«Απλώς αναφέρω ότι η διανομή των προτιμήσεων και των ικανοτήτων μεταξύ ανδρών και γυναικών διαφέρουν λόγω βιολογικών αιτιών. Αυτό μας βοηθάει να καταλάβουμε γιατί δεν βλέπουμε ίση ενασχόληση των γυναικών στον τομέα της τεχνολογίας…» Αυτός ήταν ο ισχυρισμός του James Damore, μηχανικού πληροφορικής της Google, που οδήγησε στην απόλυσή του.
Παρόλο που η ηγεσία της Google απέλυσε τον James Damore, δεν εξαφάνισε τον ελέφαντα στο δωμάτιο: Μόνο το 20% των μηχανικών πληροφορικής της Google είναι γυναίκες. Πως γίνεται αυτό σε μια εταιρία που υποστηρίζει ένθερμα την ισότητα των φύλλων; Μήπως τελικά έχει δίκιο ο Damore;
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Από την πολύ αρχή, δηλαδή από την αυγή της σύγχρονης πληροφορικής στα μέσα του 19ου αιώνα, ώστε να δούμε τι ακριβώς αφορά ο ελέφαντας στο δωμάτιο.
Η μητέρα του προγραμματισμού
Η Ada Lovelace, κόρη του Λόρδου Βύρωνα, θεωρείται η μητέρα του προγραμματισμού υπολογιστών, αφού το 1842 έγραψε τον πρώτο αλγόριθμο στην ιστορία της σύγχρονης πληροφορικής για να εκτελεστεί στην “Αναλυτική Μηχανή” του Charles Babbage. Πέραν αυτού είναι και ο πρώτος άνθρωπος που συνειδητοποίησε την δυναμική ενός υπολογιστή ως μια πολυχρηστική μηχανή, που ξεφεύγει από τον απλό υπολογισμό αριθμών.
Από τότε μέχρι και την δεκαετία του 1960 οι γυναίκες ήταν οι κύριες χρήστριες/προγραμματίστριες των υπολογιστών.
Συγκεκριμένα κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο η πλειοψηφία των προγραμματιστών/μηχανικών των υπολογιστών ήταν γυναίκες. Μπορούσαν να χειρίζονται με άνεση γιγαντιαίους ηλεκτρομηχανικούς υπολογιστές, να βγάζουν βαλλιστικούς υπολογισμούς, να σπάνε τις κρυπτογραφημένες επικοινωνίες των ναζί και να επισκευάζουν τους υπολογιστές, εργασίες που οι περισσότεροι άνδρες εκείνης την εποχή θεωρούσαν τρομακτικές και πολύπλοκες. Μετά τον πόλεμο αυτές οι γυναίκες στελέχωσαν την μηχανοργάνωση των κρατικών/τραπεζικών υπηρεσιών στην Αγγλία και στις ΗΠΑ. Κατά την δεκαετία του 1960 η ενασχόληση με την πληροφορική θεωρούταν “γυναικεία εργασία”. Χαρακτηριστικό είναι πως όλες οι διαφημίσεις για υπολογιστές της τότε εποχής έδειχναν πάντοτε γυναίκες προγραμματίστριες. Οι προγραμματίστριες και μηχανικοί υπολογιστών έπαιρναν πενιχρούς μισθούς, μιας και δεν θεωρούταν μια “τόσο σοβαρή δουλειά”.
Όλα αυτά άρχισαν να αλλάζουν την δεκαετία του 1970, όταν ξεκίνησαν οι εταιρίες να αντιλαμβάνονται την ισχύ της πληροφορικής. Τις χαμηλόμισθες προγραμματίστριες γυναίκες τις αντικαθιστούσαν σταδιακά υψηλόμισθοι άνδρες. Η «μετάβαση» ολοκληρώθηκε την δεκαετία του 1980 όταν οι υπολογιστές πλέον πλασαρόντουσαν από τις εταιρίες ως «ανδρικά μηχανήματα».
Ο ελέφαντας στο δωμάτιο
Κοιτώντας την ιστορία της πληροφορικής αντιλαμβανόμαστε πολύ εύκολα πως ο ελέφαντας στο δωμάτιο δεν αφορά την «γονιδιακή διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών», όπως ισχυρίζεται ο James Damore και όπως ισχυρίζονται αρκετοί άνδρες σήμερα. Η ανισότητα των φύλων στους τεχνολογικούς τομείς υπάρχει επειδή έχει χτιστεί συστηματικά η νοοτροπία του ότι η πληροφορική και η τεχνολογία είναι «μόνο ανδρικά θέματα».
Η ιστορία όμως δεν μπορεί να διαγραφεί πατώντας απλώς το «del».
