Στον Ζαν -Πωλ Σάρτρ που μου διηγήθηκε
την ιστορία του Αλή με τα Γαλάζια Μάτια .

΄Ηταν στον κόσμο ένας γιος
και μια μέρα πήγε στην Καλαβρία :
ήταν καλοκαίρι και ήσαν
αδειανά τα χαμόσπιτα ,
καινούργια , σαν από ζαχαρωτό ψωμί ,
από παραμύθια με νεράιδες στο χρώμα
των περιττωμάτων . Αδειανά . Σαν χοιροστάσια χωρίς χοίρους ,
στο κέντρο κήπων χωρίς πρασινάδα χωραφιών χωρίς χώμα ,
καναλιών χωρίς νερό . Καλλιεργημένες από φεγγάρι οι πεδιάδες .
Βλαστάρια μεγαλωμένα μέσα από στόματα σκελετών . ΄Ο άνεμος
απ’ το Ιόνιο ανακάτευε άχυρα μαύρα
όπως στα όνειρα τα προφητικά :
και η σελήνη , στο χρώμα των περιττωμάτων  ,
καλλιεργούσε χωράφια
που ποτέ δεν αγάπησε το καλοκαίρι .
Και ήταν η εποχή του γιου
που τούτη η αγάπη μπορούσε
ν’ αρχίσει , και δεν άρχισε .
Ο γιος είχε μάτια
από καμένο άχυρο , μάτια
χωρίς φόβο , και τα είδε όλα
όσα ήταν στραβά : τίποτε
δε γνώριζε από γεωργία ,
από μεταρρυθμίσεις , από τους
συνδικαλιστικούς αγώνες , από Κοινωφελή Ιδρύματα ,
αυτός . Είχε όμως εκείνα τα μάτια .
Η τραγική σελήνη του κατάφωτου ήλιου
ήταν εκεί , για να καλλιεργήσει
εκείνα τα πέντε , εκείνα τα είκοσι χιλιάδες
εκτάρια σπαρμένα με νεραιδόσπιτα
της εποχής της τηλεόρασης ,
χοιροστάσια από ζαχαρωτό ψωμί , για μιαν
αξιοπρέπεια  ιμιτασιόν , από τον κόσμο των αφεντικών .
Μα δεν μπορεί κανείς να ζήσει εκεί . Αχ , για πόσον καιρό
ακόμα ο εργάτης του Μιλάνου θα αγωνιστεί
με τόσο μεγαλείο για το μισθό του ?
Τα καμένα μάτια του γιου ,
στο φεγγαρόφωτο , μέσα στα τραγικά εκτάρια ,
βλέπουν αυτό που δεν γνωρίζει ο απόμακρος
αδελφός του Βορρά . ΄Ηταν η εποχή
που μια νέα χριστιανοσύνη
περιόριζε στο ημίφως τον κόσμο
του κεφαλαίου : μια ιστορία τελείωνε
σ’ ένα σούρουπο όπου συνέβαιναν
τα γεγονότα , στον τελειωμό και στη γέννηση
γνωστά και άγνωστα . ΄Ομως ο γιος
έτρεμε από θυμό την ημέρα
της δικής του ιστορίας : τον καιρό
που ο Καλαβρέζος χωριάτης
τα γνώριζε όλα , για τα χημικά λιπάσματα ,
για τους συνδικαλιστικούς αγώνες , για τα καμώματα
των Κοινωφελών Ιδρυμάτων , για τη
Δημαγωγία του κράτους
και για το Κομμουνιστικό Κόμμα…
… κι έτσι είχε εγκαταλείψει
τα χαμόσπιτά του τα καινούργια
σα χοιροστάσια δίχως χοίρους ,
σε ξέφωτα στο χρώμα των περιττωμάτων ,
κάτω από στρογγυλές βουνοκορφούλες
με θέα προς το προφητικό Ιόνιο .
Τρεις χιλιετίες εξαφανίστηκαν
όχι τρεις αιώνες , όχι τρία χρόνια , και ξανά στον μολυσμένο
με ελονοσία αέρα
πλανιόταν η αναμονή των Ελλήνων αποίκων .
΄Αχ , για πόσο ακόμη , εργάτη του Μιλάνου ,
θα αγωνίζεσαι μόνο για το μισθό ?
Δεν βλέπεις πως ετούτοι εδώ θα σε λατρέψουν ?
Σχεδόν σαν ένα αφεντικό .
Θα σου ‘ φερναν απάνω ,
από την αρχαία τους περιοχή ,
φρούτα και ζώα , τα σκοτεινά τους
φετίχ , να τα καταθέσουν
με περηφάνια τελετουργική
στις καμαρούλες  σου του 1900 ,
ανάμεσα στο ψυγείο και την τηλεόραση ,
γοητευμένοι από τη θεοτητά σου ,
Εσύ , των Επιτροπών Διοίκησης ,
εσύ , της Συνομοσπονδίας των εργατών , θεότητα σύμμαχος ,
στον θαυμαστό ήλιο του Βορρά .
Στη Γη τους με τις
φυλές τις διαφορετικές , η σελήνη καλλιεργεί
μιαν εξοχή που εσύ
μάταια τους προμήθεψες .
Στη Γη τους με τα Κατοικίδια
Ζώα , η σελήνη είναι η δασκάλα των ψυχών που εσύ
έχεις μάταια εκσυγχρονίσει . ΄Α , μα ο γιος γνωρίζει :
η χάρη της γνώσης
είναι ένας άνεμος που αλλάζει κατεύθυνση , στον ουρανό .
΄Ισως τώρα φυσάει από την Αφρική
κι εσύ αφουγκράζεσαι αυτό που από τη χάρη ο γιος γνωρίζει .
( ΄Αν δε χαμογελάει είναι γιατί η ελπίδα γι’ αυτόν
δεν ήταν το φως , παρά η λογική .
Και το φως του αισθήματος
της Αφρικής , που αναπάντεχα
σκουπίζει στη Καλαβρία , ας είναι
ένα σημάδι χωρίς νόημα , που αξίζει
για το μέλλον ! ) . Να :
εσύ θα πάψεις να αγωνίζεσαι
για το μισθό και θα οπλίσεις
το χέρι των Καλαβρέζων .
Ο Αλή με τα Γαλάζια Μάτια ,
ένας από τους τόσους γιους των γιων ,
θα κατέβεί από το Αλγέρι , πάνω σε καράβια
με πανιά ή με κουπιά . Θα είναι
μαζί του χιλιάδες άνθρωποι
μικρόσωμοι και με τα μάτια
των φτωχών σκύλων των πατεράδων
πάνω στις βάρκες τις φτιαγμένες στα Βασίλεια της Πείνας .
Θα φέρουν μαζί  τους τα μωρά ,
το ψωμί και το τυρί , στα λαδόχαρτα της Δευτέρας του Πάσχα .
Θα φέρουν τις γιαγιάδες και τα γαιδούρια ,
πάνω στις τριήρεις τις κλεμένες στα αποικιακά λιμάνια .
Θα ξεμπαρκάρουν στον Κρότωνα , στο Πάλμι ,
κατά εκατομμύρια , ντυμένοι με ασιατικά
κουρέλια και με αμερικάνικα πουκάμισα .
Μεμιάς οι Καλαβρέζοι θα πουν ,
όπως αλήτες σε αλήτες :
>
Από τον Κρότωνα και το Πάλμι θ’ ανεβούν
στη Νεάπολη , κι από κει στη Βαρκελώνη ,
στη Θεσσαλονίκη και στη Μασσαλία ,
στις Πολιτείες της Διαφθοράς .
Ψυχές και άγγελοι , ποντίκια και ψείρες ,
με σπέρμα της Αρχαίας Ι στορίας ,
θα πετάξουν μπροστά στους νέγρους .
Αυτοί πάντα ταπεινοί
αυτοί πάντα αδύναμοι
αυτοί πάντα φοβισμένοι
αυτοί πάντα κατώτεροι
αυτοί πάντα ένοχοι
αυτοί πάντα υπήκοοι
αυτοί πάντα μικροί ,
αυτοί , που δε θέλησαν ποτέ να γνωρίσουν ,
αυτοί που είχαν μάτια μόνο για να παρακαλούν ,
αυτοί που έζησαν σα δολοφόνοι κάτω από τη γη ,
αυτοί που έζησαν σα ληστές ,
στο βάθος της θάλασσας , αυτοί που έζησαν σαν τρελοί
στη μέση τ’ ουρανού ,
αυτοί που φτιάξανε
νόμους έξω από το νόμο ,
αυτοί που προσαρμόστηκαν
σ’ έναν κόσμο κάτω από το κόσμο
αυτοί που πίστεψαν
σ’ έναν Θεό δούλο του Θεού ,
αυτοί που τραγούδησαν
στις σφαγές των βασιλιάδων ,
αυτοί που χάρεψαν
στους πολέμους των αστών ,
αυτοί που προσευχήθηκαν
στους εργατικούς αγώνες …
…καταθέτοντας την τιμιότητα
των χωριάτικων θρησκειών ,
ξεχνώντας την τιμή
του υποκόσμου ,
προδίνοντας την ειλικρίνεια
των βαρβαρικών λαών ,
πίσω από τους δικούς τους Αλή με τα Γαλάζια
Μάτια  –  θα βγουν κάτω απ’ τη γη για να ληστέψουν –
θ’ ανέβουν από το βάθος της θάλασσας για να σκοτώσουν –
θα κατέβουν από τα ύψη τ’ ουρανού
για ν’ αρπάξουν –  και για να μάθουν στους συντρόφους
εργάτες τη χαρά της ζωής –
για να μάθουν στους αστούς
τη χαρά της ελευθερίας –
για να μάθουν στους χριστιανούς
τη χαρά του θανάτου
–  θα καταστρέψουν τη Ρώμη
και πάνω στα ερείπιά της
θα καταθέσουν το σπόρο
της Αρχαίας  Ιστορίας .
΄Υστερα με τον Πάπα και με κάθε άγιο μυστήριο
θα πάνε σαν τους τσιγγάνους
τον ανήφορο προς τη Δύση και με τον Βορρά
με τις κόκκινες σημαίες
του Τρότσκι να κυματίζουν…

Μετάφραση :  Ανδρέας Ριζιώτης