Το ρεπορτάζ είναι ψυχρό και όσο πιο κοντά στην πραγματικότητα γίνεται, ο Λουκάς ήταν στην άλλη άκρη της γραμμής ή του τσατ και το “πάγωνε” αποτελεσματικά σαν καταψύκτης. Αυτό το κείμενο δεν θα είναι έτσι, δεν θέλει να γίνει ρεπορτάζ (ούτε όταν μεγαλώσει ούτε ποτέ).
Εννιά και κάτι το πρωί -με τρεις ώρες ταραγμένου ύπνου για λόγους που είναι εντελώς άσχετοι με το θέμα μας- στο Εφετείο. Πρώτη φορά “δουλεύουμε” μαζί με τη Νεφέλη. Τα πάμε καλά ή τουλάχιστον έτσι νομίζω εγώ. Υπάρχει μια φόρα μέσα μου από την αθώωση του Τάσου, από την συγκέντρωση στο Σύνταγμα, από την εκδήλωση στην ΟΤΟΕ, από τα γνωστά πρόσωπα που είναι ήδη εκεί ή μαζεύονται σιγά-σιγά παρά το ψιλόβροχο που έχει ξεμείνει από την καταιγίδα το χάραμα και σταδιακά σταματάει.
Έχω μια μανία να τσεκάρω τη δημογραφία των συγκεντρώσεων κι εδώ η δημογραφία είναι καλή. Δεν είναι λόγω των εικοσιπέντε χιλιάδων υπογραφών στο avaaz ή των κάτω των πέντε χιλιάδων στο Σύνταγμα, είναι μια δημογραφία που αναγνώρισε στην Ηριάννα κάτι δικό της -αν θες ίσως και να το πρόβαλλε πάνω της- κι ανέπτυξε ένα δέσιμο μαζί της. Ο Περικλής εκείνη την ώρα είναι απλώς ένα ερωτηματικό, ένα μεγάλο ερωτηματικό.
Από την πρώτη μέρα που άρχισα να ασχολούμαι με την υπόθεση της Ηριάννας, μου είχε κάνει εντύπωση μια λέξη στο κείμενο του συντρόφου της, του αμετάκλητα αθώου Κώστα Παπαδόπουλου. Η λέξη αυτή ήταν το “λίγες”, έβγαινε έξω από το κείμενο στα μάτια μου, σαν να ήταν τυπωμένο με χοντρά γράμματα πολύ μεγαλύτερης γραμματοσειράς.
Μπαίνοντας αργότερα στην αίθουσα του τέταρτου ορόφου, οι Λίγες δεν είναι εκεί, κάνουν την πρώτη τους διακοπή. Είναι όμως οι πολλές και οι πολλοί, τα πολλά πρόσωπα μιας όμοια ευρείας δημογραφίας, όπως κι αυτής έξω από το Εφετείο νωρίτερα. Κάποια πρόσωπα είναι σαφώς διακριτά στις κατηγορίες “συγγενείς”, “φίλοι”, “πρόσωπα της αλληλεγγύης” κι ανάμεσά τους επαγγελματίες των δικαστηρίων, των ΜΜΕ ή “πελάτες” των υπόλοιπων δικών του πινακίου. Κάποια ανήκουν σε περισσότερες από μια κατηγορίες και κάποια παραμένουν αινιγματικά μέσα στην αίθουσα. Δεν υπάρχει ένα κοινό κυρίαρχο συναίσθημα -αναμενόμενο- υπάρχει όμως λόγω της διακοπής της διαδικασίας μια κοινή προσμονή να ολοκληρωθεί μέσα στη μέρα αυτό που περιμένουμε, δηλαδή να πάρουμε τον άνθρωπό μας πίσω. Για την συντριπτική πλειοψηφία αυτός ο άνθρωπος είναι η Ηριάννα, για ένα μικρότερο κομμάτι είναι (και;) ο Περικλής, για μια μικρή μειοψηφία οι πελάτες των άλλων υποθέσεων.
Στις εννιά υποθέσεις που εκδικάζονται, με το χαρακτηριστικό πίσω-μπρός των δικογραφιών που “κρατούνται” και το τζόγο των δικηγόρων στα έδρανα τους, μόνο μια γυναίκα ακούει το χαρμόσυνο νέο της αναστολής -μετά από μια ακόμα διακοπή- όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα ξαναγυρίζουν στα κελιά τους από τις Λίγες. Ο Λίγος νομίζω ότι και γι αυτήν εισηγείται απόρριψη του αιτήματος, αλλά δεν κόβω το κεφάλι μου, τα μικρόφωνα είναι προκλητικά απενεργοποιημένα από την Έδρα. Χαίρομαι βλέποντας τον Τάσο να μην είναι στον περιχαρακωμένο χώρο του κατηγορουμένου, αλλά με μια φιλική παρέα στο ακροατήριο.
Μέχρι τότε οι ένστολοι της αίθουσας είναι σε αυτόν τον ιδιότυπο ρόλο κλητήρα-συνοδού-φρουρού-παραστάτη των δικαστών που περιέχει αστεία στιγμιότυπα του τύπου πηδάω πάνω από το ξύλινο διαχωριστικό μεταξύ του χώρου των κατηγορουμένων και του χώρου της Έδρας “για να γίνει η δουλειά μωρέ”… Και τότε -στην τρίτη νομίζω διακοπή- πρώτα κυκλοφορεί σαν ψίθυρος κι ύστερα επιβεβαιώνεται από τον γαλονάτο της φρουράς που το λέει δυνατά, εν μέσω της σιγής που προκάλεσαν τα λόγια του, το μήνυμα της Πρόεδρου ότι θα αναβάλλει “για το Χειμώνα” αν δεν μείνουν στην αίθουσα μόνοι οι έχοντες θέση και καμιά εικοσαριά όρθιες/οι το πολύ. Το παράλογο αίτημα προκαλεί μια πολιτική μικροδιαφωνία ως προς τον χειρισμό του, μέχρι που η επιτροπή αλληλεγγύης στην Ηριάννα αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να αποχωρήσει από την αίθουσα και να παραμείνει στο φουαγιέ για να μην δώσει πάτημα στην κορυφαία Λίγη. Η δημογραφία αλλοιώνεται σημαντικά, ενώ παράλληλα ο χώρος μέσα από το κάγκελο που χωρίζει το Δικαστήριο (χωρίς παγωμένη μπύρα) από το ακροατήριο (με το Νόμο Δυτικά του Πέκος) κατακλύζεται ξαφνικά από δικηγόρους (όχι της υπόθεσης).
Καταφεύγω στη σημείωση-χρονικό του κινητού μου (και την εμπλουτίζω κατά το πως τα θυμάμαι):
Μία και πενήντα δύο. Εφτά μασκοφόροι ειδικοί φρουροί -δύο με υποπολυβόλα- συνοδεύουν την Ηριάννα και τον Περικλή. Γίνεται διαμαρτυρία της Ζωής Κωνσταντοπούλου από τα έδρανα της Υπεράσπισης στα οποία βρίσκεται, σχετική με το σώου των ειδικών φρουρών που ακροβολίζονται στο όριο του Δικαστηρίου (χωρίς παγωμένη μπύρα). Η στάση της Προέδρου ξεκινά από ένα λογύδριο που περιέχει την διαβεβαίωση ότι “δεν έχει τίποτα με κανέναν” αλλά συνεχίζεται με αιχμές προς σχεδόν ολόκληρο το ακροατήριο και φυσικά την Ζ.Κ. ρωτώντας την αν εκπροσωπεί κάποιον ή κάποια εκ των κατηγορουμένων. Στο ζήτημα παρεμβαίνει ηλικιωμένος δικηγόρος -υποθέτω Αθηνών, αλλά επίσης εκτός υπόθεσης- ο οποίος επισημαίνει ότι είναι στην δικαιοδοσία της Προέδρου το να δεχτεί ή να απομακρύνει τους δήθεν ΕΚΑΜίτες από τον χώρο της. Η Πρόεδρος τον αποπέμπει με ειρωνική -αλλά διφορούμενη και στο όριο της αστικής ευγένειας- φράση. Οι Ειδικοί Φρουροί παραμένουν ακροβολισμένοι στο Δικαστήριο (χωρίς παγωμένη μπύρα) και ο Νόμος Δυτικά του Πέκος κυριαρχεί επιτέλους στην αίθουσα.
Δύο η ώρα αρχίζει η εξέταση της υπόθεσης με την ανάγνωση από την Πρόεδρο της αίτησης αναστολής και ολοκληρώνεται γύρω στις τρεις και κάτι. Με αρχικές δηλώσεις, εξετάσεις μαρτύρων (τρεις για την Ηριάννα και δύο για τον Περικλή) και τις καταθέσεις εγγράφων από τους δικηγόρους. Σε όλο αυτό το διάστημα το γεγονός ότι ο κόσμος της Ηριάννας και του Περικλή -με εντελώς διαφορετικό τρόπο μεταξύ τους- με τον κόσμο των κατοίκων της Έδρας -πιο γκρουπαρισμένα- δεν έχουν επαφή μεταξύ τους γίνεται όλο και πιο σαφές. Η Πρόεδρος θεωρεί τη διαδρομή Πτυχίο-Μεταπτυχιακό-Διδακτορικό “υποχρεωτική” αφού την κάνει ο κόσμος όλος, αλλά τα κομμάτια εκπόνησης προγραμμάτων, διδασκαλίας ελληνικής σε αλλοδαπούς “προαιρετικά” ή “οικειοθελή”. Δεν ξεκαθαρίζει αν τα θεωρεί κάποιου είδους χόμπι, κοινωνικής αποστολής ή χαμένου χρόνου, αλλά επιμένει αρκετά σε αυτό. Και η απάντηση “όλα είναι μέσα στο βιογραφικό μου και όλα τα κάνω οικειοθελώς, κανείς δεν με ανάγκασε να κάνω διδακτορικό” από την πλευρά της Ηριάννας μάλλον επιτείνει το “χαμένοι στη μετάφραση”.
Ο εισαγγελέας ρωτά αν εντός της φυλακής μπορεί ο Περικλής να αντιμετωπίσει το ζήτημα υγείας του, σαν να μην έχει επισκεφθεί ποτέ του φυλακή, αν και παίζει η πιθανότητα να το έχει πράξει κατά την εκκαθάριση εξέγερσης κρατουμένων από τα ΜΑΤ. Προσοχή: Αυτό είναι αυθαίρετο προσωπικό συμπέρασμα από τα συμφραζόμενα και όχι κάποια δημοσιογραφική πληροφορία. Οι υπόλοιπες Λίγες δεν κάνουν ούτε μία ερώτηση, όπως άλλωστε και σε όλη την προηγούμενη εργάσιμη ημέρα.
Επίσης ακατανόητη φαίνεται να είναι -και εκ των υστέρων αποδεικνύεται- η ιδέα ότι η Ηριάννα ζει και αναπνέει εντός του Πανεπιστημίου, ενώ ο Περικλής γουστάρει κάργα τα αγροτικά. Αφού η ερώτηση “πώς γίνεται να σας επιβαρύνει ο καπνός στις φυλακές και όχι η γύρη στην εξοχή” ήρθε και ξαναήρθε, σαν να εξετάζαμε αλλεργία κι όχι συγκεκριμένη πάθηση.
‘Εχω την αίσθηση -και μόνο ως τέτοια μπορώ να την μεταφέρω- ότι στη σημερινή διαδικασία δεν συγκρούστηκαν δύο κόσμοι γιατί απλώς απείχαν πάρα πολλά έτη φωτός μεταξύ τους. Κι αν ο κόσμος της Ηριάννας και του Περικλή αντιλαμβάνεται το δικαίωμα των άλλων να επιλέγουν να ζουν όπως τους αρέσει, έστω και στην δική τους “φούσκα”, για τον κόσμο των Λίγων κάθε απόκλιση από την “δική τους σκέψη” είναι μια απειλή που πρέπει να παταχθεί.
Υπό μία έννοια αυτό καθιστά τραγικές φιγούρες της υπόθεσης τους δικηγόρους υπεράσπισης. Που έδωσαν έναν πολύ ωραίο αγώνα υπερασπίζοντας το αυτονόητο με νομικά επιχειρήματα και μάρτυρες που δεν έλεγαν ακατάληπτα πράγματα, όπως ο Τζο η Αρκούδα. Αντί να ζητήσουν αναβολή αμέσως μόλις είδαν την σύνθεση. Ξέρω ότι είμαι άδικος, αφού γράφω γνωρίζοντας το αποτέλεσμα, αλλά πραγματικά κάτι θα έπρεπε να ξέρουν παραπάνω.
Αν δεν είναι τρολιά, διαβάζω τώρα στο twitter ότι κάτι παρόμοιο δήλωσε και ο Κοντονής. Τρομάζω στην ιδέα ότι η Ηριάννα κι ο Περικλής θα πρέπει να τριγυρνάνε από Συμβούλιο σε Συμβούλιο Αναστολών μέχρι να βρουν κάποιο που θα κατάλαβει -όχι την καταφανή αθωότητά τους αφού αυτή είναι δουλειά του επόμενου δικαστηρίου, αλλά- τα μετρημένα κουκιά που χρειάζονται για να έχει η έφεσή τους ανασταλτικό χαρακτήρα.
Διαφωνώ με την θέση που διακινείται ότι σήμερα στο Εφετείο νίκησε το Κράτος. Νίκησε η μιζέρια, η ασχήμια και η απανθρωπιά. Αυτή είναι μια νίκη των Λίγων. Ο Ρόι Μπιν είναι ο Κύριος του Παιχνιδιού και τα στοιχήματα είναι όλα προς κατάσχεση.
