Μεγάλη κουβέντα έγινε χθες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την παρακάτω δήλωση του λοιμωξιολόγου, Σωτήρη Τσιόδρα:
«Σήμερα ανακοινώνουμε 27 νέα κρούσματα του νέου ιού στη χώρα μας και επιπλέον 23 κρούσματα από τη δομή φιλοξενίας προσφύγων στη Ριτσώνα».
Πολλοί μιλούσαν για ρατσισμό, και άλλοι για διαχωρισμό. Μπορεί κανείς να ισχυριστεί για να τον υπερασπιστεί απέναντι σ’ αυτούς που τον κατηγορούν ως ρατσιστή, ότι ο Τσιόδρας δεν είναι πολιτικός, παρά ένας επιστήμονας που παράγει επιστημονικό λόγο. Όταν στέκεσαι ωστόσο σε μια ενημέρωση συντακτών είτε είσαι γιατρός, είτε χασάπης, είτε υπουργός, παράγεις πολιτικό λόγο και συνακόλουθα πολιτική. Γιατί «το πολιτικό» είναι παντού.
Ο Τσιόδρας θα μπορούσε να δηλώσει: «Σήμερα ανακοινώνουμε 50 νεα κρούσματα εκ των οποίων 23 στη Ριτσώνα». Δεν το έκανε και γι’ αυτό αξιολογείται, αυτός και ο πολιτικός του λόγος.
Ο θεσμικός λόγος που εκφράζει ένας εκπρόσωπος της κυβέρνησης εκπροσωπεί και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την κρατική εξουσία. Ο εκπρόσωπος αυτής μπορεί να μη χαρακτηρίζεται από ρατσιστικά στοιχεία ή πράξεις ή ακόμη μπορεί να χαρακτηρίζεται κι από τα αντίθετα. Η κρατική εξουσία, ωστόσο, είναι από τα γεννοφάσκια της ρατσιστική, γιατί μεταξύ άλλων αναπαράγεται και εξουσιάζει αποτελεσματικά με το να διχάζει.
Ο Μακιαβέλι έγραψε το πασίγνωστο σήμερα έργο «Ο Ηγεμόνας». Από αυτό το έργο, έχουν αποσιωπηθεί πολλά και έχει γίνει διάσημη η ατάκα: «διαίρει και βασίλευε». Για πολλούς, που πιθανότατα έχουν απλά ακούσει για το έργο του, χαρακτηρίζεται ως ο πατέρας ενός έργου που δείχνει πως να αναπαράγεις κυνικά, ύπουλα και με τέχνη την εξουσία σου. Είναι ένα «σκοτεινό» πρόσωπο. Στην πραγματικότητα αν δούμε το έργο του από μια αντιεξουσιαστική σκοπιά, κάπως κυνικά κι εμείς, μπορούμε να πούμε ότι σε κάποια σημεία, απλά αναλύει το πως καταφέρνει να ηγεμονεύει η κρατική εξουσία. Δεν είναι τυχαίες οι δεκάδες αναφορές του Μπακούνιν στο έργο του.
Το να καταδικάζουμε τον Τσιόδρα ως ρατσιστή, επειδή είχε έναν λανθάνοντα ρατσιστικό λόγο, είναι κάπως πρόχειρο. Στη θεωρία ανάλυσης πολιτικού λόγου, γίνεται αναφορά από πολλούς επιστήμονες, ότι πολλές φορές τα υποκείμενα μπορούν να αντλούν, πέραν από συνειδητά, ακόμη και ασυνείδητα από ρεπερτόρια λόγου άλλων μερίδων. Πιο συγκεκριμένα, οι Laclau και Mouffe κάνουν την διάκριση μεταξύ των θέσεων του υποκειμένου (subject positions) και την πολιτική υποκειμενικότητα (political subjectivity) [1]. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κάθε συγκεκριμένο υποκείμενο μπορεί να έχει μια σειρά από θέσεις του υποκειμένου. Τα υποκείμενα του λόγου, δε ζούνε μέσα σε θεωρίες, ζούνε έξω, στην κοινωνία από την οποία και επηρεάζονται. Εν προκειμένω, σε μια κοινωνία κι έναν δημόσιο λόγο όπου ο ρατσισμός κατέχει πολλές φορές κυρίαρχη θέση και διαμορφώνει συνειδήσεις, λόγο και… πολιτική.
Ο Μπακούνιν αναφέρει ότι η ύπαρξη, η ευημερία, και η δύναμη κάθε κράτους πρέπει να βασίζεται στο έγκλημα [2]. Έγκλημα που διαπράττεται αυτή τη στιγμή σε όλα τα “κέντρα φιλοξενίας” προσφύγων και μεταναστών αυτής της χώρας, καθώς ενώ ο ΟΗΕ και ο ΠΟΥ ζητούν την «άμεση απελευθέρωση των προσφύγων από τα κέντρα κράτησης», το κράτος έχεις ως σχέδιο να βάζει σε καραντίνα όσα κέντρα έχουν κρούσμα. Πολλές φορές χωρίς περίθαλψη, χωρίς στέγη ή ακόμη και χωρίς νερό, όπως στη Μόρια. Όπως δηλαδή ζούσαν και πριν, μέσα στην ανέχεια και τον θάνατο.
Ο Σωτήρης Τσιόδρας δεν είναι ο στόχος, γιατί δεν είναι η εξουσία, είναι εκεί για να υπηρετεί τεχνοκρατικά την επιστήμη του, και ως κομμάτι της εξουσίας θα αναπαράγει ασυνείδητα, εκτιμώ εγώ, έναν ρατσιστικό λόγο. Ο στόχος είναι το κράτος, γιατί η κρατική εξουσία είναι ρατσιστική, στο λόγο της, αλλά ιδίως στις πράξεις της.
[1] D. Howarth, A. J. Norval, Y. Stavrakakis, Discourse Theory and Political Analysis: identities, hegemony and social change, Manchester University Press, 2000. (p.13)
[2] Μ. Μπακούνιν, Η κοινωνική επανάσταση, Πανοπτικόν, 2018.
