Άγνωστος είναι ο συνολικός αριθμός των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο που τελούν υπό κράτηση σήμερα καθώς στην πράξη, κάθε αστυνομικό τμήμα που έχει ένα κρατητήριο χρησιμοποιείται ως κέντρο κράτησης.
Περισσότεροι από 6.000[1] μετανάστες και αιτούντες άσυλο κρατούνται σήμερα σύμφωνα με την επίσημη δυναμικότητα σε προ-αναχωρησιακά κέντρα και άλλους χώρους κράτησης για αλλοδαπούς, ενώ δεν έχει γίνει γνωστός ο αριθμός των μεταναστών και αιτούντων άσυλο που κρατούνται σε εκατοντάδες αστυνομικά τμήματα σε όλη την Ελλάδα και πιθανώς ανέρχονται σε χιλιάδες.
Η επίσημη δυνατότητα των χώρων κράτησης μεταναστών έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 4.500 θέσεις[2] από το 2012. Κατά την ίδια περίοδο και παρά την εισροή ευάλωτων ομάδων, κυρίως οικογενειών που εγκαταλείπουν τις συγκρούσεις στη Συρία, η χωρητικότητα των δομών φιλοξενίας για τους αιτούντες άσυλο και άλλες ευάλωτες ομάδες παρέμεινε συνολικά χαμηλότερη από 1.000 κλίνες.
Έως και 18 μήνες κρατούνται μετανάστες που τίθενται υπό διοικητική κράτηση λόγω της παράτυπης διαμονής τους στη χώρα[3]. Αυτό το ανώτατο όριο ισχύει για κάθε περίοδο κράτησης και πολλοί μετανάστες – των οποίων η επιστροφή (αναγκαστική ή εθελούσια) δεν γίνεται εφικτή – βρίσκονται αντιμέτωποι με επαναλαμβανόμενες κρατήσεις, κάθε μια από τις οποίες μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 18 μήνες.
Έως και 15 μήνες μπορεί να παραμείνουν υπό διοικητική κράτηση οι αιτούντες άσυλο σύμφωνα με το Π.Δ. 116/2012 που έδωσε τη δυνατότητα να κρατούνται οι αιτούντες άσυλο για 12 μήνες επιπλέον.
Δύο (2) μήνες μόλις ήταν η περίοδος κατά την οποία το Ελληνικό κράτος παρείχε υπηρεσίες υγείας στα κέντρα κράτησης μεταναστών στη Βόρεια Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 2013.
98 εκατ. ευρώ ήταν η χρηματοδότηση που διέθεσε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επιστροφής στην Ελλάδα, για την περίοδο 2011-2013. Τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, για να καλύψουν δαπάνες που σχετίζονται με τη λειτουργία των προ-αναχωρησιακών κέντρων.
129,5 εκατ. ευρώ ήταν η χρηματοδότηση που διέθεσε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2013. Τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, για δαπάνες που σχετίζονται με τη λειτουργία των χώρων κράτησης αλλοδαπών στα σύνορα της χώρας.
12 εκατ. ευρώ μόνο ήταν η χρηματοδότηση που διέθεσε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Πρόσφύγων στην Ελλάδα την περίοδο 2011-2013. Τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, για δαπάνες που σχετίζονται με τη λειτουργία των ανοιχτών δομών φιλοξενίας για αιτούντες άσυλο και ασυνόδευτους ανήλικους.
Δύο (2) ώρες την ημέρα το πολύ βρίσκονται εκτός των κελιών (σε προαύλιο χώρο) οι μετανάστες και αιτούντες άσυλο στα κέντρα κράτησης – όπου εργάστηκαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στη Βόρεια Ελλάδα[4].
Μηδενικός (0) είναι ο χρόνος που έχουν τη δυνατότητα να βρίσκονται εκτός των κελιών (σε προαύλιο χώρο) οι μετανάστες και αιτούντες άσυλο σε όλα τα αστυνομικά τμήματα που επισκέφτηκαν οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
[1]Προ-αναχωρησιακά κέντρα: Κόρινθος (χωρητικότητα 1,000), Αμυγδαλέζα (2,000), Κομοτηνή (540), Ξάνθη (480), Παρανέστι Δράμας (600).
[2] Προ-αναχωρησιακά κέντρα: Κόρινθος (χωρητικότητα 1,000), Αμυγδαλέζα (2,000), Κομοτηνή (540), Ξάνθη (480), Παρανέστι Δράμας (600), Φυλάκιο (370). Άλλοι χώροι κράτησης μεταναστών: Σάμος (280), Λέσβος (90), Χίος (100), Πέτρου Ράλλη (350), Ελληνικό (120) και άλλοι μικρότερης χωρητικότητας χώροι σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
[3] Νόμος 3907/2011, που ενσωματώνει στο Ελληνικό Δίκαιο την Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Επιστροφή των Υπηκόων Τρίτων Χωρών; Μεταναστευτικός νόμος 3386/2005.[
4] Φυλάκιο, Σουφλί, Φέρες (Έβρος), και Κομοτηνή (Ροδόπη)
Μαρτυρίες από μετανάστες και αιτούντες άσυλο σε κέντρα κράτησης μεταναστών στη Βόρεια Ελλάδα, Φεβρουάριος-Μάρτιος 2014
Οι ηλικίες έχουν καταγραφεί σύμφωνα με την αναφορά των ατόμων, όπως και οι λοιπές πληροφορίες.
Άνδρας, 34 ετών, 17 μήνες σε κράτηση
Είμαι εδώ στην κατάσταση που βλέπετε σχεδόν πέντε μήνες τώρα, από τον Σεπτέμβριο που με ξαναέφεραν. Την πρώτη φορά έμεινα για ένα χρόνο στο κέντρο κράτησης. Όταν με άφησαν ήμουν ελεύθερος για 40 μέρες περίπου αλλά δεν κατάφερα να δω τι μπορώ να κάνω, δεν ήξερα πώς λειτουργεί το σύστημα. Προσπάθησα. Πήγα στην Ιταλική Πρεσβεία γιατί είχα κάνει αίτημα ασύλου στην Ιταλία. Είχα περάσει από τη Λιβύη στην Ιταλία το 2009. Εκεί έκανα αίτημα ασύλου. Στην Ελλάδα ήρθα από την Ιταλία για να δουλέψω σε ένα σιδεράδικο. Είχα φίλους στην Ελλάδα που μου βρήκαν τη δουλειά.
Οι δικοί μας στην πατρίδα περιμένουν από εμάς. Και εσείς [οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα] γνωρίζετε πολύ καλά πώς είναι η κατάσταση στο Βόρειο Νταρφούρ. Στο Σουδάν ανήκα σε ένα κόμμα της αντιπολίτευσης. Όταν προσπάθησα να φύγω από τη χώρα με συνέλαβε η αστυνομία και με έβαλαν φυλακή για 37 ημέρες. Οι ξυλοδαρμοί ήταν συνεχείς. Κάποια στιγμή ξύπνησα στο νοσοκομείο. Είχα μείνει αναίσθητος για τρεις μέρες. Από το νοσοκομείο με φυγάδευσαν κάποιοι γνωστοί.
Η οικογένειά μου: η μάνα και τα αδέρφια μου, από εμένα περιμένουν να τους στείλω χρήματα για να ζήσουν. Τώρα είναι ένας χρόνος και εφτά μήνες που δεν έχω επικοινωνία μαζί τους. Δεν ξέρω καθόλου πώς είναι και πώς τα βγάζουν πέρα. Αν η μάνα μου ήξερε για την κατάστασή μου θα πέθαινε από τη στεναχώρια της. Όπως ζούμε εμείς εδώ δεν είναι σαν κέντρο κράτησης για μετανάστες. Ακόμα και η φυλακή είναι καλύτερη από εδώ.
Τα πάντα μου φαίνονται δύσκολα. Τα πάντα είναι δύσκολα. Είναι τόσο βρώμικα. Μυρίζει σαν χοιροστάσιο. Εσείς μπήκατε μέσα και είδατε. Είσαστε μάρτυρες. Αν υπήρχε δικαιοσύνη, κάποιος να διεκδικήσει τα δικαιώματά μας… Να σας πω την αλήθεια είναι πολύ σκληρός ο τρόπος που μας φέρονται. Είχα δυνατό πονόδοντο και ζητούσα γιατρό πολλές εβδομάδες. Τελικά με πήγαν στο νοσοκομείο αφού είχα βγάλει μόνος μου το δόντι που με πονούσε και αιμορραγούσα.
Τώρα έχω αρχίσει να έχω ψυχολογικά θέματα. Μετά από τόσο καιρό εδώ μέσα δεν είμαστε καλά πια. Χάσαμε την ελπίδα μας. Άρχισα να έχω αϋπνίες. Ήμουνα 72 κιλά και τώρα έχω φτάσει τα 64. Δεν μπορώ να εκφράσω με λόγια την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε εδώ.
Άνδρας, 28 ετών, 7 μήνες σε κράτηση
Πέρασα στην Ελλάδα από τη Λέσβο. Οι αναμνήσεις μου από εκεί είναι καλές. Ήμαστε ελεύθεροι εκεί. Διαμέναμε στο ανοικτό κέντρο υποδοχής μεταναστών και προσφύγων ΠΙΚΠΑ Λέσβου. Στην πραγματικότητα παρουσιαστήκαμε μόνοι μας στις αστυνομικές αρχές. Πήγαμε και τους είπαμε ότι φτάσαμε στην Ελλάδα και ζητήσαμε να καταχωρηθούμε. Μας κράτησαν εκεί για 12 ημέρες και στη συνέχεια για έναν μήνα στο κέντρο κράτησης της Χίου, πριν μεταφερθούμε στο κέντρο κράτησης μεταναστών της Κομοτηνής. Πιστεύω ότι ο ελληνικός λαός και οι Έλληνες αστυνομικοί είναι σωστοί, αλλά η ελληνική νομοθεσία, το ελληνικό σύστημα δεν είναι σωστό. Πριν έρθω εδώ ήξερα λίγα πράγματα για την Ελλάδα. Ότι είναι μια χώρα με μεγάλη ιστορία. Γνώριζα για τον πολιτισμό, τη μουσική, την Μαρία Φαραντούρη, για τους φιλοσόφους: τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τους Επικούρειους… Για τον Όμηρο. Το Ιράν είναι επίσης μια χώρα με ιστορία και πολιτισμό. Το κράτος δικαίου είναι μια έννοια με καταγωγή από την εποχή του βασιλιά Κύρου. Τώρα που βρίσκομαι εδώ για αρκετό χρονικό διάστημα, σέβομαι ακόμη την Ελλάδα, αλλά νομίζω ότι η κράτηση είναι ένα κακό σύστημα.
Κλεισμένος εδώ, έχω συνεχώς πολλές σκέψεις, κάθε μέρα. Σχετικά με την οικογένειά μου πίσω στην πατρίδα, τον αδελφό μου που έχει χρέη, επειδή αναγκάστηκε να δανειστεί χρήματα για να πληρώσει τους λαθρέμπορους για το ταξίδι. Περισσότερα από 5.000 δολάρια. Περνάω όλη την ημέρα εδώ με προσευχή, γιατί αυτό με βοηθάει. Ο αδελφός μου προσπαθεί να κοιμάται συνέχεια, γιατί αλλιώς σκέφτεται πολύ.
Το κέντρο κράτησης της Κομοτηνής δεν είναι κατάλληλο μέρος, ακόμη και για τα ζώα. Είναι πολύ βρώμικο. Οι τουαλέτες δεν λειτουργούν. Δεν υπάρχουν πόρτες στις τουαλέτες. Το σύστημα σωληνώσεων είναι σπασμένο. Τα κόπρανα πέφτουν από τις τουαλέτες του πρώτου ορόφου στο ισόγειο. Οι κρατούμενοι είναι κλειδωμένοι στο εσωτερικό σχεδόν όλη την ημέρα. Εμάς μας αφήνουν στην αυλή μία ώρα το πρωί και μία ώρα το απόγευμα. Και όχι κάθε μέρα. Η Κομοτηνή δεν είναι κέντρο κράτησης, είναι ένας στάβλος για ζώα… Και τώρα σε αυτό το αστυνομικό τμήμα δεν έχω δει τον ήλιο για 3 μήνες. Ανησυχώ, επίσης, για την αίτηση ασύλου μου. Είναι ήδη 3 μήνες που περιμένω για τη συνέντευξη.
Θα ήθελα να πω στην Ελλάδα και την Ευρώπη, σας παρακαλούμε μην αφήνετε τους μετανάστες να έρχονται εδώ αν η κατάσταση εξακολουθεί να είναι έτσι, μέχρι να αλλάξει η συμπεριφορά απέναντι στους μετανάστες.
Άνδρας, 20 ετών, 9 μήνες σε κράτηση
Είμαι αυτή τη στιγμή περισσότερο από 9 μήνες υπό κράτηση. Το πρόβλημά μου είναι ότι δεν μπορώ να βοηθήσω την οικογένειά μου, ενώ έχουν περάσει 8 μήνες από τότε που μπόρεσα να επικοινωνήσω για τελευταία φορά μαζί τους. Δεν έχω χρήματα για να αγοράσω τηλεκάρτα. Ζήτησα από δύο άτομα που έχουν φύγει από το κέντρο κράτησης να καλέσουν την οικογένειά μου για να τους πουν ότι είμαι καλά, αλλά είμαι υπό κράτηση και δεν γνωρίζω αν κατάφεραν να τους βρουν.
Έχω ανάγκη να απελευθερωθώ, ώστε να βρω έναν τρόπο να βοηθήσω την οικογένειά μου. Κάθε φορά που τρώω εδώ αρχίζω να σκέφτομαι τα μικρότερα αδέρφια μου, για το τι τρώνε. Και νιώθω τόσο άσχημα. Αυτά σκέφτομαι κάθε φορά που τρώω, κάθε βράδυ όταν προσπαθώ να κοιμηθώ.
Άνδρας, 24 ετών
Είμαι στην Ελλάδα από το 2010. Από τη Σομαλία είχαμε φύγει με την οικογένειά μου νωρίτερα λόγω του πολέμου. Ζούσαμε στην Υεμένη. Όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος στην Υεμένη εγώ έφυγα και μέσω Σαουδικής Αραβίας και Ιράκ έφτασα στην Ελλάδα. Στην οικογένειά μου έχω να μιλήσω εδώ και τέσσερα χρόνια. Έχω χάσει τα ίχνη τους. Δεν ξέρω αν βρίσκονται ακόμα στην Υεμένη. Στην Ελλάδα δεν έχουν καμία ιδέα για το τι συμβαίνει στη Σομαλία. Η φυλή στην οποία ανήκω «ματώνει» 20 χρόνια τώρα.
Στην Ελλάδα η κατάστασή μου είναι απελπιστική. Στην Αθήνα κοιμόμουνα στα πάρκα και στο δρόμο. Για φαγητό πήγαινα στο συσσίτιο. Τώρα είμαι στη «φυλακή». Με πονάει το κεφάλι μου πολύ, τη νύχτα συνήθως. Όταν δεν μπορώ να κοιμηθώ τη νύχτα αρχίζω να κλαίω. Δεν έχω καμιά ιδέα για το πού είναι οι δικοί μου. Δεν έχω καμία ιδέα τι θα μου συμβεί. Πριν λίγες μέρες έδωσα συνέντευξη για το άσυλο. Ο διερμηνέας ήταν για την αραβική γλώσσα και δεν τον καταλάβαινα καλά. Ρώτησα αν υπάρχει Σομαλός διερμηνέας και μου είπαν όχι.
Πηγή http://socialpolicy
