Orlando LGBT+: Να ζητήσουν δημόσια συγγνώμη οι δημοσιογράφοι Κουσουλός και Κουτσελίνη για τον στιγματισμό του θύματος

Αθήνα, 14 Οκτωβρίου 2022

Ως επιστημονικός φορέας ψυχοκοινωνικής στήριξης, που ασχολείται κυρίως με ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα αλλά αυτονόητα μας αφορούν εν γένει τα έμφυλα ζητήματα των οποίων μέρος είναι και τα ΛΟΑΤΚΙ+, παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες με ανησυχία τον τρόπο διαχείρισης από πολλά κεντρικά ΜΜΕ της υπόθεσης των πολλαπλών παιδοβιασμών και εκμετάλλευσης σε βάρος του 12χρονου κοριτσιού. Διάχυση ευαίσθητων δεδομένων, συγκέντρωση δημοσιογράφων έξω από την οικία της, προβληματικός δημόσιος λόγος ως προς ζητήματα της έμφυλης και σεξουαλικής βίας σε βάρος ενός παιδιού -και κοριτσιού, καθώς το φύλο έχει σημασία στον τρόπο που χρησιμοποιούμε την γλώσσα και στην αναπαραγωγή στερεοτύπων που χρησιμοποιούνται.

Χθες όμως παρακολουθήσαμε με φρίκη την παραβίαση κάθε ορίου στον δημόσιο λόγο, με μια τοποθέτηση δυνητικά άμεσα επιβλαβή για το ίδιο το θύμα της σεξουαλικής βίας, αλλά και πολλαπλές συνέπειες στο κοινωνικό σύνολο. Συγκεκριμένα, στην εκπομπή «Αλήθειες με τη Ζήνα» με κεντρική παρουσιάστρια τη Ζήνα Κουτσελίνη, ο συνεργάτης της και δημοσιογράφος Πέτρος Κουσουλός, αποκάλυψε σε ζωντανή τηλεοπτική εκπομπή τα αποτελέσματα της ιατροδικαστικής εξέτασης γεννητικών οργάνων της 12χρονης και συγκεκριμένα ανέφερε το πώς και εάν έχει διαρραγεί ο παρθενικός της υμένας, αλλά και το σε τι κατάσταση βρίσκεται ο κόλπος της, κάνοντας μάλιστα μια μεταφορά με συγκεκριμένο νόημα -που δεν πρόκειται να αναπαράγουμε. Κατά την διάρκεια των περιγραφών του μάλιστα κανένα άτομο από τα παριστάμενα, μεταξύ των οποίων και ένας ειδικός ψυχικής υγείας, δεν τον διέκοψε, αντίθετα είτε με σιωπή είτε με επιφωνήματα σοκ και φρίκης ενέτειναν το κλίμα παραβίασης.

Οφείλουμε να εκφράσουμε τον αποτροπιασμό αλλά και την έντονη ανησυχία μας για την αναπαραγωγή τέτοιου είδους λόγου από δημοσιογράφους και την παραβίαση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, που μάλιστα αφορούν ένα άτομο σε εξαιρετικά δυσχερή και ευάλωτη θέση, όπως είναι ένα 12χρονο θύμα πολλαπλών βιασμών, με επιπλέον μάλιστα κοινωνικά, οικονομικά και οικογενειακά στοιχεία δυσχέρειας και επιβάρυνσης.

Με τις επιστημονικές μας ιδιότητες οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι δημόσιος λόγος σαν αυτόν είναι:

– Δυνάμει ψυχοσυναισθηματικά επιβαρυντικός ή και καταστροφικός για ένα θύμα ακραίας σεξουαλικής βίας, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για παιδί/νεαρό έφηβο άτομο, και όταν συνυπάρχουν περαιτέρω επιβαρυντικοί παράγοντες στο κοινωνικό του προφίλ. Επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας επίσης είναι το γεγονός ότι αυτός ο λόγος εκφράζεται την πιο ευάλωτη περίοδο για ένα άτομο που επέζησε σεξουαλικής βίας, δηλ. το πρώτο χρονικό διάστημα μετά την αποκάλυψη της βίας αυτής και ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη οι πρώτες νομικές ενέργειες που αφορούν στην προστασία του.

– Επικίνδυνος για το κοινωνικό σύνολο καθώς ενισχύει την εντύπωση της πλήρους απουσίας προστασίας των επιζώντων σεξουαλικής βίας στον δημόσιο λόγο καθιστώντας τα άτομα, τα ευαίσθητα προσωπικά τους δεδομένα και την βία που υπέστησαν, βορά στο τηλεοπτικό κοινό. Αυτονόητα αυτό αποτελεί ισχυρό ανάχωμα για τις υπόλοιπες επιζώσες/τα επιζώντα άτομα στην προσπάθειά τους να καταγγείλουν την κακοποίησή τους και να διεκδικήσουν την δικαστική τους δικαίωση.

– Η αναφορά αυτών των δεδομένων και η χρήση τέτοιου λόγου στα ΜΜΕ δεν προσφέρει τίποτα παραπάνω από επανατραυματισμό, ερεθισμό παραβιαστικών αντανακλαστικών και υποτίμηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας των θυμάτων και των κοντινών τους προσώπων που καλούνται να τα υποστηρίξουν σε μια μαραθώνια και επίπονη θεσμική και προσωπική διεργασία.

Καλούμε την ΕΣΗΕΑ, δημοσιογράφους και ΜΜΕ, αλλά και φορείς δικαιωμάτων/καταπολέμησης της έμφυλης βίας, ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής στήριξης, να καταδικάσουν το παραπάνω γεγονός και να απαιτήσουμε από κοινού την ουσιαστική προστασία των θυμάτων έμφυλης/σεξουαλικής βίας γενικά, αλλά και την ουσιαστική προστασία του 12χρονου κοριτσιού-θύμα αυτής της υπόθεσης βίας ειδικότερα, όσο η υπόθεση προχωρά δικαστικά.

Απαιτούμε ο εν λόγω δημοσιογράφος και η παρουσιάστρια της εν λόγω τηλεοπτικής εκπομπής να απολογηθούν για το περιστατικό δημόσια, αναγνωρίζοντας την ανάγκη της ελάχιστης επανόρθωσης και το βάρος της ευθύνης που φέρουν έχοντας ισχυρό βήμα στο δημόσιο λόγο.

Σε αντίθετη περίπτωση, αναμένουμε να κινηθεί κάθε πειθαρχική διαδικασία από την ΕΣΗΕΑ σχετικά, στην οποία θα κοινοποιηθεί και το εν λόγω Δελτίο Τύπου.

Η κανονικοποίηση τέτοιων φαινομένων, σε μια μάλιστα κοινωνική συνθήκη που συζητείται όλο και περισσότερο η έμφυλη βία και οι συνέπειές της, οδηγεί στον ευτελισμό του ζητήματος και την κατρακύλα του κεντρικού δημόσιου λόγου, με συνέπειες πρώτα και κύρια ξανά στα πιο ευάλωτα άτομα της συνθήκης: εκείνα που επέζησαν από την βία αυτή.

Εκ μέρους του Orlando LGBT+ Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα,

Οι επιστημονικά υπεύθυνες,

Έλενα-Όλγα Χρηστίδη, Ψυχολόγος, PhD. (c)

Νάνσυ Παπαθανασίου, Κλινική Ψυχολόγος, PhD.