφραση μέσω των media όπου οι έννοιες νταβατζής, πουτάνα, ναρκωτικά ανάγονται σε κοινωνικά πρότυπα. Ταινίες, video-clip, μεγάλα shows στην τηλεόραση, ενέχουν θέση ιμπεριαλιστικού οργάνου στα οποία το είδος ιδώνεται πλέον μέσα από cool pimps, σαγηνευτικές γυναίκες να κάνουν booty-shaking και τυποι να σνιφάρουν σκόνες σε υπερπολυτελή κότερα. Αποτέλεσμα είναι η καταναλωτική κοινωνία να σπεύδει εθιστικά να αποδώσει εκατομμύρια στις βιομηχανίες του σεξ, της κοκαΐνης και αυτού του είδους τις πολυτέλειες απωλώντας εντελώς την όλη γενεσιουργό αιτία του είδους και προσπαθώντας να γίνει και η ίδια μέρος του φαντασιακού τρόπου ζωής που δημιουργεί. Όπως εξηγεί και ο Russel στο βιβλίο του ‘Ισχύς’
“ Όταν οι άνθρωποι ακολουθούν πρόθυμα έναν ηγέτη, το κάνουν εμπνεόμενοι από το όραμα της κατάκτησης της ισχύος από την ομάδα την οποία διοικεί εκείνος, και έχουν την αίσθηση ότι οι θρίαμβοί του είναι και δικοί τους...”
Ο τέλειος ιμπεριαλισμός…η τέλεια νίκη του καπιταλισμού απέναντι στο επαναστατικό στοιχείο. Δεν το πολεμά…το κάνει φίλο,το ‘εγκολπώνει’ και το μεταλλάσει σε υπαλληλικό προσωπικό. Ακριβώς ανάλογη είναι και η σημειολογία του International Latin όπου αναφέρεται και το εν λόγω άρθρο.
Η μουσικοχορευτική παράδοση της Λατινικής Αμερικής γίνεται το προϊόν το οποίο θα αρπαγεί και θα εκφυλιστεί από τη Βρετανική ιμπεριαλιστική ιδιοφυία. Η λατινοαμερικανική κουλτούρα ήταν νομοτελειακά βέβαιο πως έπρεπε να ‘εγκολπωθεί’ και να βιασθεί από τη συντηρητική Ευρώπη, διότι προβάλλει το επαναστατικό στοιχείο της σεξουαλικής απενοχοποίησης και της ερωτικής πράξης ως κάτι που αποτελεί μέρος της κοινωνικής συνείδησης μιας κοινότητας και της χορευτικής της λαϊκής έκφρασης ,απελευθερωμένης από υπερσυντηρητικές δυτικές θρησκευτικογενής κατακραυγές περί ξεπεσμού, αμαρτίας, ασυδοσίας και λοιπών μπουρδολογιών. Έπρεπε να κατακτηθεί αυτή η κουλτούρα για δύο λόγους. Πρώτον για λόγους οικονομικών συμφερόντων -όπως θα αποδειχθεί παρακάτω- και δεύτερον διότι η ευνουχισμένη αντιερωτική Ευρώπη , όσο και αν προσπαθούσε να δαιμονοποιήσει και να καταδικάσει τον ανθρώπινο ερωτισμό ως συμπεριφορά , πόσο μάλλον ιδωμένο εντός μιας τοπικής χορευτικής παράδοσης , μέσα της κραύγαζε από στέρηση και καταπίεση. Ο λαογραφικός ερωτισμός των Λατινοαμερικάνων ήταν κάτι που Φροϋδικά αποζητούσε λυσσασμένα ολόκληρο το σεξουαλικό “είναι” ενός λευκού Ευρωπαίου ως λύτρωση απέναντι στα δεσμά της ίδιας του της συντηρητικής ιδεοληψίας περί σεμνότητας. Κάτι σαν τον χριστιανοδημοκράτη συντηρητικό οικογενειάρχη, που τη μέρα αποτελεί υπόδειγμα σεμνότητας και εγκράτειας παραπέμποντας σε οικογενειακές ταινίες του αμερικανικού κινηματογράφου τη δεκαετία του 50′, ενώ τη νύχτα πληρώνει αδρά για οργασμικές στιγμές με την Betty Page.
Τί έγινε λοιπόν κάπου στα μέσα του 20ου αιώνα…εφευρέθηκε το International Latin. Είναι άκρως ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε την λέξη ‘international’ η οποία καταδεικνύει αμέσως τις προθέσεις της εφεύρεσης. Το Latin σταματά πλέον να παραπέμπει σε ένα γεγονός της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και αρχίζει να αποκτά από το πουθενά μια ‘παγκόσμια’ καταγωγή αλλά και να αποτελεί μια μορφή έκφρασης, η οποία δεν χρησιμοποιείται απλά από την ευρωπαϊκή κοινότητα αλλά απορρέει και μορφοποιείται απο αυτήν. Αρχίζουν και δημιουργούνται βηματολόγια και αναπτύσσονται κινησιολογίες για χορούς όπως Cha-Cha, Rumba, Samba, τα οποία χρησιμοποιώντας κάποια βασικά συστατικά των παραδοσιακών αυτών χορών τους μεταλλάσουν σε κάτι εντελώς διαφορετικό και ‘λευκό’…εν τέλει τους εκφυλίζουν σε τέτοιο βαθμό που πλέον αποτελούν διαφορετικές οντότητες. Ο μόνος συνδετικός κρίκος είναι η καταχρηστικά κοινή ονομασία καθώς και η επιλογή των μουσικών ακουσμάτων της γενέτειρας περιοχής, ενώ στην περίπτωση της Rumba η νοηματική αλλοίωση είναι τραγικότερη καθώς οι μουσικές που χρησιμοποιεί το Int.Latin για τον χορό αυτό δεν είναι καν οι ομορρυθμικές με την παραδοσιακή Rumba. Εγκαθίσταται λοιπόν στο συλλογικό συνειδητό των χορευτών του Int. Latin, πως η Rumba είναι μια οντολογία που περιγράφεται από αυτό που ακούνε τη στιγμή που καλλούνται να χορέψουν. Το νόημα και η ιστορία της Rumba έχουν ήδη υφαρπαγεί. Αρκεί μια βόλτα στην Κούβα για να καταλάβετε το εννοιολογικό χάσμα ανάμεσα στη Rumba και στην Int. Rumba…Οι τεχνοτροπίες των χορών αλλάζουν καθώς αρχίζουν και εισβάλλουν στοιχεία από μπαλέτο και ενόργανη γυμναστική μετατρέποντας τον αυθόρμητο κινησιολογικό ερωτισμό των Βραζιλιάνων σε μια επίδειξη σωματικών ικανοτήτων χωρίς κανένα συμβολιστικό περιεχόμενο. Ο χορός αρχίζει και παίρνει μια εγωκεντρική και ναρκισσιστική τάση και εκφυλλίζεται από ομαδική σε ατομική τελετουργία. Ο καβαλιέρος σταματά να κοιτά τους γοφούς της λικνιζόμενης ντάμας του και αρχίζει να χαζεύει του δικούς του γοφούς.
Το International Latin γίνεται διαγωνιστικό και ο ιμπεριαλισμός πιο προφανής. Η βιομηχανία ένδυσης και καλλωπισμού μπαίνει στο παιχνίδι επιβάλλοντας μια αισθητική κατά την οποία η χορευτική ποιότητα και αξιακή θεώρηση των διαγωνιζομένων μετράται συν τοις άλλοις από τον αριθμών των πολύτιμων λίθων swarovski, preciosa κτλ που καλείται να εφαρμόσει πάνω στο ρούχο του ο χορευτής ώστε να φαίνεται πιο λαμπρός και αξιοπρόσεχτος. Όσο περισσότερες τόσο καλύτερα. Η επιδερμίδα των διαγωνιζομένων καθίσταται ως παρατηρήσιμο στοιχείο από τους κριτές , οι οποίοι καθιστούν θεμιτή απόχρωση τη σκούρα, προφανώς για να παραπέμπει ο performer σε Λατίνο σαν δείγμα σεβασμού στην παράδοση της κατά τα άλλα λεηλατημένης λατινικής παράδοσης. Ώ, τι ειρωνεία αλήθεια να θεμιτοποιείται από τον εκμεταλλευτή το χρώμα του εκμεταλλευόμενου. Το καταναλωτικό κοινό πληρώνει αδρά για πολύτιμες πέτρες, για κρέμες μαυρίσματος και όλα τα συναφή προϊόντα ματαιοδοξίας, τροφοδοτώντας ολόκληρη την βιομηχανία κέρδους που εγκαθίσταται ακολουθώντας πιστά την ιμπεριαλιστική πολιτική. Η αξιακή ανάπτυξη των χορευτικών ζευγαριών συνοδεύεται σταδιακά και μεθοδευμένα από τη μετατροπή τους απο καταναλωτές σε υπερκαταναλωτές, ταυτίζοντας την καλλιτεχνική έκφραση με την ιδέα μιας επιβεβλημένης εξωτερικής εμφάνισης η οποία πωλείται αδρά από τους εμπνευστές της [Supadance, Chryzane, Ray Rose, Vesa κτλ]. Οι κριτές λειτουργούν παράλληλα και σαν προπονητές εξαναγκάζοντας τα ζευγάρια να καταβάλλουν σημαντικά ποσά στον προπονητή-κριτή ώστε να αποκομίσουν τα οφέλη της προσοχής του εν ώρα διαγωνισμού μέσω της πελατειακής υποχρέωσης που υφέρπει. Ο αντικειμενισμός μιας κριτικής επιτροπής μεταβαίνει σε ένα επίπεδο συνειδητού υποκειμενισμού , κατά τον οποίο η θέση και η αξία ενός καλλιτέχνη στο παγκόσμιο στερέωμα αποκτά οικονομικά κριτήρια. Γίνεται δική τους υπόθεση , κάτι σαν την Ναπολιτάνικη cosa nostra, όπου ο καλός μαφιόζος πληρώνεται ακριβά για να φροντίσει και να προστατεύει τον πελάτη του.
Το International Latin γίνεται μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος. Τύποι προσδιοριζόμενοι ως καθηγητές International Latin και φωτογραφιζόμενοι φορώντας τηβέννους και χρυσά ακαδημαικά μενταγιόν προσπαθώντας να προσδώσουν ένα κύρος και μια ακαδημαϊκή σημαντικότητα στο αντικείμενό τους, αυτονομιμοποιώντας το στην παγκόσμια κοινότητα ως ένα είδος διανόησης. Η βιομηχανία συνεχίζει με την πώληση πτυχίων κάθε επιπέδου και πιστοποιητικών και παραπιστοποιητικών και παραπαραπιστοποιητικών έτσι ώστε να αυξάνει γεωμετρικά ο αριθμός υποψηφίων-ασχέτων οι οποίοι πληρώνουν δίδακτρα και εξέταστρα για να εκπαιδευθούν σε ένα εκφυλισμένο μόρφωμα Ευρωπαϊκής εμπνεύσεως ώστε να αισθάνονται κοινωνοί μιας Κουβανογενούς κουλτούρας που κατ’ ουσίαν απουσιάζει παντελώς.
Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός πως στους διασημότερους καθηγητές του είδους καθώς και στην σχεδόν ολότητα των διαγωνιζομένων χορευτών και πρωταθλητών δεν συμπεριλαμβάνεται ουδείς Λατινοαμερικανικής εθνικότητας. Το Int. Latin διαχειρίζεται ,εξελίσσεται και χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από Βρετανούς, Ρώσους, Ιταλούς κτλ αλλά όχι από πραγματικά μαυριδερούς σκουρόχρωμους Κουβανούς, Μεξικανούς, Κολομβιανούς κτλ. Σαν ο μεγαλύτερος χορευτής Ρουμελιώτικου τσάμικου να είναι από τη Γιοκοχάμα…Αυτό νομίζω εκφράζει το βασικό ζήτημα του ιμπεριαλιστικού τέρατος, το οποίο επεμβαίνει στην ιστορική αλήθεια για να την αποκρύψει και να δημιουργήσει μια σύγχυση. Δεν μιλάμε για το Fitzcarraldo του Werner Herzog όπου ο Klaus Kinski προσπαθεί να φέρει την όπερα στους λαούς της ζούγκλας δίχως τάσεις ιμπεριαλιστικές. Δεν υπάρχει ιθαγενής που προσπάθησε να μεταλλάξει την όπερα και να την ‘πουλήσει’ στους συντοπίτες του ως κάτι σαν ζουγκλογενές. Αυτό γίνεται στο Int.Latin…
H ιδέα του Latin, ως έννοια εκφυλισμένη πλέον, εγκαθίσταται στο γλωσσικό πλαίσιο του ευρωπαίου [ και ασιάτη] μέσα από τη θεωρία του Wittgenstein όπως διατυπώνεται στο Philosophical Investigations περί ‘γλωσσικών κοινοτήτων’ και ‘γλωσσικών παιγνίων’ κατά τα οποία η εννοιολογία μιας λέξης δεν είναι αποτέλεσμα μιας αποτυπωμένης παγκόσμιας αλήθειας του κόσμου αλλά μιας κοινοτικά εξαρτώμενης εννοιολογίας. Η χρήση της γλώσσας υποδεικνύει το νόημα και όχι το ανάποδο. Το σλόγκαν του Wittgenstein to 1953 ήταν ‘το νόημα είναι η χρήση’ σκιαγραφώντας έτσι έναν γλωσσικό αντιρρεαλισμό ο οποίος πρεσβεύει πως η νοηματοδοσία των λέξεων δεν είναι νοητικώς ανεξάρτητη υπαγορευμένη από την εξωτερική πραγματικότητα αλλά εξαρτώμενη από τη εκάστοτε κοινοτική χρήση τους. Με απλά λόγια , όταν η κοινότητα του δυτικού καπιταλιστικού κόσμου χρησιμοποιεί την έννοια του Latin μέσα από το φακό του Blackpool Dancing Festival και του Walter Laird τότε αλλάζει και το νόημα και η ιστορία που ενυπάρχει στη λέξη οδηγώντας σε μετάλλαξη. Η γλωσσική αυτή μετάλλαξη που παγιώνει τη νέα χρήση και ιδέα της έννοιας λειτουργεί υπέρ του ιμπεριαλιστικού τρόπου εξάπλωσης της ‘εγκόλπωσης’ [βλέπε παραπάνω]. Κατά Κωστή Κωβαίου, ‘τα πάντα κυοφορούνται στη γλώσσα’ και εδώ κάπου συναντά η Φιλοσοφία της Γλώσσας την Κοινωνιολογία.
Ευάγγελος Πατάκας
Αθήνα , Μάιος 2013
