Ο Γιάννης Μιχαηλίδης διανύει την 63η ημέρα απεργίας πείνας, τοποθετώντας την ίδια τη ζωή του στα χέρια των εισαγγελέων και δικαστών που θα αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν να τον κρατούν φυλακισμένο, σε καθεστώς εξαίρεσης, ή αν θα τον αποφυλακίσουν όπως δικαιούται.
Γιατί απεργία πείνας;
Η απεργία πείνας είναι το έσχατο όπλο ενός κρατουμένου, δηλαδή ενός ανθρώπου που έχει στερηθεί από το δικαίωμα της ελευθερίας και, θεωρητικά, σε καθεστώτα που αυτοαποκαλούνται δημοκρατικά, μόνον από αυτό και μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις για την εξουσία. Είναι η τελευταία μορφή διαμαρτυρίας που έχει στη διάθεσή του (καθώς στερείται, όντας φυλακισμένος, από τα δικαιώματα που προβλέπει ο νόμος για άλλους πολίτες, δηλαδή αυτό του συνέρχεσθαι και αυτό του συνδικαλίζεσθαι) προκειμένου να θέσει τους φορείς της εξουσίας προ των ευθυνών τους και να εξασφαλίσει τα δικαιώματα που υποτίθεται ότι δεν έχει στερηθεί: συγκεκριμένα, στην περίπτωση του Γιάννη Μιχαηλίδη, αυτό της ίσης μεταχείρισης απέναντι στον νόμο.
Ο Γιάννης Μιχαηλίδης είναι αυτή τη στιγμή πολιτικός κρατούμενος, όχι γιατί το λέει ο ίδιος αλλά επειδή η κράτησή του συνεχίζεται αυθαίρετα σε καθεστώς εξαίρεσης, δηλαδή έξω και πέρα από όσα προβλέπει ο νόμος, τον οποίο ισχυρίζονται πως υπηρετούν οι ανεξέλεγκτοι δικαστικοί και οι κυβερνήσεις που τους διορίζουν. Έχοντας συμπληρώσει τα απαιτούμενα 3/5 της εξοντωτικής ποινής του, δικαιούται την απόλυση υπό όρο, ωστόσο η κράτησή του παρατείνεται.
Για να αιτιολογήσουν αυτή την παράταση, οι εισαγγελείς που την προτείνουν και τα δικαστικά συμβούλια που την εγκρίνουν, δεν συνεκτιμούν τα πραγματικά περιστατικά, όπως θα όφειλαν, αλλά καταφεύγουν σε υποθετικά σενάρια με βάση τις δικές τους, προφανώς πολιτικές, κρίσεις και πεποιθήσεις. Κι αυτό έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά γεγονότων διακριτικής μεταχείρισης σε βάρος του απεργού πείνας. Χαρακτηριστικά, είχε πάρει 175 εκπαιδευτικές άδειες χωρίς ποτέ να παραβιάσει τους όρους τους, τις οποίες όμως ξαφνικά στερήθηκε το 2019 χωρίς κάποιον αντικειμενικό λόγο. Κι αυτό ήταν το γεγονός που οδήγησε στην απόδρασή του, για την οποία βέβαια καταδικάστηκε εκ νέου και έχει συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο φυλάκισης και γι’ αυτήν (2/5 της ποινής), από τον Δεκέμβρη του 2021.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο Γιάννης Μιχαηλίδης έχει προβεί σε απεργία πείνας από τις 23 Μαΐου. Όχι γιατί «απλά θέλει να αποφυλακιστεί» αλλά επειδή, σύμφωνα με όσα λέει ότι εγγυάται το αυτοαποκαλούμενο «κράτος δικαίου», δικαιούται ρητά να είχε ήδη αποφυλακιστεί.
Ποιοι είναι πολιτικοί κρατούμενοι;
Κατ’ αρχάς ας δούμε τα σχετικά με τον ορισμό του πολιτικού κρατουμένου. Αν και δεν υπάρχει ενιαίος, διεθνώς αποδεκτός ορισμός, ο πιο κοντινός στο δικό μας πολιτειακό σύστημα είναι αυτός της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο οποίο συμμετέχει ως μέλος και η Ελλάδα.
Εδώ οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, αν και η απόφαση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τον ορισμό των πολιτικών κρατουμένων πέρασε τότε με 100 ψήφους υπέρ, 64 κατά και 12 αποχές, όλοι οι Έλληνες βουλευτές που συμμετείχαν το 2012 στη Συνέλευση, δηλαδή η Μαρία Γιαννακάκη (τότε ΔΗΜΑΡ), η Λιάνα Κανέλλη (ΚΚΕ), η Φωτεινή Πιπιλή (ΝΔ) και ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης (ΝΔ) είχαν ψηφίσει ομαδόν και μονοκούκι κατά της απόφασης αυτής, πράγμα που εγείρει σοβαρά ερωτηματικά.
Απόφαση 1900 (2012) της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης
Ο ορισμός του πολιτικού κρατούμενου
[…]
3. Η Συνέλευση επαναβεβαιώνει την υποστήριξή της για αυτά τα κριτήρια, που συνοψίζονται ως εξής:
«Ένα άτομο που στερείται της προσωπικής ελευθερίας του θεωρείται πολιτικός κρατούμενος:
α) αν η κράτηση έχει επιβληθεί κατά παράβαση μιας από τις θεμελιώδεις εγγυήσεις που περιγράφονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τα Πρωτόκολλά της (ΕΣΔΑ / ECHR), ιδίως της ελευθερίας της σκέψης, συνείδησης και θρησκεύματος, της ελευθερίας έκφρασης και πληροφόρησης, της ελευθερίας συνάθροισης και ένωσης·
β) αν η κράτηση έχει επιβληθεί για καθαρά πολιτικούς λόγους χωρίς σύνδεση με κάποιο αδίκημα·
γ) αν, με πολιτικά κίνητρα, η διάρκεια της κράτησης ή οι συνθήκες της είναι ξεκάθαρα δυσανάλογες με το αδίκημα για το οποίο το άτομο καταδικάστηκε ή θεωρείται υποπτο·
δ) αν, με πολιτικά κίνητρα, το άτομο κρατείται σε καθεστώς διάκρισης από άλλα άτομα· ή,
ε) αν η κράτηση προκύπτει από καθαρά άδικες διαδικασίες οι οποίες φαίνεται να σχετίζονται με πολιτικά κίνητρα των αρχών.» (SG/Inf(2001)34, παράγραφος 10)
Στην περίπτωση του Γιάννη Μιχαηλίδη πληρούνται 3 από τα 5 κριτήρια: Ήδη η καταδίκη του αλλά και η διάρκεια της κράτησής του είναι δυσανάλογη με το αδίκημα, ενώ κατά τη διάρκεια της κράτησής του είχαν αυθαίρετα ανακληθεί οι εκπαιδευτικές αλλά και τακτικές άδειες που προηγουμένως λάμβανε κανονικά και τηρούσε απαρέγκλιτα και, τέλος, το σκεπτικό της απόρριψης του αιτήματός του για υπό όρο απόλυση είναι ο ορισμός της άδικης διαδικασίας που σχετίζεται απόλυτα με πολιτικά κίνητρα των αρχών.
Η απόλυση υπό τον όρο της ανάκλησης είναι συνέχιση της έκτισης της ποινής
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μετά την έκτιση των 3/5 της αρχικής ποινής συν τα 2/5 της ποινής για την απόδραση, εδώ και 7 μήνες, ο Γιάννης Μιχαηλίδης έχει θεμελιώσει το δικαίωμα της απόλυσης υπό τον όρο της ανάκλησης για την οποία υπέβαλε την αίτηση. Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, η απόλυση υπό τον όρο της ανάκλησης δεν είναι απελευθέρωση, όπως είναι π.χ. η αναστολή εκτέλεσης της ποινής, αλλά είναι συνέχιση έκτισης της ποινής σε συνθήκες περιορισμένης ελευθερίας.
«Η απόλυση υπό όρο μπορεί να μην χορηγηθεί αν κριθεί με ειδική αιτιολογία ότι η διαγωγή του καταδικασθέντος, κατά την έκτιση της ποινής του, καθιστά αναγκαία τη συνέχιση της κράτησής του για να αποτραπεί η τέλεση από αυτόν νέων αξιόποινων πράξεων. Μόνη η αναιτιολόγητη επίκληση πειθαρχικού παραπτώματος κατά την έκτιση της ποινής δεν αρκεί για τη μη χορήγηση της απόλυσης.»
Ο εισαγγελέας Εφετών που εισηγήθηκε αρνητικά για την υπό όρο απόλυση στον Γιάννη Μιχαηλίδη επικαλείται την απόδρασή του τον Ιούνιο του 2019, χωρίς να αναφέρει όμως ότι η απόδραση δεν συνέβη ξαφνικά σαν προσχεδιασμένη αλλά ήρθε ως αποτέλεσμα μιας διακριτικής σε βάρος του μεταχείρισης: της αναιτιολόγητης διακοπής των αδειών που προηγουμένως έπαιρνε κανονικά.
Την Δευτέρα, 25 Ιουλίου, ο Γιάννης Μιχαηλίδης θα συμπληρώνει 64 ημέρες απεργίας πείνας. Εκείνη την ημέρα θα συνεδριάσει το αρμόδιο δικαστικό Συμβούλιο για να συζητήσει το αίτημά του. Η προηγούμενη αίτησή του συζητήθηκε στις 12 Μαΐου και η απόφαση βγήκε στις 20 Ιουνίου. Οι δικαστές που θα κρίνουν εκ νέου το αίτημα του απεργού πείνας, οφείλουν να το πράξουν άμεσα, λαμβάνοντας υπόψη τα πραγματικά περιστατικά και όχι να βασιστούν σε πολιτικά κίνητρα, με κάποιο φαντασιακό περί «τρομοκρατίας» που κατασκευάζεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία.
Αν βέβαια τους ενδιαφέρει να υπηρετούν κάποια προσχήματα «ισονομίας» και όχι μια λογική εκδίκησης και καταστροφής ενός πολιτικού αντιπάλου.