Indian gaming στην Αθηναϊκή Ριβιέρα

Γραβατωμένα μοϊκάνια και σκληρό ροκ με το κομπολόι του Μπιθικώτση

Του Απόλλωνα Λιακόπουλου

Από το 4ο τεύχος του περιοδικού Yusra που κυκλοφορεί

Ποια σχέση μπορεί να υπάρχει ανάμεσα σε ένα επεισόδιο της κωμικής σειράς κινουμένων σχεδίων South Park και την πολυθρύλητη επένδυση στο Ελληνικό με τους «εμπνευσμένους από τις Καρυάτιδες» ουρανοξύστες που θα στεγάζουν το καζίνο, το κατεξοχήν σύμβολο της ανάπτυξης;

Το εν λόγω επεισόδιο τιτλοφορείται «Red mans greed» και βγήκε στον αέρα το 2003. Αποτελεί αντιστροφή της ιστορίας της κατάκτησης της Βόρειας Αμερικής από τους Ευρωπαίους σε μικρογραφία, με τον χαρακτηριστικό τρόπο που κάνει η σειρά. Η ομώνυμη κωμόπολη λοιπόν απειλείται από την απληστία των «αυτοχθόνων ιθαγενών», οι οποίοι θέλουν να την αγοράσουν και ακολούθως να την ισοπεδώσουν προκειμένου να κατασκευάσουν αυτοκινητόδρομο που θα συνδέει τις μεγάλες πόλεις με το καζίνο ιδιοκτησίας τους.1

Αλλά πόσο διαδεδομένο άραγε είναι το φαινόμενο ιδιοκτήτης ενός καζίνου να είναι μια ινδιάνικη φυλή, ώστε να φτάσει να αποτελέσει κεντρική σεναριακή ιδέα σε επεισόδιο κινουμένων σχεδίων;

Όσον αφορά τις ΗΠΑ, στην πραγματικότητα το ανωτέρω αποτελεί τον κανόνα. Σύμφωνα με την Εθνική Ινδιάνικη Επιτροπή Παιχνιδιών (National Indian Gaming Commission), το 2017 λειτουργούσαν στη χώρα 494 επιχειρήσεις παιχνιδιών υπό τον έλεγχο 242 ομοσπονδιακά αναγνωρισμένων φυλών (από τις συνολικά 573). Όσο για τα οικονομικά μεγέθη; Ο τζίρος τους από τον τζόγο έφτασε την ίδια χρονιά τα 32,4 δισ. δολάρια.2 Ως μέτρο σύγκρισης, ο αντίστοιχος τζίρος των καζίνων του Λας Βέγκας ήταν 6 δισ.!3

Όσον αφορά την Ελλάδα τώρα, η απάντηση είναι ότι αμφότερες οι προσφορές για την άδεια καζίνου στο Ελληνικό προέρχονται από δύο ακριβώς τέτοιες εταιρείες. Πρόκειται για τη Mohegan Gaming Entertainment (MGE) (σε κοινοπραξία με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και τη Hard Rock International, οι οποίες κατέθεσαν στις αρχές Οκτώβρη τις προτάσεις τους για το πρώτο «ολοκληρωμένο τουριστικό συγκρότημα με καζίνο» (integrated resort and casinoIRC) στην Ελλάδα.

Τι σχέση έχουν οι ινδιάνικες φυλές με τα καζίνα;

Για την απαρχή αυτού του φαινομένου πρέπει μάλλον να ανατρέξουμε στην υπόθεση Bryan v. Itasca County του 1976. Με αφορμή μια ειδοποίηση οφειλής φόρου ιδιοκτησίας ύψους 147 δολαρίων υπέρ της πολιτείας της Μινεσότα το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε ομόφωνα ότι οι πολιτείες δεν έχουν το δικαίωμα όχι μόνο να φορολογούν τους αυτόχθονες στα εδάφη τους αλλά ούτε να νομοθετούν και να ρυθμίζουν τις δραστηριότητές τους.4 Αυτή η απόφαση έδωσε πάτημα στη φυλή Seminole της Φλόριντα (κρατήστε το όνομα) για να ανοίξει στα εδάφη της αίθουσες μπίνγκο με μεγαλύτερα έπαθλα και ανοιχτές για περισσότερες μέρες από τα προβλεπόμενα στην πολιτειακή νομοθεσία, ξεκινώντας από το 1979. Η φυλή κέρδισε την υπόθεση Seminole Tribe v. Butterworth του 1981, εγκαινιάζοντας ένα εντελώς νέο πεδίο οικονομικής δραστηριότητας για τις ομοσπονδιακά αναγνωρισμένες φυλές.5 Αυτό το καθεστώς νομοθετήθηκε το 1988 με την υπογραφή του Ronald Reagan στο Indian Gaming Regulatory Act προκειμένου οι ινδιάνικες φυλές να έχουν αυτονομία και να μην επιβαρύνουν τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Έκτοτε τα ινδιάνικα καζίνα πολλαπλασιάζονται μαζί με τον τζίρο τους.

Σύμφωνα με το Indian Gaming Regulatory Act τα καζίνα αυτά δεν πληρώνουν ακριβώς φόρους στην πολιτεία ή την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αλλά καταλήγουν σε συμφωνίες «μεταξύ δύο πολιτικών οντοτήτων» ονόματι compacts οι οποίες ρυθμίζουν ζητήματα αλληλεπικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων και συνήθως καθορίζουν ένα ποσοστό των κερδών που κατευθύνεται στις πολιτείες. Ως προς τις διαφορές τους από τους ανταγωνιστές τους, οι πιθανότητες στα τυχερά παιχνίδια δεν είναι αναγκαστικά ίδιες. Ακόμη, ενώ στα υπόλοιπα καζίνα η ασφάλεια έχει δικαιοδοσία μόνο να παρακολουθεί και να αναφέρει, καλώντας την αστυνομία σε περίπτωση τέλεσης εγκληματικής πράξης, τα ινδιάνικα καζίνα φυλάσσονται από ινδιάνικη αστυνομία που έχει αρμοδιότητα να διεξάγει έρευνες, να συλλαμβάνει και να πραγματοποιεί σωματική έρευνα.6

Ολοκληρώνοντας ως προς το γενικό πλαίσιο, προκειμένου να αποκτήσετε λίγο καλύτερη εικόνα αξίζει να σημειωθεί ότι τα καζίνα και ο τζόγος δεν είναι ο μοναδικός τρόπος που το καθεστώς αυτονομίας των φυλών γίνεται συστηματικά αντικείμενο επιχειρηματικής εκμετάλλευσης. Πολύ συνηθισμένη πρακτική είναι το «rent a tribe» (νοίκιασε μια φυλή) στον υψηλά κερδοφόρο κλάδο των payday loans. Πρόκειται για επιχειρήσεις που παρέχουν βραχυπρόθεσμα δάνεια με πολύ υψηλά επιτόκια δίχως εξασφάλιση˙ με λίγα λόγια, για τοκογλυφικές. «Αξιοσέβαστοι» εκπρόσωποι αυτού του ευγενούς κλάδου έχουν καταδικαστεί για τέτοιες κομπίνες: έχριζαν ινδιάνικες φυλές συνεργάτες προκειμένου να ορίζουν ό,τι επιτόκιο ήθελαν και να απολαμβάνουν μια σειρά από ασυλίες που συνδέονταν με την ινδιάνικη γη (βλέπε καταδίκη Charles Hallinan7 καθώς και την εκπομπή Last Week Tonight του γνωστού δημοσιογράφου John Oliver για τα payday loans8).

Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στις δύο υποψήφιες εταιρείες για το «ολοκληρωμένο τουριστικό συγκρότημα με καζίνο» του Ελληνικού.

Η Mohegan Gaming Entertainment

Mohegan λοιπόν είναι πράγματι το όνομα ινδιάνικης φυλής του Κονέκτικατ των ΗΠΑ, η οποία αποτελείται από περίπου 1.300 μέλη. «Και τι μας νοιάζει σε ποια φυλή ανήκει η εταιρεία; Έχει πατρίδα (ή φυλή) το κεφάλαιο;» εύλογα θα αναρωτηθείτε. Η απάντηση από τον Mario Kontomerkos, τον Ελληνοαμερικανό διευθύνοντα σύμβουλο της MGE: «Το πιο σημαντικό στοιχείο για την εταιρεία μας είναι πως οι ιδιοκτήτες είναι η φυλή των Μοϊκανών, γνωστών και από το βιβλίο “Ο τελευταίος των Μοϊκανών”. Και είναι μια εταιρεία που εκτείνεται εδώ και γενιές».9 Αν λέει ο CEO ότι είναι τόσο σημαντικό, ας το ψάξουμε.

Καταρχάς οι Mohegans δεν ταυτίζονται με αυτούς που έχουμε μάθει ως Μοϊκανούς – οι πάνκηδες δεν χρειάζεται να ανησυχήσουν. Είναι διαφορετική φυλή η Mohegan/Mahiingan από τη Mahican/Mohican. Είναι μεν συγγενικές (ανήκουν στους Algonquians της Νέας Αγγλίας) αλλά σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζονται.10 Η σύγχυση σαφώς παρατηρείται συχνά (τα είχε κάνει και λίγο μούσκεμα με τα ιστορικά στοιχεία ο Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ, συγγραφέας του «Τελευταίου των Μοϊκανών»), αλλά ο κ. Kontomerkos δεν δικαιολογείται να μην το γνωρίζει. Απλώς στη συγκεκριμένη περίπτωση οι ιθαγενείς κατοικούν στο αττικό λεκανοπέδιο και οι χάντρες με τα καθρεφτάκια αντικαταστάθηκαν από τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις.

Η συγκεκριμένη φυλή (γύρω στα 300 μέλη τη δεκαετία του ’60) υπό τον τότε αρχηγό της John Hamilton υπέβαλε αίτηση προκειμένου να αναγνωριστεί ως κυρίαρχος λαός στο Γραφείο Ινδιάνικων Υποθέσεων (Bureau of Indian Affairs) το 1978. Η αίτηση τελικά απορρίφθηκε το 1989, μετά τον θάνατο του Hamilton το 1988, διότι η κυβέρνηση είχε κρίνει τότε ότι δεν τεκμηριωνόταν ότι η φυλή είχε συνεχόμενη δραστηριότητα κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Ένα παρακλάδι της φυλής, υπό την ονομασία Mohegan Tribe of Indians of Connecticut, υπέβαλε νέα αίτηση το 1992 η οποία περιλάμβανε πιο στενό ορισμό των μελών της φυλής, δηλαδή τους απογόνους συγκεκριμένης οικογένειας, αποκλείοντας παράλληλα μέλη της ομάδας του Hamilton. Κομβική σημασία σε αυτήν τη διαδικασία μοιάζει να έχει ότι της νέας αίτησης είχε προηγηθεί η πρόταση τριών εταιρειών που δραστηριοποιούνταν στον κλάδο των κατασκευών και των ξενοδοχείων, των RJH Development, LMW Investments και Slavik Suites, Inc., προς τη φυλή των Mohegans ώστε να φτιάξουν καζίνο. Οι τρεις αυτές εταιρείες συνέστησαν την Trading Cove Associates (TCA), η οποία παρείχε στη φυλή οικονομική βοήθεια, δικηγόρους και συμβούλους ώστε να βοηθήσουν στην προσπάθεια για την ομοσπονδιακή αναγνώρισή τους. Η αίτηση τελεσφόρησε το 1994, δελεάζοντας και έναν μεγαλοκαζινάρχη της Νότιας Αφρικής, τον Sol Kerzner, ιδιοκτήτη της Sun international (τωρινή ιδιοκτήτρια εταιρεία ξενοδοχείων και καζίνων και στη Χιλή, τη Νιγηρία και τον Παναμά), να αγοράσει το 50% της TCA. Το Συμβούλιο της Φυλής αποφάσισε την ίδρυση της Mohegan Tribal Gaming Authority (MTGA) το 1995 ώστε να εκπροσωπεί τη φυλή στην κατασκευή και διαχείριση του Mohegan Sun Casino.11 Το καζίνο, ένα από τα μεγαλύτερα των ΗΠΑ, άνοιξε το 1996 με πολύ μεγάλη επιτυχία και 5.000 υπαλλήλους. Το 2000 μοναδικός διαχειριστής απέμεινε η MTGA και ενώ είχε προηγηθεί η δημοσιοποίηση των σχεδίων επέκτασης με ξενοδοχείο πολυτελείας, συνεδριακούς χώρους και γήπεδο.

Σήμερα η MGE διαθέτει εννέα συγκροτήματα με καζίνο και ξενοδοχεία στις ΗΠΑ και στη Νότια Κορέα, μία επαγγελματική ομάδα μπάσκετ στο γυναικείο NBA (Connecticut Sun) και μία επαγγελματική ομάδα λακρός (New England Black Wolves).12

Η Hard Rock International

Η Hard Rock International είναι η ιδιοκτήτρια εταιρεία των γενικά γνωστών και διαδεδομένων σε όλο τον κόσμο Hard Rock Cafes, με ένα υποκατάστημα και στην Αθήνα. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1971 και το 2007 εξαγοράστηκε από την ινδιάνικη φυλή Seminole της Φλόριντα που λέγαμε παραπάνω αντί 965 εκατομμυρίων δολαρίων. Η φυλή αυτή (γύρω στα 4.250 μέλη) αναγνωρίστηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση το 1957 και, όπως αναφέρθηκε ήδη, ήταν η πρώτη που κατάφερε να εκμεταλλευτεί την ομοσπονδιακά αναγνωρισμένη αυτονομία της ώστε να κερδίσει το δικαίωμα να ρυθμίζει η ίδια το καθεστώς των καζίνων της. Προτού επιδιώξει ενεργά το δικαίωμα να ρυθμίζει η ίδια τη διεξαγωγή του τζόγου στα εδάφη της είχε αξιοποιήσει το καθεστώς της για να πουλάει αφορολόγητα προϊόντα καπνού. Πριν από αυτό βασική οικονομική δραστηριότητα βιοπορισμού ήταν η κτηνοτροφία ενώ, όπως φαίνεται, μέσο βιοπορισμού ήταν και η παραδοσιακή πάλη με αλιγάτορες.13 Ήταν η πρώτη φυλή που άνοιξε ινδιάνικο καζίνο, το 1981.

Πρόεδρος της Hard Rock International και διευθύνων σύμβουλος της Seminole Gaming είναι ο James Allen, πρώην διευθυντής σε επιχειρήσεις στον Οργανισμό Trump του ομώνυμου πορτοκαλί προέδρου των ΗΠΑ αλλά επίσης και πρώην αντιπρόεδρος στο καζίνο της νυν ανταγωνίστριας Mohegan Sun (βλέπε παραπάνω), υπό τον επίσης προαναφερθέντα Sol Kerzner.14 Προσλήφθηκε από τους Seminoles το 2001 και ήταν ο εμπνευστής της εξαγοράς της Hard Rock International. Οι τακτικές του για να γιγαντώσει την οικονομική αυτή αυτοκρατορία μεταξύ άλλων περιλάμβαναν τη δημιουργία ενός καινούργιου είδους κουλοχέρη που του επέτρεπε να παρακάμπτει τη νομοθεσία για τις απαιτούμενες άδειες, κρυφούς ελεγκτές,15 ακόμη και μισθούς κάτω από τον βασικό, όπως στο υποκατάστημα του Λονδίνου.16 Έτσι για μια πρέζα σουρεαλισμού, κατά την παρουσίαση του σχεδίου της Hard Rock International για το Ελληνικό πληροφορηθήκαμε ότι ο Μίκης Θεοδωράκης χάρισε στον όμιλο την παρτιτούρα του τραγουδιού του «Άρνηση (Στο περιγιάλι το κρυφό)» σε ποίηση Σεφέρη και η οικογένεια του Μπιθικώτση το αγαπημένο του κομπολόι προκειμένου να εκτεθούν μαζί με τα υπόλοιπα ροκ κειμήλια της αλυσίδας…17

Μια τόση δα αποτίμηση του φαινομένου των ινδιάνικων καζίνων

Το ζήτημα του Indian gaming είναι έκδηλα πολυσύνθετο, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και τα ερωτήματα είναι δύσκολο να απαντηθούν με απόλυτο τρόπο. Ένα συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα είναι ότι εντός του καπιταλιστικού παραδείγματος ακόμη και το δικαίωμα στην αυτονομία και την αυτοδιάθεση που κέρδισαν καταπιεσμένοι και περιθωριοποιημένοι πληθυσμοί ως αναγνώριση της εις βάρος τους αποικιοκρατικής επέκτασης μπορεί να μετατραπεί σε asset, σε συγκριτικό πλεονέκτημα στο πλαίσιο του ανταγωνισμού.

Είναι καλό το Indian gaming για τις φυλές; Και ναι και όχι. Σε γενικές γραμμές όντως οι φυλές τρέχουν την επιχείρηση, ασχέτως του γενεαλογικού δέντρου των μάνατζερ. Σε αρκετές περιπτώσεις οι δουλειές πήγαν καλά ενώ σε άλλες όχι. Ένας από τους κρίσιμους παράγοντες φέρεται να είναι η απόσταση των ινδιάνικων γαιών από τα μεγάλα αστικά κέντρα και η σύνδεση με αυτά. Άλλο ζήτημα είναι η απομύζηση των φυλών από επιτήδειους, με εμβληματικό δείγμα την περίπτωση του σκανδάλου για το οποίο καταδικάστηκε ο λομπίστας επιχειρηματίας Jack Abramoff, μεταξύ άλλων μέλος σε επιτροπές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και σε συντηρητικά think tanks, για φοροδιαφυγή, συνωμοσία και απάτη εις βάρος και της φυλής Choctaw που στα μέσα της δεκαετίας του ’90 αναζητούσε συμβουλές για ανάπτυξη καζίνων.18

Η έκρηξη της ανάπτυξης της βιομηχανίας του τζόγου επιφέρει οικονομικά οφέλη: αντιστροφή του brain drain μέσω της επιστροφής των νεαρών ενηλίκων στους καταυλισμούς, αύξηση του πληθυσμού, τουρισμός, μείωση της ανεργίας και βελτίωση των εισοδημάτων, οικονομική ανεξαρτησία. Το Indian Gaming Regulatory Act προβλέπει ότι μέρος των εσόδων κατευθύνεται σε έργα υποδομής για τις κοινότητες, στην ευμάρεια της κοινότητας, τη στήριξη φιλανθρωπιών και την ενίσχυση των τοπικών πολιτειακών αρχών ως αποζημίωση για τις υπηρεσίες που απαιτούνται.

Ταυτόχρονα κάνουν την εμφάνισή τους τα προβλήματα που έτσι κι αλλιώς συνοδεύουν αυτού του είδους την ανάπτυξη: αύξηση της εγκληματικότητας, του εθισμού και των χρεοκοπιών γύρω από τα νέα καζίνα. Ακόμη παρατηρούνται προστριβές στο εσωτερικό των φυλών σχετικά με τη διαχείριση των καζίνων, μέχρι και αποπομπές μελών.

Ένα ακόμη ζήτημα που προκαλεί προστριβές είναι οι επιπτώσεις στις «παραδοσιακές αξίες» των αυτοχθόνων φυλών και στην «εθνοτική ταυτότητα». Άποψη του γράφοντος είναι πως η συγκεκριμένη συζήτηση είναι από τη φύση της προβληματική όταν προέρχεται από λευκούς δυτικούς. Είναι καιρός να βγάλουν οι WASPs (εντάξει, και οι χριστιανοί) τα γυαλιά του οριενταλισμού. Στον βαθμό που είναι αποδεκτό για όλους τους άλλους να βάζουν χέρι στα δημόσια αγαθά, ας το κάνουν και οι ινδιάνικες φυλές, και ας κρίνονται βάσει των ενεργειών τους και όχι μέσω εξιδανικεύσεων όπως του «ευγενούς αγρίου».

Τα παραπάνω σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι αναιρούν πως όποιος επιχειρηματικός όμιλος προωθεί τα συμφέροντά του μέσω επικλήσεων στο δέντρο της ζωής, στα παιδιά των λύκων και στη σοφία των προγόνων αξίζει να παραδίδεται στη χλεύη.

We are the Wolf People, children of Mundo, a part of the Tree of Life. our ancestors form our roots, our living Tribe is the trunk, our grandchildren are the buds of our future.
We remember and teach the stories of our ancestors.
We watch. We listen. We learn.
We respect Mother Earth, our Elders, and all that comes with Mundo.
We are willing to break arrows of peace to heal old and new wounds. We acknowledge and learn from our mistakes.
We walk as a single spirit on the Trail of Life. We are guided by thirteen generations past and responsible to thirteen generations to come.
We survive as a nation guided by the wisdom of our past. Our circular trails returns us to wholeness as a people.
Ni Ya Yo


Στηρίξτε το omniatv:

Σχόλια

0 0 votes
Βαθμολογία άρθρου
Subscribe
Notify of
guest
0 Σχόλια
Inline Feedbacks
View all comments
Μετάβαση στο περιεχόμενο