Η νέα κυβέρνηση αποφάσισε να συνεχίσει την επίδειξη κατασταλτικής ισχύος στα Εξάρχεια, λίγες ημέρες μετά την εκκένωση καταλήψεων και τον εκτοπισμό 143 προσφύγων και μεταναστών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και, μάλιστα, την ημέρα που ξεκινούσε φεστιβάλ ενάντια στην κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με κυκλώματα εμπορίας ναρκωτικών.
Η επιχείρηση είναι προαναγγελθείσα. Τα ΜΜΕ δημιουργούσαν επαρκώς κλίμα για τα Εξάρχεια, λίγο πιό έντονα τα τελευταία χρόνια απ’ ό,τι σε μόνιμη βάση. Χωρίς όμως να αναφέρονται σε πραγματικά προβλήματα.
Παρά το αγαπημένο αφήγημα «η αστυνομία δεν μπορεί να μπει στα Εξάρχεια» που επαναλαμβάνουν αποψεογράφοι και δημοσιογράφοι σε σχεδόν όλα τα κυρίαρχα Μέσα της Ελλάδας, η αστυνομία πάντα επεμβαίνει στην περιοχή, με συχνότητα και ισχύ δυσανάλογα μεγαλύτερη από άλλες επιχειρήσεις σε περιοχές με πολύ μεγαλύτερη παραβατικότητα. Οι μόνιμα σταθμευμένες διμοιρίες ΥΑΤ στις «εισόδους» της γειτονιάς θυμίζουν checkpoints. Αυτή η πολιτική εφαρμόζεται διαχρονικά και έχει ως μόνο αποτέλεσμα να δημιουργεί η ίδια τις εξαιρετικές συνθήκες τις οποίες επικαλείται ως δικαιολόγησή της: αν τοποθετηθούν διμοιρίες στρατιωτικοποιημένης αστυνομίας στην περίμετρο οποιασδήποτε άλλης γειτονιάς, η μετατροπή της σε «Εξάρχεια» είναι θέμα χρόνου.
Τα σκηνοθετημένα ρεπορτάζ παρουσίαζαν ως «ανεφοδιασμό με όπλα» τα κομβόι αλληλεγγύης από χώρες της Ευρώπης που έφερναν είδη πρώτης ανάγκης σε καταλήψεις στέγασης προσφύγων, ενώ άλλα υπερδιόγκωναν σποραδικά γεγονότα ως «καθεστώς βίας και ανομίας».
Η εξαρχειολογία, από στοιχείο της ακροδεξιάς προπαγάνδας μετατράπηκε σε κεντρικό πολιτικό ζήτημα, με τους πολιτικούς των κομμάτων εξουσίας να ανταγωνίζονται στο ποιός θα είναι ο ικανότερος «εκκαθαριστής» της περιοχής.
Όμως, από αυτό το επίπλαστο ενδιαφέρον απουσιάζουν εκκωφαντικά δύο πραγματικά στοιχεία: οι μαφίες και το real estate.
Τα ναρκωτικά
Το σύνθημα «οι μπάτσοι πουλάνε την ηρωΐνη» είναι πια πολύ παλιό. Εδώ και περισσότερα από 35 χρόνια, από τη δεκαετία του ’80, αποτελεί κοινή συνείδηση ότι μια από τις μεγαλύτερες αγορές της παραβατικής οικονομίας τελεί υπό την προστασία κυκλωμάτων της αστυνομίας. Αυτή η κοινή αντίληψη πατάει στα εξής:
α΄) τις κατά καιρούς συλλήψεις αστυνομικών που συμμετέχουν σε συμμορίες λαθραίας εισαγωγής και διακίνησης ουσιών σε ποσότητες χονδρικής
β΄) την παρατηρούμενη ρουτίνα στις πιάτσες λιανικής (όπως αυτή που έχει πλέον εγκατασταθεί στην πλατεία Εξαρχείων), οι οποίες είτε διακόπτουν προσωρινά τις δραστηριότητές τους όταν πρόκειται να πραγματοποιηθεί αστυνομική επιχείρηση και επανέρχονται αμέσως μετά απ’ αυτήν, είτε και – πολλές φορές – συνεχίζουν να λειτουργούν ανενόχλητες, λίγα μέτρα από την μόνιμη παρουσία δυνάμεων της αστυνομίας.
Οι πραγματικοί κάτοικοι Εξαρχείων (και όχι… επιστρατευμένοι όπως γίνεται συνήθως με τους κατοίκους Κολωνακίου που παρουσιάζουν κατά καιρούς τα ρεπορτάζ του Star ή του ΣΚΑΪ), καθώς επίσης και πολιτικές συλλογικότητες αλλά και εγχειρήματα πολιτισμού στην περιοχή, έχουν αναλάβει τα τελευταία χρόνια ποικίλες δράσεις με σκοπό την επανοικειοποίηση των δημόσιων χώρων της γειτονιάς. Καμμία από τις δράσεις αυτές δεν έχει προβληθεί από τα, πάντοτε προβληματισμένα με τα Εξάρχεια, ΜΜΕ.
Αντίθετα, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, υπό την νέα θητεία του Μ. Χρυσοχοΐδη, επέλεξε να επέμβει στην πλατεία Εξαρχείων χθες, Πέμπτη, ακριβώς κατά την ημέρα έναρξης του τριήμερου φεστιβάλ «Αναψυκτήριον – Τα Ωραία Εξάρχεια» που διοργανώνεται για δεύτερη χρονιά. Διμοιρίες στρατιωτικοποιημένων αστυνομικών της ΥΑΤ, αφού περικύκλωσαν την πλατεία, έφτασαν στο σημείο να σπάσουν το τζάμι της εισόδου του Κ*ΒΟΞ, όπου βρίσκονταν άνθρωποι κάθε ηλικίας, και να πετάξουν δακρυγόνο στο εσωτερικό.
Οι καταλήψεις στέγασης προσφύγων και μεταναστών
Οι τακτικές αστυνομικές επεμβάσεις, βέβαια, δεν έχουν ποτέ ως στόχο την αντιμετώπιση του προβλήματος της παραβατικότητας που συνοδεύει την δραστηριότητα των μαφιών εμπορίας ναρκωτικών. Αντίθετα, έχουν επιδείξει ιδιαίτερο ζήλο στην στόχευση κατά αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων στέγασης προσφύγων που αξιοποιούν εγκαταλελειμμένα κτίρια.
Η αύξηση της μετακίνησης προσφύγων, κυρίως από την εμπόλεμη Συρία, κατά το 2015, σε συνδυασμό με την προϋπάρχουσα αντιμεταναστευτική πολιτική της «Ευρώπης-Φρούριο», πάνω στην οποία χτίζουν την ενδυνάμωσή τους οι ακροδεξιές και νεοφασιστικές δυνάμεις στο πολιτικό σκηνικό πολλών κρατών-μελών της Ε.Ε., ενίσχυσαν τον ρόλο της Ελλάδας ως «κράτος – στρατόπεδο συγκέντρωσης». Ενώ το ελληνικό κράτος βρέθηκε αρχικά απροετοίμαστο, από το 2016 και μετά οργάνωσε τους σχετικούς τομείς του με όρους αντιμετώπισης ανεπιθύμητων πληθυσμών. Στο εσωτερικό επεκτάθηκε το μοντέλο των στρατοπέδων συγκέντρωσης, ενώ στο εξωτερικό η Ελλάδα πρωταγωνίστησε στην υπογραφή της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας, αλλά και προέβη στην εφαρμογή μιας κρυφής πολιτικής επαναπροωθήσεων.
Ως απάντηση σ’ αυτή την κατάσταση ήρθαν πρωτοβουλίες που δημιούργησαν στοιχειώδεις συνθήκες φιλοξενίας εντός αστικού ιστού. Στην Αθήνα, πολλές απ’ αυτές τις καταλήψεις βρίσκονται στα Εξάρχεια. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αν και ονομάζονται «κέντρα φιλοξενίας» οι συνθήκες δεν είναι οι καταλληλότερες. Υπερπληθυσμός, κακή σίτιση, ακόμα και ανεπάρκεια στοιχειωδώς απαιτούμενων για διαμονή και ύπνο. Έτσι, πολλές οικογένειες προτιμούσαν την διαμονή στις καταλήψεις, όπου μπορούσαν και να συνδιαμορφώνουν την κατάσταση αλλά και να έχουν εύκολη πρόσβαση π.χ. σε ευκαιριακές εργασίες για εισόδημα ή σε σχολεία για τα παιδιά.
Καθώς λοιπόν οι κρατικές υπηρεσίες «έβρισκαν τους ρυθμούς τους», ξεκίνησαν και οι συστηματικές κατασταλτικές επιχειρήσεις εναντίον καταλήψεων στέγασης. Αν και οι συντριπτικά περισσότεροι αιτούντες άσυλο βρίσκονται στα στρατόπεδα, οι καταλήψεις, παρά τα σποραδικά οργανωτικά ή άλλα προβλήματα που φυσιολογικά μπορεί να παρουσιάζονται, δημιουργούν ένα αντιπαράδειγμα, το οποίο δεν είναι και πολύ βοηθητικό για τις κρατικές υπηρεσίες που προσπαθούν να μεταφέρουν το σύνολο των «ανεπιθυμήτων» στα στρατόπεδα. Έτσι, από το 2016 ξεκίνησαν οι πρώτες εκκενώσεις καταλήψεων στέγασης προσφύγων από τη Θεσσαλονίκη που συνεχίστηκαν μέχρι και την πρόσφατη επέμβαση στα Εξάρχεια.
Το real estate
Αποτελεί κοινή γνώση το γεγονός ότι, ενώ μέχρι πριν λίγα χρόνια τα Εξάρχεια ήταν μια από τις πιό προσβάσιμες γειτονιές με σχετικά χαμηλά ενοίκια, σήμερα τα ενοίκια είναι απλησίαστα, ενώ τα περισσότερα διαμερίσματα ή και ολόκληρα κτίρια είναι προς πώληση ή έχουν πουληθεί είτε σε μεμονωμένους επιχειρηματίες για την απόκτηση “golden visa”, είτε σε επιχειρήσεις που σκοπεύουν να εκμεταλλευθούν τα ακίνητα στην – ανεξέλεγκτη ακόμα στη χώρα μας – αγορά του AirBnB.
Σε πανελλαδική έρευνα πολυεθνικής κτηματομεσιτικής εταιρείας το 2018, αναφέρεται (σ: τα έντονα δικά μας):
Στο κέντρο της Αθήνας, οι τιμές σε αρκετές περιπτώσεις σημείωσαν ανοδική πορεία, όπως στα Εξάρχεια και το Κουκάκι όπου παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση 34% και 35% αντίστοιχα καθώς και στο Κολωνάκι 23%, στον Νέο Κόσμο 19% και στην Νεάπολη 20%. Συνολικά, η αύξηση που παρατηρήθηκε στα ενοίκια του κέντρου της Αθήνας ήταν 20% σε σχέση με πέρυσι.
Είναι λογικό επόμενο ότι η επέκταση της αγοράς αυτής στην περιοχή συνοδεύεται από τον λεγόμενο «εξευγενισμό» (“gentrification”). Τί περιλαμβάνει αυτός ο «εξευγενισμός» μάς ομολόγησε πρόσφατα ο πρώην αντιπρόεδρος της ΠΟΑΣΥ, Σταύρος Μπαλάσκας, που έκανε το λάθος να πει φωναχτά όσα προφανώς συζητιούνται στους κύκλους ανθρώπων με όμοια αντίληψη: «μετανάστες – σκόνη» και «πραγματικά σκουπίδια» όπως «ακροαριστερούς, αναρχικούς» κ.ά.
Ο Χρυσοχοΐδης
Σε αυτό το περιβάλλον που η «ασφάλεια» ως φανταστικό αγαθό είναι σε υψηλή ζήτηση από τις ανώτερες τάξεις, ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, διόρισε ως αρμόδιο υπουργό έναν πολιτικό από το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ με προηγούμενη θητεία σ’ αυτό το πόστο: τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Αν και αρχικά προκάλεσε έκπληξη το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός δεν άντλησε κάποιο στέλεχος από την πλούσια ακροδεξιά δεξαμενή του κόμματός του, η επιλογή γίνεται κατανοητή: στον περίγυρο των κυβερνώντων, ο Μ. Χρυσοχοΐδης, εκτός από στενός φίλος της οικογένειας Μητσοτάκη-Μπακογιάννη, θεωρείται «ικανός» επειδή επί υπουργίας του συνέπεσε η συμπτωματική εξάρθρωση της 17Ν μετά το ατύχημα του Σάββα Ξηρού.
Ενώ ο Μ. Χρυσοχοΐδης παρουσιάζει το προφίλ του «μετριοπαθούς» ήταν ο άνθρωπος που, μόλις επαναδιορίστηκε στο πόστο αυτό, τον Οκτώβριο του 2009, στην τότε νέα κυβέρνηση Γ. Α. Παπανδρέου, πλημμύρισε τα Εξάρχεια με κάθε είδους αστυνομία. Χωρίς φυσικά κάποιο ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Ο Μ. Χρυσοχοΐδης επίσης καθιέρωσε την πολιτική των «προληπτικών προσαγωγών», προσάγοντας φακελωμένους αναρχικούς από τα σπίτια τους σε ημέρες διαδηλώσεων. Στα μεγάλα επιτεύγματα της καριέρας του ήταν η έμπνευση για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και η εκτέλεση του επιχειρησιακού σκέλους της εκστρατείας τρόμου του Ανδρέα Λοβέρδου με θύματα οροθετικές γυναίκες που στιγματίστηκαν ως εγκληματίες και διαπομπεύθηκαν στο σύνολο σχεδόν των ΜΜΕ, προεκλογικά, το 2012.
Είναι επομένως λογικό να συμπεράνει κανείς ότι η στρατηγική της έντασης αποτελεί κεντρική επιλογή. Σύμφωνα με αυτήν, σε μια διαμάχη, η μία πλευρά ανεβάζει την ένταση της αντιπαράθεσης με σκοπό να παρουσιαστούν, ύστερα, από την ίδια, ως αναπόφευκτα, πολύ πιό σκληρά μέτρα καταστολής. Και μάλιστα όταν έχουν σημειωθεί, ήδη από το πρώτο δίμηνο, μια σειρά από αποτυχίες στην οικονομική πολιτική της νέας κυβέρνησης, όπως η επαναδιαπραγμάτευση των πλεονασμάτων, οι νέες μειώσεις συντάξεων και οι αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ.
***
Ήδη την Παρασκευή 30/8, το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. εξέδωσε ανακοίνωση με βάση την οποία… δεν συνέβη τίποτε από όλα όσα έχουν καταγραφεί σε βίντεο να συμβαίνουν στο Κ*ΒΟΞ το βράδυ της Πέμπτης:
Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη
Ελληνική Αστυνομία
ΑρχηγείοΑθήνα, 30 Αυγούστου 2019
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Χθες βράδυ στη συμβολή των οδών Τοσίτσα και Σπ. Τρικούπη διμοιρία της Διεύθυνσης Αστυνομικών Επιχειρήσεων Αττικής δέχτηκε επίθεση με μολότοφ και άλλα αντικείμενα από ομάδες ατόμων, που βρίσκονταν στην πλατεία Εξαρχείων.
Στο σημείο έσπευσαν να συνδράμουν έτερες διμοιρίες που βρίσκονταν στην περιοχή, οι οποίες δέχτηκαν επίθεση από τα συγκεντρωμένα άτομα, επίσης με διάφορα αντικείμενα και με περισσότερες από (80) μολότοφ. Ακολούθησε καταδίωξη στην περιοχή της πλατείας Εξαρχείων, όπου έγινε χρήση των αναγκαίων επιβαλλόμενων μέτρων και μέσων.
Προσπαθείται η εκμετάλλευση του γεγονότος με αναφορές σε δήθεν ζημιές που έχουν προκληθεί από τις δυνάμεις της Αστυνομίας. Επίσης χρησιμοποιούνται χαρακτηρισμοί που καμία σχέση δεν έχουν με την αστυνομία και με τον τρόπο που επιτελεί το έργο της.
Οι αστυνομικές δυνάμεις σε κάθε επιχείρηση κινούνται στο πλαίσιο της νομιμότητας με σεβασμό στης Αρχές της δημοκρατίας μας. Το ίδιο έπραξαν και χθες το βράδυ με ιδιαίτερη πειθαρχία και αυτοσυγκράτηση παρά τις προκλήσεις και τις επιθέσεις που δέχθηκαν.
Εικονική πραγματικότητα, καθώς εκτυλίσσεται μια πολιτική βασισμένη στις δεξιές ιδεοληψίες που δόμησαν το ελληνικό κράτος, με αποδιοπομπαίους τράγους και εσωτερικούς εχθρούς.
