Κατάληψη – Αντίσταση – Παραγωγή: Μέσα στο αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ.

Το αυτοοργανωμένο μέσο ενημέρωσης Unicorn Riot από τις ΗΠΑ επισκέφθηκε το αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ.

Του Νίκου Γεωργιάδη, Unicorn Riot
16 Απριλίου 2019

Θεσσαλονίκη, Ελλάδα.

Οι εργαζόμενοι αυτοδιαχειρίζονται με επιτυχία την παραγωγή φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων καθαρισμού εδώ και έξι χρόνια στο υπό κατάληψη εργοστάσιο της Βιο.Με. Δεν υπάρχουν αφεντικά σε αυτό το εργοστάσιο που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην Ελλάδα.

Οι εργαζόμενοι έχουν τον πλήρη έλεγχο από το 2013 όταν και κατέλαβαν το εργοστάσιο, δύο χρόνια μετά την διακοπή της μισθοδοσίας τους από την επιχείρηση αφού η μητρική εταιρεία είχε καταθέσει αίτηση χρεοκοπίας.

Το Unicorn Riot σας μεταφέρει μέσα στην υπό εργατικό έλεγχο Βιο.Με με τρία βίντεο θέματα. Μιλήσαμε με πέντε από τους εργαζόμενους, κάναμε τον γύρο του εργοστασίου, εμβαθύναμε στην οπτική και την ιστορία της Βιο.Με των εργαζομένων, μιλήσαμε εκτενώς με την Δήμητρα, ψυχολόγο στο αυτόνομο και ανοιχτό για όλους Εργατικό Ιατρείο της Βιο.Με.

Τα βίντεο είναι υποτιτλισμένα και στα ελληνικά

Η Βιομηχανική Μεταλευτική (Βιο.Με.) ιδρύθηκε το 1982 για την παραγωγή κόλλας πλακιδιών και συναφών προϊόντων. Ήταν θυγατρική της πολυεθνικής εταιρείας Φίλκεραμ-Τζόνσον Α.Ε. η οποία ήταν η πρώτη και μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής κεραμικών πλακιδίων στην Ελλάδα πριν να χρεοκοπήσει κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Η εταιρεία σταμάτησε να πληρώνει τους 350 εργαζόμενους της τον Μάιο του 2011.
Μετά από χρόνια οφειλών δεδουλευμένων με ελάχιστες προοπτικές εξόφλησης από τον συγκεκριμένο εργοδότη, ή την πιθανότητα εύρεσης παρόμοιας εργασίας σε άλλον, το ριζοσπαστικό σωματείο της Βιο.Με που ήδη λειτουργούσε μέσα στους χώρους εργασίας, μαζί με την Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης στην Βιο.Με. αποφάσισαν να καταλάβουν το εργοστάσιο και να πάρουν στα χέρια τους τα μέσα παραγωγής.

Γκράφιτι διακοσμούν τους εξωτερικούς τοίχους του εργοστασίου

Ο Βασίλης, εργαζόμενος στο πρατήριο της Βιο.Με. στην Αθήνα, μας είπε ότι η συνέλευση που πήρε την τελική απόφαση για την κατάληψη του εργοστασίου είχε την υποστήριξη “περισσότερου από το 90% των εργαζομένων στο εργοστάσιο”. Επεσήμανε ως σημαντικότερο λόγο της επιτυχίας της κατάληψης την “διαφορετική προσέγγιση” του σωματείου, λέγοντας πως δεν ήταν ποτέ “με τα αφεντικά”, “στεκόταν απέναντι στον κρατικό συνδικαλισμό” και δεν ήταν “προσκολλημένο σε κάποιο κόμμα της Αριστεράς”.
Αφού κατέλαβαν το εργοστάσιο, όπως λέει ο Βασίλης, ήρθε η ώρα “για την μεγάλη ερώτηση: Τι θα παράγουμε και θα πουλάμε;”

Το πρώτο στάδιο ήταν η δράση των εργαζομένων, οι οποίοι κατέλαβαν μερικά κτήρια του εγκαταλελειμένου εργοστασίου με στοπό να διαφυλάξουν τα μηχανήματα. Η Νικόλ, εργαζόμενη στη Βιο.Με. μας είπε κατά την διάρκεια του γύρου που κάναμε μαζί στο εργοστάσιο πως τα αφεντικά προσπαθούσαν να ξεπουλήσουν όλα τα υλικά που βρίσκονταν μέσα στα κτήρια του εργοστασίου, κι έτσι ήταν σημαντικό οι εργαζόμενοι να προστατέψουν τα μηχανήματα και τις πρώτες ύλες, αφού “στην ουσία προστάτευαν, κατά κάποιο τρόπο, τα δικά τους χρήματα”.

Η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης στη Βιο.Με. αποφάσισε ότι το υπό κατάληψη εργοστάσιο θα παρήγαγε φυσικά και οικολογικά προϊόντα οικιακού καθαρισμού και σαπούνια από φυτικά έλαια.

Μερικά από τα προϊόντα της Βιο.Με. πωλούνται στο Οικο-Φεστιβαλ που έγινε τον Δεκέμβρη του 2018 μέσα στο εργοστάσιο.

Οι πρώτες ύλες που επιλέγουμε να χρησιμοποιούμε στα οικολογικά προϊόντα είναι βιοδιασπώμενες, δεν επιβαρύνουν το περιβάλλουν, ενώ στα φυσικά καθαριστικά χρησιμοποιούμε μόνο φυτικά έλαια. Δεν υπάρχουν καθόλου ζωικά λιπαρά στα προϊόντα μας

– Βαγγέλης

Η παραγωγή μέσα στο εργοστάσιο ξεκίνησε έξι μήνες μετά την δημιουργία της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης. Ο Σπύρος, εργαζόμενος στο εργοστάσιο της Βιο.Με. που ήταν μέλος της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης στα πρώτα στάδια της κατάληψης, μας είπε πως αυτό ήταν “ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τον εργατικό έλεγχο”. Ήταν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που άνοιξαν την συζήτηση μέσα στην Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης και υλοποίησαν τις αποφάσεις, όχι μόνο της κατάληψης αλλά και του είδους της παραγωγής.

Ο Σπύρος και ο Μάκης εμφιαλώνουν καθαριστικά πατώματος για ένα νοσοκομείο.

“Πολλά από τα ζητήματα που αποφασίζουμε, αποφασίζονται στην εβδομαδιαία Συνέλευση της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης” μας είπε ο Σπύρος. Τόνισε ιδιαίτερα την σημασία της Πρωτοβουλίας, η οποία αρχικά συγκέντρωσε τα χρήματα για να αγοραστούν οι πρώτες ύλες, αλλά και “πρόσφερε τρόπους αρχικής διάθεσης των προϊόντων”.

Ο Βαγγέλης, χημικός μηχανικός που ειδικεύευται στην έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων μας είπε ότι τα υλικά που χρησιμοποιούνται στα παραγώμενα προϊόντα είναι όλα φυσικά και δεν βλάπτουν το περιβάλλον. Η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων είναι σημαντική για τις αξίες των εργαζομένων, αλλά και κάτι που τους κάνει να αισθάνονται καλά που το παράγουν.

Ο Βαγγέλης δουλεύει στο εργαστήριό του

Οι πρώτοι χρήστες των προιόντων μας ήταν τα μέλη της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης, μέλη κάποιων άλλων πολιτικών ομάδων, οργανώσεων και ριζοσπαστικών πολιτικών κομμάτων που στήριζαν αυτήν την ιδέα της αυτοδιεύθυνσης

– Βαγγέλης

Από την παραγωγή και το πρατήριο, μέχρι τις πωλήσεις, τα λογιστικά και την τοποθέτηση προϊόντος, αλλά και για τις συνθήκες στις οποίες εργάζονται όλοι οι εργαζόμενοι, είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που έχουν τον πλήρη έλεγχο. Αυτοδιαχειρίζονται το εργοστάσιο, καθορίζουν ακόμα και την ροή της εργασίας τους με βάση τις δικές τους επιλογές κάθε μέρα, κυκλικά, για να παίρνουν μέρος σε διαφορετικούς τομείς της παραγωγής.

Οι εργαζόμενοι της Βιο.Με. κάθε πρωι αποφασίζουν το ημερήσιο πλάνο εργασιών στην συνέλευση των εργαζομένων. Ο Βαγγέλης μας είπε πως αυτές οι συνελεύσεις είναι ιδανικές, “γιατί έχουν να κάνουν με την πλήρη ισότητα και την έλλειψη ιεραρχίας. Κάθε μέλος έχει μία ψήφο, και όλοι/όλες έχουν ίσο χρόνο να εκφράσουν την απόψη τους”.

Όλες οι σημαντικές αποφάσεις μέσα στην Βιο.Με. παίρνονται με συναίνεση. Αυτό φυσικά δεν είναι κάτι που δεν γεννά προβλήματα, αλλά όπως παρατήρησε ο Σπύρος: “Το σημαντικό ζήτημα δεν είναι ότι ψηφίζεις ή αποφασίζεις για το τι θα κάνεις, αλλά ότι πρέπει να είσαι και υπεύθυνος να υλοποιήσεις αυτό που αποφάσισες”.

Ο Σπύρος συντονίζει μια μικρή συζήτηση για ένα πιθανό νέο υγρό σαπούνι στην πρωινή συνέλευση.

Ολα τα στοιχεία της δημοκρατικής αυτοδιεύθυνσης είναι σε λειτουργία εδώ στο εργοστάσιο, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν ημερήσιες, εβδομαδιαίες και μηνιαίες συνελεύσεις, και όλες οι αποφάσεις παίρνονται από αυτές

– Σπύρος

Ο Μάκης, που εργαζόταν στο εργοστάσιο για πανω από είκοσι χρόνια και ήταν ένα από τα αρχικά μέλη της κατάληψης, εξύμνησε την περηφάνια που ένοιωσαν οι εργαζόμενοι πηγαίνοντας σε μια δουλειά που την πιστεύουν. Μας είπε πως “ένας σύντροφος είπε κάποτε πως αυτό είναι ένα εργοστάσιο που κυρίως παράγει αξιοπρέπεια” και εξήγησε πως αυτό σημαίνει πολλά για τον ίδιο.

Καταφέραμε, σαν μέλη της εργατικής τάξης, να μην δεχόμαστε εντολές από τα αφεντικά, αλλά να φτιάχνουμε τις δικές μας εντολές

– Μάκης

Το να φτάσουν στο σημείο να λειτουργούν επιτυχημένα ένα υπό κατάληψη εργοστάσιο για πάνω από έξι χρόνια μόνο εύκολο δεν ήταν για τους εργαζόμενους. Παραμένουν ακόμα υπό την απειλή, είτε του πλειστηριασμού, είτε μιας επέμβασης της αστυνομίας, αφού ακόμη δεν είναι μέσα στο πλαίσιο του νόμου.

Εξαιτίας των χρεών της χρεοκοπημένης Φίλκεραμ προς το κράτος, τους ιδιώτες και τους εργαζόμενούς της, δημόσιοι πλειστηριασμοί των οικοπέδων πάνω στα οποία βρίσκεται η Βιο.Με. προσπαθούν να πραγματοποιηθούν από τον Νοέμβριο του 2015.

Πανό έξω από τα Δικαστήρια της Θεσσαλονίκης σε μέρα πλειστηριασμών.

Οι διαδικασιες αυτών των πλειστηριασμών γίνονται στα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης σχεδόν κάθε χρόνο. Ο κύκλος περιλαμβάνει αρκετές προσπάθειες πώλησης της γης με προσφορές, συνήθως σε πέντε ακροάσεις. Στο παρελθόν ήταν η ίδια εργάσιμη μέρα της εβδομάδας επί πέντε εβδομάδες.

Η σκηνή που διαδραματίζεται σε κάθε πλειστηριασμό είναι παρόμοια: Αστυνομικοί των ΜΑΤ είναι παρατεταγμένοι σε θέση μάχης στο διάδρομο του ορόφου των δικαστηρίων που γίνεται ο πλειστηριασμός, ενώ οι εργαζόμενοι της Βιο.Με. και οι άνθρωποι που σπεύδουν προς αλληλεγγύη γεμίζουν το κλιμακοστάσιο και την είσοδο προς τον διάδρομο. Σε περίπτωση που εμφανιστεί κάποιος για να δώσει προσφορά, θα προσπαθήσουν να τον αποτρέψουν.

Αυτό που κάνουμε αντιμέτωποι με αυτό το πρόβλημα είναι να ζητάμε διεθνή και τοπική αλληλεγγύη… και επίσης ζητάμε από τους ανθρώπους να συγκεντρώνονται στο δικαστήριο την ώρα που γίνεται ο πλειστηριασμός με σκοπό να σταματήσουμε την διαδικασία αν κάποιος αποφασίσει να καταθέσει προσφορά για να αγοράσει τσ οικόπεδα

– Βαγγέλης

Δεν έχει κατατεθεί καμία προσφορά ακόμα και μετά από κάθε πλειστηριασμό η τιμή εκκίνησης κατεβαίνει.

Οι εργαζόμενοι της Βιο.Με. έχουν καταθέσει την πρότασή τους στο Υπουργείο Εργασίας ώστε να νομιμοποιηθούν αλλά όπως λέει ο Βαγγέλης “δεν υπάρχει πολιτική βούληση κι έτσι αυτή η πρόταση απλώς παραμένει σε εκκρεμότητα για να μην εφαρμοστεί”.

Βαρέλια σχηματίζουν οδοφράγματα που κλείνουν το δρόμο που οδηγεί στην Φίλκεραμ από την αυτοδιαχειριζόμενη Βιο.Με.

Παρά το γεγονός ότι οι απειλές εις βάρος της Συνεργατικής Βιο.Με. παραμένουν, παρά το χρόνο και την ενέργεια που απαιτείται από κάθε εργαζόμενο για μια μικρή χρηματική ανταμοιβή, η προσπάθεια αξίζει για όλους τους εργαζόμενους με τους οποίους μιλήσαμε.

Είμαστε χαρούμενοι που δουλεύουμε κάθε μέρα στο εργοστάσιο αυτό, είμαστε χαρούμενοι κι όταν ξεκινάμε να έρθουμε εδώ από τα σπίτια μας, να έρθουμε στην δουλειά

– Σπύρος

Πέρα από την χαρά που νοιώθουν όταν έρχονται στην δουλειά, ο Σπύρος επεσήμανε πως αισθάνονται και μια μορφή ευθύνης για τους ίδιους και τις επόμενες γενιές. Δήλωσε πως η καπιταλιστική οικονομία δεν ασχολείται “με την δημιουργία μιας λειτουργικής οικονομίας, αυτοί νοιάζονται μόνο για τα κέρδη”, και πως είναι “ευθύνη” των εργαζομένων στη βάση της κοινωνίας να “πάρουν τον έλεγχο αυτών που παράγουν και του τρόπου παραγωγής τους,να διασώσουν την δυνατότητα της παραγωγής, να διασώσουν την εργασία του μεροκάματου”.

Τέχνη σε τοίχο της Βιο.Με. από τον καλλιτέχνη Σκιτσοφρενή.
Οι στίχοι είναι του Τάσου Λειβαδίτη.

Ο Βαγγέλης μας είπε πως “οι εργαζόμενοι από την βάση θα πρέπει ισότιμα να διοικούν κάθε χώρο εργασίας”. Με όσους μιλήσαμε στη Βιο.Με. η επισήμανση ήταν κοινή: Είναι πολύ φυσικό για τους εργαζόμενους να έχουν τον έλεγχο του χώρου εργασίας τους. Περιέγραψαν μια στρατηγική αυτο-οργάνωσης που ξεκινά από τον καθημερινό διάλογο που έχει κάθε πρόσωπο με τους συνεργάτες του και άλλους, προχωρά στον προγραμματισμό και τις μικρές ενέργειες, για να φτάσει στο χτίσιμο της σιγουριάς των εργαζομένων να κάνουν πιο ριζοσπαστικές μορφές δράσης.

Χρειαζόμαστε, αν μιλάμε για μια καλύτερη κοινωνία, μια ευρεία αυτο-οργανωμένη κοινωνία, αλλά δεν έχει νόημα να την προπαγανδίζουμε και μόνο να μιλάμε για το πόσο καλή είναι. Πρέπει να αναλάβεις δράση γι αυτήν και να την χτίσεις

– Σπύρος

Οι αξίες της ισότητας, της αυτοδιαχείρισης, της αυτοοργάνωσης, της αυτονομίας και της οριζόντιότητας είναι μέρος της καθημερινής κουλτούρας στη Βιο.Με. Κι αυτή η κουλτούρα εμπλουτίζει επίσης την αμοιβαία υποστήριξη μέσα στην ευρύτερη κοινότητα, η οποία εξαρχής βλέπει την κατάληψη με θετικό τρόπο. Οι συνέλευσεις της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης επιτρέπουν επιπλέον την ισότιμη συμμετοχή όλων των μελών της κοινότητας, των μελών δικτύων αλληλεγγύης και της οικονομίας των εργαζομένων, όλων όσων επιθυμούν να εμπλακούν.

Ένα ακόμα φωτεινό παράδειγμα αλληλεγγύης των εργαζομένων προς την κοινότητα είναι το Εργατικό Ιατρείο της Βιο.Με. που δημιουργήθηκε από τους εργαζόμενους για την κοινότητα.

Το Εργατικό Ιατρείο διεκδικεί ισότιμες σχέσεις μεταξύ ειδικών και ασθενών με μια ριζοσπαστική νέα προσέγγιση στις υπηρεσίες υγείας που εστιάζουν επίσης στις συνθήκες εργασίας.

Το Εργατικό Ιατρείο έχει εξυπηρετήσει πάνω από 200 προσερχόμενους μεσα σε τρία χρόνια με μια δεκαμελή ομάδα ειδικών, οι οποίοι εθελοντικά προσφέρουν μια ολιστική, διαδραστική και δωρεάν υπηρεσία υγείας σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται από την ευρύτερη κοινότητα, όπως μπορείτε να δείτε στο βίντεο που κάναμε ειδικά για το Εργατικό Ιατρείο.

Το υπό κατάληψη εργοστάσιο δεν στεγάζει μόνο ένα πρωτοποριακό κέντρο υγείας, αλλά επίσης αμέτρητα φεστιβάλ, συναυλίες και άλλες δημόσιες εκδηλώσεις. Ακόμα έγινε ένα κέντρο συγκέντρωσης και διανομής ειδών αλληλεγγύης προς τους καταυλισμούς προσφύγων κατά την διάρκεια της πρόσφατης προσφυγικής κρίσης, όταν πολλές χιλιάδες εκτοπισμένων από την Συρία και άλλες περιοχές διέφευγαν στην Ελλάδα εξαιτίας των πολέμων που προκάλεσε η Δύση.

Αυτές οι πολύ διαφορετικές χρήσεις μετατρέπουν έναν εργασιακό χώρο σε ένα ριζοσπαστικό κοινωνικό κέντρο και τον εντάσσουν στα Κοινά.

Συμπληρώνοντας έξι χρόνια κατάληψης, οι εργαζόμενοι στη Βιο.Με. είναι χαρούμενοι που έρχονται στην δουλειά τους και βγάζουν το ψωμί τους παράγωντας φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα καθαρισμού, κάτω από πλήρη εργατικό έλεγχο.

Η Βιο.Με. είναι αποδεδειγμένα πια, μια υπαρκτή και χειροπιαστή λύση για τους εργαζόμενους που εγκαταλείφθηκαν από μια χρεοκοπημένη εταιρεία και μια τοξική οικονομία. Και όσο οι εργαζόμενοι της ανοίγουν ένα μονοπάτι προχωρώντας μπροστά, ταυτόχρονα φωτίζουν το πώς μια ύπαρξη έξω από τα συνηθισμένα πλαίσια μπορεί να αποδίδει καρπούς.

(Η Βιο.Με. είναι) το Άλφα και το Ωμέγα του Αναρχοσυνδικαλισμού

– Βασίλης

Ευχαριστούμε εξαιρετικά τους εργαζόμενους της Βιο.Με. για την φιλοξενία και το καλωσόρισμα. Ευχαριστούμε τη Ντίνα, τον Παναγιώτη, τον malcolm wells, τον Waterstyle, τη Σοφία, τον Marcos Internacional, και τους Social Waste.


Μεταφρασμένο από το πρωτότυπο στα αγγλικά

Στηρίξτε το omniatv:

Σχόλια

0 0 votes
Βαθμολογία άρθρου
Subscribe
Notify of
guest
0 Σχόλια
Inline Feedbacks
View all comments
Μετάβαση στο περιεχόμενο