[Ενημέρωση] Ανακοίνωση από τα Προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας και Αλληλοβοήθειας, 20 Μαρτίου 2018:
Αγαπητοί/ες,
Θέλουμε να σας ενημερώσουμε ότι σήμερα πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Υπουργού Υγείας κ. Ξανθού, του Αναπληρωτή Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου κ. Βαρδαρού, του Προέδρου του ΟΚΑΝΑ κ. Καφετζόπουλου με τον επιστημονικό υπεύθυνο των Προγραμμάτων Προαγωγής Αυτοβοήθειας κ. Ζαφειρίδη, καθώς και τον συντονιστή των προγραμμάτων κ. Λαϊνά.
Στη συνάντηση ο Υπουργός δεσμεύτηκε ότι θα επιλύσει άμεσα όλα τα εκκρεμούντα ζητήματα, προκειμένου να συνεχίσει η απρόσκοπτη λειτουργία των Προγραμμάτων Προαγωγής Αυτοβοήθειας σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Χανιά και Σητεία.
Ευχαριστούμε όλους και όλες για το ενδιαφέρον και τη συγκινητική συμπαράσταση.
Τέσσερα Προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας και Αλληλοβοήθειας που λειτουργούν σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Χανιά και Σητεία, βρίσκονται στον αέρα καθώς το υπουργείο Υγείας δεν έχει ανανεώσει, από πέρσι, την τριετή χρηματοδότησή τους, παρά την θετική γνωμοδότηση του καθ’ ύλην αμόδιου φορέα, ΟΚΑΝΑ.
Τα προγράμματα αυτά λειτουργούν από το 2001, με πρώτο αυτό της Θεσσαλονίκης. Είναι προγράμματα «ανοικτά» (χωρίς εγκλεισμό των απεξαρτώμενων ατόμων) και «στεγνά» (χωρίς χορήγηση ουσιών), με κύριο χαρακτηριστικό την εφαρμογή προσαρμοσμένων προγραμμάτων απεξάρτησης μέσω της συμμετοχής σε συλλογικές και κοινωνικές δράσεις. Το 2017 εξυπηρετήθηκαν από τα τέσσερα προγράμματα 714 άνθρωποι με εξαρτήσεις, είτε από ουσίες είτε συμπεριφορικές, καθώς και 325 άτομα του συγγενικού περιβάλλοντος των εξαρτημένων που αντιμετώπιζαν τις επιβαρυντικές συνέπειες της εξάρτησης, ενώ περίπου 1000 άνθρωποι συμμετείχαν σε άλλες δράσεις των προγραμμάτων.
Σχετικά με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα προγράμματα αυτά, μιλήσαμε με την κ. Δήμητρα Γαβριηλίδου, ψυχολόγο, εργαζόμενη στο Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας στη Σητεία:
Ο συνολικός προϋπολογισμός για τη λειτουργία και των τεσσάρων προγραμμάτων είναι 500.000€ το χρόνο – ποσό όχι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για τον κρατικό προϋπολογισμό, θα μπορούσε να σημειώσει κανείς, ιδίως όταν δαπανώνται περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ το χρόνο για τις στρατιωτικές παρελάσεις (στοιχεία του 2009).
Το υπουργείο Υγείας δεν έχει δώσει έως σήμερα επίσημη ενημέρωση για το τί μέλλει γενέσθαι με την χρηματοδότηση των προγραμμάτων. Ωστόσο σήμερα αναμένεται να δοθεί κάποια απάντηση καθώς θα υπάρξει συνάντηση με τον επιστημονικά υπεύθυνο και τον συντονιστή των προγραμμάτων.
Τα 25 άτομα που εργάζονται στα Προγράμματα Προαγωγής Αλληλοβοήθειας, συνεχίζουν «χωρίς εκπτώσεις» – όπως είπε χαρακτηριστικά η κ. Γαβριηλίδου – την εργασία τους, παρά το σοβαρό βιοποριστικό πρόβλημά τους. Η ανανέωση για ένα έτος που έγινε πέρσι από το υπουργείο, έγινε αφού είχε λήξει η τελευταία τριετής χρηματοδότηση των προγραμμάτων και αφού οι εργαζόμενοι είχαν μείνει απλήρωτοι έως και έξι μήνες. Και φέτος που ακόμα δεν έχει ανανεωθεί η χρηματοδότηση, οι εργαζόμενοι δουλεύουν απλήρωτοι για τους τρεις μήνες του 2018.
«Το βασικό μας πρόβλημα είναι όμως η καθημερινότητα στη δουλειά μας», συνέχισε η κ. Γαβριηλίδου. «Δουλεύουμε με ανθρώπους που βρίσκονται σε μια διαδικασία απεξάρτησης που θέλουν κι εκείνοι να ξέρουν τί θα γίνει αύριο κι έτσι δημιουργεί αυτό μια αναστάτωση και στα προγράμματα και στον χώρο. Δυσκολεύει κι εμάς στη δουλειά μας γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, δυσκολεύεται και η πορεία κάποιων δράσεων που υπάρχουν.»
Οι εργαζόμενοι έχουν δημοσιεύσει και την παρακάτω ανοικτή επιστολή προς τον υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό, ζητώντας μια ξεκάθαρη απάντηση για το μέλλον των προγραμμάτων:
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Με την παρούσα επιστολή οι 25 εργαζόμενοι/ες των Προγραμμάτων Προαγωγής Αυτοβοήθειας σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Χανιά και Σητεία θέλουμε να εκφράσουμε την αγωνία μας αναφορικά με τη συνέχιση της λειτουργίας των προγραμμάτων.
Όπως γνωρίζετε, για περισσότερο από ενάμιση χρόνο βρισκόμαστε σε μια μακρόχρονη διαδικασία αναμονής ανανέωσης της χρηματοδότησης, παρά την έγκαιρη υποβολή του αντίστοιχου αιτήματος (Ιούνιος 2016) και την πραγματοποίηση όλων των απαραίτητων ενεργειών από την πλευρά του προγράμματος.
Παρά την υπομονή μας, η κατάσταση αυτή έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα σε προσωπικό επίπεδο, καθώς τα διαστήματα, που μείναμε απλήρωτοι κατά την προηγούμενη χρονιά, έφτασαν μέχρι και τους 6 μήνες (ενώ αντίστοιχα ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης δεν δείχνει την ίδια υπομονή στην είσπραξη των οφειλών μας). Διανύουμε τον 3ο μήνα του 2018 και οι περισσότεροι από μας είμαστε απλήρωτοι.
Κυρίως όμως η καθυστέρηση αυτή έχει επηρεάσει την δουλειά μας στα προγράμματα καθώς:
- Δεν μπορούμε να δώσουμε σαφή απάντηση στην αγωνία των ανθρώπων σχετικά με το μέλλον της προσπάθειάς τους.
- Αδυνατούμε να προβούμε σε μακροπρόθεσμο σχεδιασμό δράσεων.
- Η έλλειψη πόρων δυσχεραίνει την ομαλή πορεία υφιστάμενων δράσεων.
Παρόλα αυτά, κύριε Υπουργέ, δεν κάναμε καμία έκπτωση στη δουλειά μας και στην ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουμε, γεγονός που υποστηρίζεται από την αύξηση των αιτημάτων των ανθρώπων που απευθύνονται στα προγράμματα, καθώς και την ανάπτυξη και διεύρυνση των δράσεων των προγραμμάτων. Ο απολογισμός έργου των προγραμμάτων για το 2017 επιβεβαιώνει τα παραπάνω.
Διατηρήσαμε για πολύ μεγάλο διάστημα την πίστη μας στη βούληση του Υπουργείου για τη συνέχιση των προγραμμάτων. Δυστυχώς όμως η 20μηνη κωλυσιεργία με διάφορες δικαιολογίες και αδικαιολόγητη αδράνεια από το Υπουργείο αποτελεί για εμάς πλήρη απαξίωση, τόσο για τον τρόπο δουλειάς αλλά και για την αφοσίωση και αγάπη με την οποία προσπαθούμε να την υπηρετήσουμε.
Πραγματικά αδυνατούμε να κατανοήσουμε αυτή την απαξίωση δεδομένου ότι:
- Τα Προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας ακολουθούν τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις στο πεδίο (και αποτελούν μια πρόταση με καινοτόμα χαρακτηριστικά).
- Αποτελούν τη μοναδική πρόταση στην Ελλάδα, που προάγει την ιδέα και τις πρακτικές της αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας στο πεδίο των εξαρτήσεων.
- Διεθνώς οι προτάσεις στο πεδίο της απεξάρτησης, πέρα από τα κλασικά «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα και τα προγράμματα υποκατάστασης, περιλαμβάνουν και προγράμματα, που αξιοποιούν την έννοια της αυτοβοήθειας/ αλληλοβοήθειας. Είναι, άλλωστε, αποδεδειγμένη εδώ και δεκαετίες η ανάγκη να υπάρχει πολυφωνία θεραπευτικών προτάσεων, ώστε ο εξαρτημένος να μπορεί να επιλέξει ανάλογα με τις ανάγκες και το προφίλ του.
- Τα προγράμματα αποτελούν ένα έμπρακτο παράδειγμα σύνδεσης του πανεπιστημίου με την κοινωνία, αλλά και του πανεπιστημίου με άλλους δημόσιους φορείς, πράγμα που δημιουργεί πολλαπλά οφέλη για τις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιούνται.
- Τα προγράμματα συνδυάζουν το χαμηλό οικονομικό κόστος λειτουργίας με την εξυπηρέτηση μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Ταυτόχρονα, έχουν πλατιά κοινωνική απεύθυνση, καθώς ανταποκρίνονται και στις ανάγκες ανθρώπων που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης ή κατάχρησης, με προφίλ διαφορετικό από αυτό του κλασικού εξαρτημένου.
- Τέλος, τα προγράμματα λόγω της ευελιξίας τους αναπτύσσουν δράσεις που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες (Να σημειώσουμε ότι το Πρόγραμμα μας στη Θεσσαλονίκη είναι το μοναδικό πρόγραμμα απεξάρτησης που έχει αναπτύξει δράσεις υποστήριξης σε πρόσφυγες με ζητήματα εξάρτησης).
Κύριε Υπουργέ,
αν θεωρείτε ότι όλα τα παραπάνω επιστημονικά δεδομένα εντάσσονται στην υλοποιούμενη πολιτική σας, τότε για ποιο λόγο συνεχίζουν οι καθυστερήσεις και ανακύπτουν διαρκώς «προβλήματα» στη σύμβαση του Υπουργείου με το ΑΠΘ;
Κύριε Υπουργέ,
το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας μας επέλεξε, το επιλέξαμε όμως κι εμείς: όχι για τις απολαβές ή τα προνόμια, αλλά για τη δυνατότητα που καθημερινά μας δίνει να κάνουμε τη δουλειά μας με ελευθερία και αξιοπρέπεια, να υπερασπιζόμαστε δηλαδή στην πράξη αρχές και αξίες που προσπαθούμε να διδάξουμε στα μέλη μας. Επιλέξαμε το συγκεκριμένο χώρο, γιατί μας συγκίνησε ένα διαφορετικό επιστημονικό παράδειγμα, γεγονός που υπερβαίνει τις όποιες επισφαλείς εργασιακές συνθήκες (συμβάσεις έργου, αυτασφάλιση).
Για μας η συνεργασία με το πανεπιστήμιο αποτελεί πραγματικό οξυγόνο, καθώς παρέχει το απαραίτητο πλαίσιο ελευθερίας και διαρκούς αναστοχασμού επί των υλοποιούμενων δράσεων, συνδέει άμεσα τη θεωρία με την πράξη και ευνοεί τη διαρκή παραγωγή νέων μεθοδολογιών και παραδειγμάτων παρέμβασης. Διαφωνούμε κάθετα με οποιοδήποτε σενάριο, που θα αλλοιώσει τη φυσιογνωμία και τη μεθοδολογία της δουλειάς μας, καθώς το πανεπιστήμιο αποτελεί το πλέον κατάλληλο πλαίσιο για τη συνέχιση παροχής υπηρεσιών υψηλού επιπέδου και απόλυτα προσαρμοσμένων στις ανάγκες των ανθρώπων στους οποίους απευθυνόμαστε. Το ζήτημα αυτό είναι ζωτικής σημασίας και πρωτεύον για μας και κυρίως για τη συνέχιση του έργου μας με την ίδια ποιότητα.
Κύριε Υπουργέ,
Ζητάμε την τριετή ανανέωση της χρηματοδότησης των Προγραμμάτων Προαγωγής Αυτοβοήθειας και την απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας τους. Τα Προγράμματα Προαγωγής Αυτοβοήθειας έχουν σημαντικό κοινωνικό όφελος και δυναμική. Σας ζητούμε να το αναγνωρίσετε.
Με εκτίμηση,
Οι εργαζόμενοι/ες των Προγραμμάτων Προαγωγής Αυτοβοήθειας
