Λιβερία – Όταν οι χώρες καθίστανται πειράματα

b2ap3_thumbnail_600.jpg

Τι συμβαίνει στη Λιβερία;

Ένα μεγάλης σημασίας και μεγάλης έκτασης οικονομικοκοινωνικό πείραμα πρόκειται να αρχίσει στην πολύπαθη χώρα της δυτικής Αφρικής. Συγκεκριμένα, η πρόεδρος Ellen Johnson Sirleaf, η πρώτη γυναίκα που ηγείται Αφρικανικής χώρας, αποφάσισε να ιδιωτικοποιήσει το σύστημα εκπαίδευσης.

 

Ως δικαιολογία για αυτή τη δραστική απόφαση προβάλλεται το χαμηλότατο επίπεδο του σημερινού συστήματος εκπαίδευσης, ένα από τα τραγικά αποτελέσματα δύο εμφυλίων πολέμων 1989-1997 και 1999-2003, αλλά και της επιδημίας του ιού εμπόλα (2014) κατά τη διάρκεια της οποίας τα σχολεία παρέμειναν κλειστά για ένα ολόκληρο χρόνο.

 

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 60% των παιδιών σχολικής ηλικίας δεν είναι καν εγγεγραμμένα στο σχολείο, μόνο ένα μικρό ποσοστό τελειώνει το λύκειο, καθώς και ότι το σύνολο των 25.000 υποψηφίων για τα Πανεπιστήμια της χώρας, απέτυχαν να περάσουν τη βάση στα γραπτά τους το 2013 (Reuters). Παράλληλα, σύμφωνα με την κυβέρνηση, περίπου 5.000 εκπαιδευτικοί “φαντάσματα” πληρώνονται χωρίς να εμφανίζονται για καθήκοντα στα σχολεία τους, απορροφώντας το 15% του σχολικού προϋπολογισμού.

 

Η Michelle Obama επισκέφθηκε πρόσφατα την πρωτεύουσα Μονρόβια, μαζί με τις δύο κόρες της, για να υποστηρίξει το πρόγραμμα για τη μόρφωση των κοριτσιών. Δυστυχώς, αρκετά κορίτσια στη Λιβερία εργάζονται για να υποστηρίξουν τις οικογένειές τους.

 

Πονάει δόντι, κόψει κεφάλι

 

Παρά τα αδιαμφισβήτητα προβλήματα του συστήματος εκπαίδευσης, η προτεινόμενη λύση της ολικής ιδιωτικοποίησης είναι τόσο δραστική, ώστε ακόμα και ειδικοί του ΟΗΕ κάνουν εκκλήσεις εναντίον της, τονίζοντας την ειρωνία του πράγματος: πώς δηλαδή μία κυβέρνηση που δεν βρίσκει πόρους για να παρέχει τη βασική εκπαίδευση, βρίσκει πόρους για να την αναθέσει σε εργολάβους που έχουν στόχο το κέρδος.

 

Συγκεκριμένα, η Λιβερία αποφάσισε μία συνεργασία ιδιωτικού με το δημόσιο τομέα, σύμφωνα με την οποία, αλλοδαπές κερδοσκοπικές εταιρίες, θα αναλάβουν υπεργολαβικά τη διαχείριση όλων των νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων της χώρας. Η εφαρμογή του προγράμματος “Partnership Schools for Liberia” αρχίζει φέτος, ενώ η ολοκλήρωση του σχεδίου αναμένεται σε πέντε χρόνια.

 

Στο πιλοτικό στάδιο που αρχίζει εντός του 2016, το 3% των δημοτικών σχολείων (50 σχολικές μονάδες με 20 χιλιάδες μαθητές) θα παραδοθούν στην Αμερικανική κερδοσκοπική επιχείρηση Bridge International Academies, υποστηρικτές της οποίας είναι οι Mark Zuckerburg και Bill Gates. Άλλες 20 σχολικές μονάδες θα δοθούν σε άλλες επιχειρήσεις ώστε να εφησυχάσουν όσοι ενοχλήθηκαν από το διαφαινόμενο μονοπώλιο της Bridge.

 

Το κράτος της Λιβερίας θα αναλάβει να χρηματοδοτήσει το κόστος των υποδομών και τους μισθούς των διδασκόντων, με μία πενταετή σύμβαση ύψους 65 εκ. δολαρίων, μόνο για τα 70 αυτά σχολεία. Δεν είναι ξεκάθαρο ποιος θα χρηματοδοτήσει τη σύμβαση, ωστόσο πηγές αναφέρουν εμπλοκή της UNESCO αλλά και της κυβέρνησης της Κίνας.

 

Εφόσον το πρώτο στάδιο κριθεί επιτυχές, θα ακολουθήσουν άλλα 300 σχολεία το 2017 και άλλα 600 σχολεία το 2018. Η επιτυχία θεωρείται προδιαγεγραμμένη, καθώς – μεταξύ άλλων – οι επιχειρήσεις θα έχουν το δικαίωμα να διατηρήσουν μόνο το προσωπικό που εκείνες κρίνουν ότι ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές τους και να απολύσουν το υπόλοιπο.

 

Παράλληλα, οι όποιες νέες προσλήψεις θα αφορούν προσωπικό που δεν ανήκει σε συνδικαλιστικές ενώσεις, αποδυναμώνοντας έτσι τη δυνατότητα των συνδικάτων να διαπραγματευτούν νέα συλλογική σύμβαση. Οι διδασκαλικές ενώσεις είναι εξοργισμένες με το σχέδιο, ενώ απειλούν με απεργίες διαρκείας.

 

Οι “φιλάνθρωποι” δισεκατομμυριούχοι

 

Ποιος έβαλε την ιδέα στον Υπουργό Παιδείας της Λιβερίας; Κατά δήλωσή του, σε επίσκεψη που είχε στις ΗΠΑ, ένας “φιλάνθρωπος” που υποστηρίζει τη συγκεκριμένη εταιρεία, προσφέρθηκε να χρηματοδοτήσει ένα ταξίδι γνωριμίας στην Κένυα, όπου η Bridge λειτουργεί πολλά σχολεία.

 

Κατόπιν αυτού, οι εξελίξεις υπήρξαν ραγδαίες. Η απόφαση να κληθεί η Bridge στη Λιβερία προκάλεσε σοκ στη χώρα. Για να αποφευχθεί η εντύπωση ότι μία επιχείρηση θα είχε τον έλεγχο όλου του εκπαιδευτικού συστήματος, η πρόσκληση επεκτάθηκε και σε άλλες επιχειρήσεις.

 

Σημαντικές όμως είναι και οι αντιδράσεις διεθνώς: ο Kishore Singh, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για το δικαίωμα στην εκπαίδευση, περιέγραψε την απόφαση λέγοντας ότι “είναι χωρίς προηγούμενο σε τόσο μεγάλη κλίμακα και παραβιάζει τις ηθικές και νομικές υποχρεώσεις της Λιβερίας”. Ο ίδιος εξήγησε ότι η παροχή Παιδείας είναι από τις βασικές λειτουργίες ενός κράτους. “Το να εγκαταλειφθεί αυτό υπέρ του εμπορικού οφέλους μίας ιδιωτικής επιχείρησης συνιστά μεγίστη παραβίαση του δικαιώματος στην εκπαίδευση”, είπε ο Singh.

 

Λίγα λόγια για την Bridge International Academies

 

Η Bridge απευθύνεται στα φτωχότερα στρώματα της κοινωνίας, με περισσότερες 400 σχολικές μονάδες στην Κένυα και στην Ουγκάντα και πάνω από 100 χιλιάδες μαθητές. Δεδηλωμένος στόχος της επιχείρησης είναι να φτάσει το ένα εκατομμύριο μαθητές σε περισσότερες από 12 Αφρικανικές χώρες, μέχρι το 2025.

 

b2ap3_thumbnail_600x400.jpg

Κατασκευάζει φθηνά κτήρια από μέταλλο και ξύλο, ενώ κάθε τάξη έχει συνήθως 40-50 (έως και 60) μαθητές. Για να περιορίσει το κόστος λειτουργίας, δεν προσλαμβάνει δασκάλους: προσλαμβάνει μη-πτυχιούχους υπαλλήλους στους οποίους παρέχει ένα ταχύρρυθμο επιμορφωτικό πρόγραμμα πέντε εβδομάδων. Στη συνέχεια, τους δίνει από ένα τάμπλετ με όλο το εκπαιδευτικό υλικό που έχουν προετοιμάσει οι ειδικοί της και απαιτεί να λειτουργούν ως διαμεσολαβητές, μεταδίδοντας το υλικό από το τάμπλετ στην τάξη.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το συνδικάτο των δασκάλων, μόλις το 3% των 4,5 εκατομμυρίων κατοίκων της Λιβερίας διαθέτει ηλεκτρισμό και ελάχιστα από τα σημερινά σχολεία έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, κάτι που θα δυσχεράνει την εφαρμογή αυτού του μοντέλου.

 

Τα φθηνά μα ακριβά δίδακτρα

 

Ο κάθε μαθητής των σχολείων της Bridge International Academies πληρώνει δίδακτρα 6,5 – 9 δολάρια το μήνα, ενώ μαζί με το φαγητό, τις υποχρεωτικές σχολικές στολές, τα εξέταστρα για τα διαγωνίσματα, την αγορά σχολικών βιβλίων κλπ, το ποσό μπορεί άνετα να τριπλασιαστεί.

 

Παρόλο που σε μας αυτό το ποσό ακούγεται σχεδόν μηδενικό, για μία φτωχή οικογένεια της Κένυας με τρία παιδιά και εισόδημα 75 δολαρίων το μήνα (ή ακόμα λιγότερο), αποτελεί το πιο δυσβάσταχτο οικογενειακό έξοδο (68%). Στην Ουγκάντα, το 50% των νοικοκυριών έχει εισόδημα 68 δολαρίων το μήνα ή λιγότερο ενώ το 21% έχει εισόδημα κάτω από 34 δολάρια.

 

Ωστόσο, στη Λιβερία, οι μαθητές δεν θα πληρώνουν δίδακτρα, καθώς τα έξοδα θα αναληφθούν από το κράτος, συνάπτοντας συμβάσεις με τους ιδιώτες. Υπολογίζεται ότι σε βάθος πενταετίας, το κόστος θα ανέλθει στα 158 εκ. δολάρια ΗΠΑ, με στόχο τα 80 δολάρια ανά μαθητή, κατ’ έτος.

 

Δεν είναι τυχαίο ότι η Παγκόσμια Τράπεζα, στήριξε την επέκταση της συγκεκριμένης επιχείρησης με επένδυση 10 εκ. δολαρίων ΗΠΑ.

 

Αποτελέσματα

 

Οι υποστηρικτές του προγράμματος κάνουν λόγο για στατιστικά μετρήσιμη διαφορά στα αποτελέσματα των διαγωνισμάτων των μαθητών αυτών των σχολείων, μία ρητορική που υιοθέτησε και ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, εξυμνώντας τα προγράμματα της Κένυας και της Ουγκάντας. Ωστόσο, πρόκειται για στοιχεία που πηγάζουν από εσωτερική αναφορά της ίδιας της επιχείρησης, και που δεν εδράζονται σε καμία ανεξάρτητη μέτρηση.

 

Ο Angelo Gavrielatos της διεθνούς ομοσπονδίας εκπαιδευτικών Education International και πρώην πρόεδρος της Διδασκαλικής Ένωσης Αυστραλίας (AEU), εξηγεί ότι το μοντέλο του εκπαιδευτή με χαμηλή εκπαίδευση και ένα προκατασκευασμένο μάθημα από τάμπλετ, έχει ως κυρίαρχο σκοπό τη μείωση του κόστους και όχι την παροχή κατάλληλου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος για τους μαθητές.

 

Μικρή αλλά αναγκαία ιστορική αναδρομή

 

Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 που έγινε με τις ευλογίες των ΗΠΑ, η Λιβερία πέρασε μία περίοδο δικτατορίας για να καταλήξει σε έναν αιματηρό εμφύλιο, μια μικρή περίοδο ειρήνης και ένα δεύτερο, τετραετή εμφύλιο που έληξε με την εξορία του Προέδρου Charles Taylor, κατηγορούμενου για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου ήταν η χρήση παιδιών-στρατιωτών από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές, τα ναρκωτικά, καθώς και οι τελετουργικές ανθρωποθυσίες.

 

Η σημερινή πρόεδρος αν και διορίστηκε Πρόεδρος της Τράπεζας Επενδύσεων και Ανάπτυξης από τη χούντα του Samuel Doe (1980), λίγους μήνες αργότερα επέλεξε την αυτοεξορία της στις ΗΠΑ, εργαζόμενη αρχικά ως υψηλόβαθμο στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας και αργότερα στη Citibank (στο Ναϊρόμπι) και σε μία θυγατρική της HSBC.

 

Παράλληλα, εξελέγη γερουσιαστής στις Λιβεριανές εκλογές του 1985, τις οποίες η διεθνής κοινότητα καταδίκασε έντονα, αλλά ποτέ δεν δέχθηκε να αναλάβει τα καθήκοντά της στη γερουσία. Η Ellen Johnson Sirleaf είναι κάτοχος βραβείου Νόμπελ Ειρήνης (2011).

 

Από την αρχή της προεδρίας της (2005), ασχολήθηκε με την απομείωση του χρέους, το οποίο ήταν 4.9 δις δολάρια ΗΠΑ (2006). Τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η Γερμανία υποστήριξαν στην πράξη αυτό το στόχο, παρέχοντας 715.5 εκατ. δολάρια, ενώ μεγάλες απομειώσεις έγιναν από το “Κλαμπ του Παρισίου” αλλά και ιδιώτες πιστωτές, με αντάλλαγμα συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις. (στοιχεία: wikipedia)

 

Πηγές:

http://globalinitiative-escr.org/advocacy/privatization-in-education-research-initiative/education-privatisation-in-liberia/

https://foreignpolicy.com/2016/06/30/liberias-education-fire-sale/

http://globalinitiative-escr.org/wp-content/uploads/2015/05/May-2015-Joint-letter-reaction-letter-to-WB-statement-on-Bridge-13.05.2015.pdf

http://www.reuters.com/article/us-liberia-education-idUSBRE97S0TO20130829

http://allafrica.com/stories/201604131266.html

http://mgafrica.com/article/2016-03-31-liberia-plans-to-outsource-its-entire-education-system-to-a-private-company-why-this-is-a-very-big-deal-and-africa-should-pay-attention

https://www.educationincrisis.net/get-involved/about-us

 

Στηρίξτε το omniatv:

Σχόλια

0 0 votes
Βαθμολογία άρθρου
Subscribe
Notify of
guest
0 Σχόλια
Inline Feedbacks
View all comments
Μετάβαση στο περιεχόμενο