Δελτίο Τύπου δημοσίευσε η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων με αφορμή την πρόσφατη κατάθεση , από τον Σταύρο Κοντονή, της τροπολογίας που επανακαθορίζει το θεσμικό πλαίσιο της υπό όρο απόλυσης των κρατουμένων για την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης.
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΚΟΝΤΟΝΗ: Η ΑΠΟΣΥΜΦΟΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΟΡΑΣ
Αθήνα, 1 Οκτωβρίου 2017
Η αποσυμφόρηση των φυλακών είναι η ελάχιστη προϋπόθεση για να μπορούμε να μιλάμε για αξιοπρεπείς συνθήκες κράτησης. Σε αυτό το πνεύμα κινήθηκε το 2015 ο «νόμος Παρασκευόπουλου» (ν. 4322/2015), με τον οποίο δόθηκε μία «ανάσα» στις φυλακές της χώρας. Παρόλο που δεν έλυσε τα χρόνια προβλήματα του σωφρονιστικού συστήματος, ο ν. 4322/2015 αντιμετώπισε τον υπέρμετρο συνωστισμό στις ελληνικές φυλακές, με αποτέλεσμα στα στατιστικά στοιχεία να εμφανίζεται πλέον αριθμητική αντιστοιχία ανάμεσα στον πληθυσμό των κρατουμένων και τις συνολικά διαθέσιμες θέσεις.
Ωστόσο, ο νόμος αυτός δεν θεσπίστηκε παρά ως προσωρινή λύση. Η αρχική του διάρκεια ήταν ετήσια, παρατάθηκε δε για έναν ακόμη χρόνο -έως τον Αύγουστο του 2017- με τον ν. 4411/2016. Λίγους μήνες πριν από τη λήξη του, κρατούμενοι σε φυλακές όλης της χώρας ξεκίνησαν κινητοποίηση για να διεκδικήσουν (μαζί με άλλα αιτήματα) το αυτονόητο: την παγίωση των έκτακτων μέτρων αποσυμφόρησης του ν. 4322/2015 χωρίς περιορισμούς και εξαιρέσεις, έτσι ώστε να μην επανέλθει το προηγούμενο ασφυκτικό καθεστώς κράτησης.
Με τον ν. 4489/2017 που ψηφίστηκε αυτόν τον Σεπτέμβριο, τα έκτακτα μέτρα αποσυμφόρησης παρατάθηκαν εκ νέου, έως τον Αύγουστο του 2018. Όμως, επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι για σημαντικές «ρωγμές» σε σχέση με το αρχικό νομοθέτημα.
Πρώτον, ένα φάσμα αδικημάτων κακουργηματικού χαρακτήρα «ιδιαίτερα μεγάλης απαξίας και υψηλής επικινδυνότητας για την έννομη τάξη και την ασφάλεια του κοινωνικού συνόλου» -όπως αναφέρεται στην οικεία αιτιολογική έκθεση- εξαιρέθηκε της εφαρμογής των ευνοϊκών διατάξεων, παρά το ότι η αρχική διατύπωση του ν. 4322/2015 δεν έθετε κανέναν παρόμοιο αποκλεισμό. Αντίθετα, παρεμφερές πλαίσιο εξαιρέσεων θυμίζει παλαιότερες αναποτελεσματικές διατάξεις αποσυμφόρησης προηγούμενων κυβερνήσεων, όπως π.χ. τους σχετικά πρόσφατους ν. 4043/2012 και 4274/2014 που με την ίδια επιχειρηματολογία εξαιρούσαν εγκλήματα με «έντονη κοινωνική απαξία» και «ιδιαίτερη ηθική απαξία και βαρύτητα».
Επιπλέον, για ορισμένα από τα εξαιρούμενα εγκλήματα, προστέθηκε η δυνατότητα επιβολής κατ’ οίκον περιορισμού με «βραχιολάκι». Έτσι, κρατούμενοι οι οποίοι με την αρχική μορφή του νόμου θα αποφυλακίζονταν, τώρα θα τίθενται υπό ηλεκτρονική επιτήρηση. Πέραν του ότι έτσι επεκτείνεται ο ιστός του ποινικού ελέγχου, αυτό το μέτρο συνεπάγεται και οικονομικό κόστος, καθώς τα έξοδα για το «βραχιολάκι» βαρύνουν τον κρατούμενο ενώ τα έσοδα αποδίδονται σε εταιρεία ιδιωτικών συμφερόντων.
Ο περιορισμός των μέτρων αποσυμφόρησης δεν ενισχύει την ασφάλεια του κοινωνικού συνόλου, αντίθετα υπονομεύει ακόμη περισσότερο την ασφάλεια των κρατουμένων, στον βαθμό που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επαναφορά στις προ του 2015 αβίωτες συνθήκες. Όσο οι αόριστες ηθικές επιταγές -που μπορούν να ερμηνεύονται και να διευρύνονται ανάλογα με τις πολιτικές συγκυρίες- παραγκωνίζουν τα αντικειμενικά κριτήρια, τόσο τα δικαιώματα των κρατουμένων θα τίθενται εν αμφιβόλω.
Ως Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων για μια ακόμα φορά στεκόμαστε στο πλευρό των κρατουμένων, που μέσα από δυναμικές κινητοποιήσεις αγωνίζονται για τα δίκαια αιτήματά τους, και απαιτούμε από το Υπουργείο να σταματήσει να τα αγνοεί και να τα ικανοποιήσει άμεσα.
