Την Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου, μετά τη μηνιαία καλοκαιρινή διακοπή των δικαστηρίων, συνεχίζεται η πρώτη δίκη της Κιβωτού του κόσμου στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, η οποία είναι μόνο μία από τις τρεις που αφορούν τη συγκεκριμένη δομή, δικάζονται οκτώ άτομα, συμπεριλαμβανομένου και του ιδρυτή της οργάνωσης, ιερέα Αντώνιου Παπανικολάου. Μεταξύ των κατηγορουμένων περιλαμβάνονται εργαζόμενοι και στελέχη των δομών της οργάνωσης στο Βόλο (στο Διμήνι και στον Άνω Βόλο) στη Χίο και στον Κολωνό, αντιμετωπίζοντας -κατά περίπτωση- κατηγορίες για βαριά σωματική βλάβη, απειλή, καθώς και επικίνδυνη σωματική βλάβη ανηλίκου με μεθοδευμένη πρόκληση εξάντλησης κατά συρροή.
Υποστηρίξτε το παρατηρητήριο της δίκης
Το Kivotos Trial Watch είναι μια συνεργασία The Manifold και OmniaTV. Καταγράφει συστηματικά όσα λέγονται και συμβαίνουν στη δίκη της Κιβωτού του Κόσμου.
Στις 20 δικασίμους που προηγήθηκαν, από το βήμα του μάρτυρα πέρασαν πρώην τρόφιμοι της δομής, εργαζόμενοι και εθελοντές, οι οποίοι στην πλειονότητά τους βοήθησαν να διαφανεί το μέγεθος της σωματικής, λεκτικής και ψυχολογικής κακοποίησης που υπέστησαν ωφελούμενοι της οργάνωσης τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και το καθεστώς της σιωπής και του φόβου στο οποίο ζούσαν όσα παιδιά φιλοξενήθηκαν στις εγκαταστάσεις της Κιβωτού μετά από εισαγγελική παραγγελία. Ως επι το πλείστον, παιδιά που έφεραν κάθε είδους τραύμα από το οικογενειακό τους περιβάλλον, και που κατέληξαν να επανατραυματιστούν – τις περισσότερες φορές βρίσκοντας μόνη διέξοδο στην υπομονή για την ενηλικίωση.
Σε κτίρια στα οποία ο Πάτερ Αντώνιος ήταν παντού αγιογραφημένος, ζούσαν παιδιά όλων των ηλικιών, τα οποία αναγκάζονταν, συνήθως, με την μεταφορά τους στην Κιβωτό να ακούνε σε διαφορετικό όνομα από εκείνο που είχαν μάθει. Η ονοματοδοσία αποφασιζόταν και γινόταν από τον ιδρυτή της οργάνωσης, με το πρόσχημα πως ξεκινούν μια καινούργια ζωή.
Τα ίδια παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, υποχρεώνονταν σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους να κάνουν εργασίες πλήρως ασύμβατες με την ανηλικότητα, όπως το να σπάνε πέτρες σε βουνά κάτω από τον ήλιο και σε υψηλές θερμοκρασίες, να καθαρίζουν ακαθαρσίες ζώων, να αδειάζουν φορτηγά και να μεταφέρουν τόνους με προϊόντα που έρχονταν από δωρεές ή να μαγειρεύουν για όλη τη δομή. Δεν έλειπαν και οι περιπτώσεις στις οποίες αναγκάζονταν να δουλέψουν καθαρίζοντας για παράδειγμα και γειτονικά χωράφια τα οποία δεν άνηκαν στη δομή, ενώ η απαγόρευση της επικοινωνίας με το οικογενειακό περιβάλλον, ακόμη και αν δεν υπήρχε εισαγγελική εντολή, ήταν πολύ συχνή.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε τη μετάδοση από κάθε δικάσιμο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Δείτε επίσης εδώ τα πλήρη κείμενα από την καταγραφή μας για τις δικασίμους 11 – 19
Όπως περιέγραψαν πρώην τρόφιμοι, αυτές οι εργασίες συνοδεύονταν και από διακοπή του σχολείου μετά το Γυμνάσιο ή στην καλύτερη περίπτωση αποθάρρυνση με το πρόσχημα πως «δεν παίρνουν τα γράμματα». «Η γενική εντύπωση ήταν ότι υπήρχε μια κουλτούρα – αντίληψη ότι τα παιδιά της Κιβωτού έχουν μια ροπή προς το κακό», είχε πει μεταξύ άλλων στην πολύωρη κατάθεση της η Θεώνη Κουφονικολάκου, βοηθός του Συνηγόρου του Πολίτη για τα δικαιώματα του παιδιού. Η συγκεκριμένη αντίληψη φαίνεται και μέσα από την υπερασπιστική γραμμή των κατηγορουμένων στην οποία όσα παιδιά ερμηνεύονταν ως διαταρακτικά, άξιζαν τη χειρότερη τιμωρία.
Η περίπτωση του Κ. ο οποίος καταθέτοντας περιέγραψε ότι απομονώθηκε πλήρως από τα υπόλοιπα παιδιά για διάστημα μέχρι και 7 μηνών επειδή έκανε χρήση κάνναβης, είναι μια μόνο από τις μαρτυρίες που κατατέθηκαν. Το συγκεκριμένο παιδί σύμφωνα με τις καταγγελίες όχι μόνο διέμενε κλειδωμένο σε ένα απομονωμένο σπιτάκι-αποθήκη εκτός της δομής αλλά ξυλοκοπήθηκε και από δυο κατηγορούμενους για να ομολογήσει μια κλοπή την οποία αρνείται πως διέπραξε. Ο ισχυρισμός των συνηγόρων υπεράσπισης σχετικά με τα συγκεκριμένα περιστατικά είναι τουλάχιστον εξοργιστικός: Για τη μεν απομόνωση ανέφεραν πως «υπήρχε παράθυρο από το οποίο μπορούσε να βγαίνει», για τον δε ξυλοδαρμό ισχυρίστηκαν πως «έπαθε αμόκ και αυτοτραυματίστηκε». Κανείς υπεύθυνος ωστόσο δεν μετέφερε το παιδί στο νοσοκομείο ή σε κάποιο γιατρό για να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες, ούτε το επισκέφθηκε ποτέ ψυχολόγος.
Οι συνθήκες που επικρατούσαν στην «Κιβωτό του Κόσμου» είχαν αποτυπωθεί σε πόρισμα που συνέταξε η διεπιστημονική ομάδα του Συνηγόρου του Πολίτη τον Φεβρουάριο του 2023. Αυτό βασίστηκε στη διερεύνηση αναφορών που είχαν δεχθεί από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022 σχετικά με παραβιάσεις δικαιωμάτων ανηλίκων σε χώρους της δομής και σε μαρτυρίες παιδιών, εργαζομένων και συγγενών. Το συγκεκριμένο πόρισμα ανέλυσε κατά τη διάρκεια της δίκης η βοηθός του Συνηγόρου του Πολίτη, η οποία επεσήμανε πως της αναφέρθηκαν περιστατικά εξευτελισμού λεκτικής βίας και απομονώσεων, πως τα παιδιά φοβόντουσαν πάρα πολύ, καθώς και ότι κατά τις επισκέψεις τους διαπίστωσαν ένα «ιδιαίτερα περίκλειστο σύστημα, σχεδόν εντολή να μην επικοινωνούν με τις κοινωνικές υπηρεσίες».
Όπως υπογράμμισε «η πρακτική της απομόνωσης που εφάρμοζαν στα παιδιά, είναι απολύτως τραυματική», «με βάση τη βιβλιογραφία, την κοινή πείρα, την επιτροπή του ΟΗΕ για τα δικαιώματα θεωρείται και σωματική τιμωρία». «Είναι πάρα πολύ δύσκολο να καταγγείλουν, γιατί για το παιδί η δομή είναι όλος του ο κόσμος, θεωρεί ότι αν φύγει από τη μέση θα μείνει εκτεθειμένος και απροστάτευτος».
Από τις εως τώρα καταθέσεις φαίνεται να υπήρχε ένα modus operandi δομημένο στις απαιτήσεις του ιδρυτή της Κιβωτού, το οποίο έπρεπε να εφαρμόζεται από τους κατηγορούμενους οι οποίοι τυγχάνει να «φωτογραφίζονται» ως έμπιστοι του Πατέρα Αντώνιου, παρά την υπερασπιστική γραμμή που προσπαθεί να πείσει πως κάποια αχάριστα, παραβατικά παιδιά αποφάσισαν να στήσουν μια πλεκτάνη. Μοιάζει εξάλλου αδύνατον ανήλικοι από διαφορετικές και απομακρυσμένες δομές να περιγράφουν ίδιες μεθόδους τιμωρίας και παρόμοια εξευτελιστική μεταχείριση.
Υπενθυμίζεται ότι αναμένεται να ξεκινήσουν ακόμη δυο δίκες που αφορούν τον Αντώνιο Παπανικολάου και την «Κιβωτό του Κόσμου». Στη μία υπόθεση η ποινική δίωξη αφορά την οικονομική διαχείριση της μη κυβερνητικής οργάνωσης την περίοδο που είχαν την ευθύνη ο Πάτερ Αντώνιος και η σύζυγός του, Σταματία Γεωργαντή. Η ποινική δίωξη αφορά τρία κακουργήματα –της απιστίας, της υπεξαίρεσης και της νομιμοποίησης παράνομου χρήματος. Η Σταματία Γεωργαντή φέρεται να έχει τελέσει τα αδικήματα της απιστίας και της υπεξαίρεσης ως φυσική αυτουργός, με τον Αντώνιο Παπανικολάου να κατηγορείται ως ηθικός αυτουργός για τα δύο από τα τρία.
Για την τρίτη υπόθεση, ο εισαγγελέας, Δημήτρης Νομικός, εισηγήθηκε στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών να παραπέμψει σε δίκη ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου τον ιδρυτή της Κιβωτού του Κόσμου για βαριές κατηγορίες που αφορούν σεξουαλικές πράξεις σε βάρος δύο αγοριών. Στην πολυσέλιδη πρότασή του εκθέτει όλα τα στοιχεία της υπόθεσης, που ξεκίνησε με καταγγελίες των δύο αγοριών, τροφίμων σε δομές της Κιβωτού και αποφαίνεται ότι για τον κληρικό «προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής ικανές να στηρίξουν δημόσια στο ακροατήριο κατηγορία κατά του κατηγορουμένου για την πράξη της κατάχρησης ανηλίκων με παθόντα που δεν είχε συμπληρώσει τα 14 έτη και με παθόντα που είχε συμπληρώσει τα 14 έτη κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση […] Κοινή συνισταμένη είναι ότι ο δράστης ενεργούσε με τον ίδιο τρόπο. Οι παθόντες περιγράφουν την ίδια σταθερή και επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά του κατηγορούμενου ο οποίος επιδίωκε τη σεξουαλική του ικανοποίηση».
