Η σελίδα που έχει ανοίξει για τη μετα-κανταφική Λιβύη είναι θολή. Το λιντσάρισμα του πρώην ηγέτη της χώρας μπορεί να προκάλεσε χαμόγελα στους Λίβυους επαναστάτες, τη λιβυκή –πρώην-αντιπολίτευση και τους δυτικούς συμμάχους τους, αλλά προδίδει ότι η Λιβύη είναι μία χώρα που μόνο εύκολα δεν θα καταφέρει να γυρίσει στην ομαλότητα.
Το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο της Λιβύης, που έχει αναγνωριστεί ήδη από ογδόντα κράτη, καλείται να σχεδιάσει το δρόμο που θα διαβεί η χώρα στη προσπάθεια της να αποκτήσει δημοκρατικούς θεσμούς. Ο μεταβατικός πρωθυπουργός της χώρας, Μαχμούντ Τζιμπρίλ, δήλωσε αμέσως μετά το θάνατο του Καντάφι ότι σκοπεύει να διεξαγάγει εκλογές μέσα στους επόμενους οκτώ μήνες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ δηλώνουν ότι η «εποχή του δεσποτισμού» έλαβε τέλος, ενώ παράλληλα οι δυτικές τράπεζες σκοπεύουν άμεσα να δανείσουν στη νέα κυβέρνηση δισεκατομμύρια δολάρια. Η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ έχουν φροντίσει από νωρίς να πάρουν θέση για το νέο – αποκλειστικά οικονομικό- «πόλεμο» που διεξάγεται στη Λιβύη, εκείνο του πετρελαίου. Στο διπλωματικό παρασκήνιο, φαίνεται πως οι ΗΠΑ είναι αυτή τη στιγμή ο προνομιακός συνομιλητής του Μεταβατικού Συμβουλίου. Οι Λίβυοι ηγέτες ζητούν βοήθεια σε διάφορους τομείς έχοντας προσφέρει ακόμη και χρήματα στις ΗΠΑ για να εκπαιδεύσουν τις νέες δυνάμεις ασφαλείας που θα επιβάλλουν τη τάξη στη χώρα. Η βοήθεια, όμως, που έχει προσφερθεί στη χώρα σε ανθρωπιστική βοήθεια είναι ισχνή: περισσότερα όπλα έχουν δοθεί στις λιβυκές αρχές παρά φάρμακα και βιβλία.
Το πρόβλημα με τους αντάρτες
Ωστόσο, στη μετα-κανταφική Λιβύη οι παίκτες και πρωταγωνιστές στο υπό διαμόρφωση πολιτικό σκηνικό, εκτός από πολυάριθμοι, διακρίνονται και σε ισχύ. Χιλιάδες αντάρτες, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν απλοί χωρικοί πριν πάρουν τα όπλα, αυτή τη στιγμή συνυπάρχουν με δυσκολία στην Τρίπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Δεν είναι λίγες οι αντάρτικες ομάδες που δεν αναγνωρίζουν την εξουσία του Μεταβατικού Συμβουλίου και λογοδοτούν αποκλειστικά στους αρχηγούς των ταγμάτων τους. Σύμφωνα με αναφορές της Wall Street Journal, ισλαμιστές αντάρτες λαμβάνουν τακτικά χρήματα και στρατιωτικό εξοπλισμό από το Εμιράτο του Κατάρ, ενώ υπάρχουν αρκετές αναφορές για αντάρτες που έχουν εκπαιδευτεί στο Αφγανιστάν και έχουν διασυνδέσεις με σειρά ισλαμικών εξτρεμιστικών οργανώσεων.
Σε ολόκληρη την επαρχία της Λιβύης κυκλοφορούν μικρές ομάδες ανταρτών καλά εξοπλισμένες, που διαθέτουν από αντι-αεροπορικά συστήματα και άρματα μάχης μέχρι και χημικά όπλα, που έχουν έρθει στη διάθεση τους μετά τη κατάληψη οχυρών του καθεστώτος Καντάφι. Τα ξένα Μέσα αναφέρουν ότι έχει ήδη ξεκινήσει η μεταφορά όπλων στα λιβυκά σύνορα με σκοπό το λαθρεμπόριο εκτός χώρας. Γι’ αυτό και οι ΗΠΑ έχουν στα σχέδια τους να ξοδέψουν ένα ποσό που κυμαίνεται γύρω στα 40 εκατομμύρια δολάρια αποκλειστικά και μόνο για να εντοπίσουν και να αφοπλίσουν όλον αυτό τον στρατιωτικό εξοπλισμό.
Το ζητούμενο αυτή τη στιγμή είναι να μην παραδοθεί η Λιβύη στη δίνη ενός εμφύλιου πολέμου. Η λιβυκή κοινωνία δεν είναι καθόλου ομοιογενής. Συγκροτείται από τρεις βασικές επαρχίες και απαρτίζεται από φυλές που βρίσκονται σε διαμάχη. Ο Καντάφι είχε καταφέρει να ενώσει τη χώρα και με όπλο τον αυταρχισμό είχε επιβάλει την τάξη. Τώρα, ελλείψει μιας ισχυρής κεντρικής εξουσίας, και με τις στρατιωτικές ομάδες που είχαν αναλάβει να ανατρέψουν τον Καντάφι κατακερματισμένες και να μην υπακούουν αποκλειστικά σε μια εκτελεστική αρχή, το Μεταβατικό Συμβούλιο ανησυχεί για το πώς θα καταφέρει να ελέγξει τις στρατιωτικές ομάδες που κυκλοφορούν ανενόχλητες και χωρίς σχέδιο σε ολόκληρη τη χώρα. Παράλληλα, το Συμβούλιο διστάζει να ζητήσει περαιτέρω βοήθεια από τη Δύση, αφού οι Λίβυοι πολίτες και αντάρτες ζητούν την άμεση απόσυρση των δυτικών δυνάμεων.
Οι αναλυτές παρομοιάζουν την Λιβύη με το Αφγανιστάν την περίοδο μετά το τέλος του πολέμου με τη Σοβιετική Ένωση το 1989: η μεταβατική κυβέρνηση είχε παραμείνει στην εξουσία μόλις έξι μήνες και παραδόθηκε σε ένα πόλεμο μεταξύ των δημοκρατικών δυνάμεων και των μουτζαχεντίν που κράτησε μέχρι το 1992. Ας ελπίσουμε ότι η Λιβύη δεν θα έχει την ίδια τύχη με το Αφγανιστάν, αφού ο εμφύλιος πόλεμος εκεί έληξε με την άνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία και την εγκαθίδρυση ενός αυταρχικού καθεστώτος που δυνάστευσε τη χώρα για περισσότερο από μία δεκαετία.
