«Τις σημερινές Θερμοπύλες τις φυλάει η Ουκρανία και το Ισραήλ, το μόνο δημοκρατικό κράτος μέσα σε έναν ωκεανό αμάθειας, μισαλλοδοξίας και ανελευθερίας. Χάρη σ’ αυτούς οι βάρβαροι δεν θα διαβούνε, γι’ αυτό και έχουμε χρέος να παραμείνουμε στο πλάι τους!»
Η παραπάνω δήλωση ανήκει στην κα Βάνα Νικολαΐδου – Κυριανίδου, πρόεδρο του τμήματος της Φιλοσοφίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών.
Το κείμενο που ακολουθεί στόχο έχει να συμβάλει στο να κατανοήσουμε πως από μια εξέχουσα θεσμική θέση, η κυρία Νικολαΐδου προάγει ακραίες ρητορικές μίσους που φυσικά δεν συμβάλλουν στο να ασχοληθεί κανείς πραγματικά με ζητήματα που προκύπτουν, να κατανοήσει δηλαδή το πώς δημιουργήθηκαν και να προβληματιστεί γόνιμα στο πώς θα μπορούσε η παγκόσμια κοινότητα να διεξέλθει μέσα από αυτά προς επίτευξη της ειρήνης. Αντίθετα, προωθεί συστηματικά, από θέση μάλιστα αυθεντίας ως προς το πρόσωπό της, την πόλωση, την αποξένωση των μετριοπαθών και υποθάλπει τις πιθανότητες κλιμάκωσης της αντιπαράθεσης.
Η κα Νικολαΐδου, αρχής γενομένης από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τοποθετείται καθημερινά και δημόσια με συγκεκριμένο πολιτικό πρόσημο. Αποκορύφωμα αυτής της συνήθειάς της, αποτελούν οι πρόσφατες τοποθετήσεις και δηλώσεις της γύρω από τα τελευταία αιματηρά γεγονότα ανάμεσα στο κράτος του Ισραήλ και τους Παλαιστινίους. Πιο συγκεκριμένα, κοινοποιεί όλη την αρθρογραφία υπέρ της πολεμικής δραστηριότητας του Ισραήλ, αλλά εκφράζεται και με δικά της σχόλια που κινούνται στο αντίστοιχο μήκος κύματος. Βασικά υιοθετεί τη γενικότερη και με συνέχεια στον χρόνο πολιτική στάση του ελληνικού κράτους στα διεθνή, βαφτίζοντάς τη μάλιστα “θεωρία” και δικαιολογώντας την εμπλοκή της Ελλάδας στις εμπόλεμες συρράξεις της εποχής μας. Δημιουργεί έτσι αμφιβολίες κατά πόσον αυτή η ούτως ή άλλως αμφιλεγόμενου αποτελέσματος και σημασίας τακτική της προάγει τις αξίες της ειρήνης και κυρίως συνάδει με τον θεσμικό ρόλο που υπηρετεί από καθέδρας.
Αδυνατούμε να κατανοήσουμε πώς γίνεται η βία να είναι συμπεριφορά ΄΄βαρβάρων΄΄ σε κάποιες περιπτώσεις και άρα να καταδικάζεται, ενώ σε κάποιες άλλες περιπτώσεις να δικαιολογείται ως νόμιμη και νομιμοποιημένη πράξη ενός ‘’ανώτερου πολιτισμού’’ που μάλιστα αξίζει να εξάγεται και να προασπίζει τα ‘’ανώτερα ιδανικά’’ του. Αναμφίβολα, αν απομονώσουμε το γεγονός της τρομοκρατικής ενέργειας στην επικράτεια του Ισραήλ, τότε φυσικά και κατανοούμε το δικαίωμα του να αμυνθεί και να καταστρέψει την απειλή. Οι μεροληπτικές και εύκολες ταξινομήσεις, τα βιαστικά συμπεράσματα και οι στερεοτυπικές συνήθειες -από τις οποίες δεν εξαιρείται η Ακαδημία- το μόνο που καταφέρνουν είναι να αποκλείουν το ενδεχόμενο να εξετάσουμε το ζήτημα στην ουσιαστική του βάση, ώστε να κατανοήσουμε και το ίδιο το πρόβλημα αλλά και το πώς αυτό εκτυλίχθηκε στο βάθος του χρόνου. Άρα, το να παίρνουμε τόσο ξεκάθαρη και σίγουρη θέση γενικά αναφερόμενοι-ες στο Ισραήλ ως “Θερμοπύλες του δυτικού πολιτισμού”, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν το πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνουν χώρα τα συγκεκριμένα γεγονότα, κατά πόσο μπορεί να είναι αντικειμενικό, όπως αυτό μας συστήνεται;
Από την άλλη βέβαια, σχετικά με τη συγκεκριμένη της τοποθέτηση, εμείς τις «Θερμοπύλες» τις θυμόμαστε αμυντικές! Τίθενται, λοιπόν, κάποια εύλογα ερωτήματα. Αν τις «Θερμοπύλες» τις φυλάει το Ισραήλ, ποιοι είναι οι «Πέρσες» και γιατί; Γιατί αν χρησιμοποιήσουμε τη σχέση πλήθους και πολεμικού εξοπλισμού ανάμεσα στο κράτος του Ισραήλ και τους Παλαιστίνιους, αν εξετάσουμε τους όρους της αριθμητικής και στρατιωτικής υπεροχής των μεν απέναντι στους δε, ίσως προκύπτει αντίστροφη ερμηνεία, μιας και τοποθετημένοι μέσα σε ένα απόλυτο πλέγμα πολιτικής περιθωριοποίησης, κοινωνικοοικονομικών αποκλεισμών και εδαφικών αμφισβητήσεων, οι Παλαιστίνιοι, παρά τους περιορισμένους πόρους τους, στέκονται ανθεκτικοί απέναντι στο πανίσχυρο ισραηλινό κράτος, εξοπλισμένο με προηγμένη στρατιωτική υποδομή και σημαντική διεθνή υποστήριξη. Από την άλλη, αν εννοεί ότι το Ισραήλ αμύνεται απέναντι σε όλες τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, τότε μιλάμε για μια φοβερή απλούστευση που υπονοεί ότι όλη η Ανατολή έχει στραφεί και βάλλει εναντίον της πολιτισμένης Δύσης. Ακόμη, με βάση την ίδια αναλογία της κυρίας Νικολαΐδου, αν οι Παλαιστίνιοι είναι οι Πέρσες, τότε πώς εξηγούνται οι συνεχείς επεκτατικές πολιτικές του Ισραήλ στη δυτική όχθη τα τελευταία χρόνια που έχουν καταδικαστεί απερίφραστα ακόμα από αρχές όπως το Διεθνές Δικαστήριο, το Συμβούλιο Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών αλλά και από το Ανώτατο Δικαστήριο του ίδιου το Ισραήλ; Επιπλέον, στη βάση της δίκαιης, ηθικά και ουσιαστικά, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, στρατιωτικής δράσης του Ισραήλ έπειτα από την επίθεση της Χαμάς, προκύπτει το τρίτο ερώτημα. Πότε αυτή η άμυνα γίνεται επίθεση και με ποιους όρους; Με βάση αυτά αλλά και τις πρόσφατες εξελίξεις με τους μαζικούς βομβαρδισμούς αμάχων, που μόνο κάτι τέτοιο δεν καταδεικνύουν, πώς συνεχίζει η κυρία πρόεδρος της Φιλοσοφικής να έχει την ίδια θέση και μάλιστα να την ισχυροποιεί; Τελικά πόσοι βάρβαροι κάνουν έναν δυτικό; Θα πρέπει να μάθουμε επιτέλους, ο “τρίτος κόσμος” υπάρχει ή είναι ιδεολογία; Και σε κάθε περίπτωση απ’ αυτές, τι πρέπει να κάνουμε με τον “τρίτο κόσμο” εμείς οι από πάνω, οι “πολιτισμένοι”; Γίνεται σαφές πως η ακαδημαϊκή ουδετερότητα και ο επιστημονισμός πάνε περίπατο, ακριβέστερα εργαλειοποιούνται στην υπηρεσία της κυριαρχίας, καταλήγουν δηλαδή άλλοθι από θέση ισχύος και αυθεντίας, ώστε να νομιμοποιηθούν οι βαρβαρότητες της δύσης απέναντι σε λαούς που διεκδικούν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεσή τους.
Όσο γράφονται αυτές οι λέξεις, οι δρόμοι διαφυγής των ανθρώπων στη Λωρίδα της Γάζας έχουν αποκλειστεί, ενώ οι βομβαρδισμοί κλιμακώνονται. Είναι γνωστό πως χρησιμοποιούνται βόμβες και μέσα πολέμου εις βάρος των Παλαιστινίων στα όρια του διεθνούς δικαίου. Ποιος κάνει ιδεολογία, κα Βάνα Νικολαΐδου, τελικά; Ή πιο σωστά ποιος κάνει ό,τι περνάει απ’ τα χέρια του για να υπηρετήσει την κρατική αλήθεια και προπαγάνδα; Στις οθόνες του πολέμου προσβάλλεται και το πιο γενικό ανθρωπιστικό ένστικτο, και το πιο απλό περί δικαίου αίσθημα. Τίποτα εσείς; Όλα πάντα στο όνομα της αντικειμενικότητας, στο όνομα της επιστήμης, της δημοκρατίας, του πολιτισμού…
Ακόμα περισσότερο, αναρωτιόμαστε, πότε είναι θεμιτό η άμυνα να γίνεται επίθεση; Να θυμίσουμε ότι οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, βίαιες κάποιες από αυτές, μετά το κρατικό/καπιταλιστικό έγκλημα των Τεμπών σύμφωνα με την κα Νικολαΐδου ήταν απαράδεκτα «βίαιες» και «τοξικές». Ποιο κατά την κρίση σας είναι το ΄΄πρωτόκολλο χρήσης και επίταξης΄΄ βίας κα Νικολαΐδου; Μήπως τελικά το πρόβλημα δεν αφορά τη βία αυτή καθ’ εαυτό, και η δικαιολόγηση και υποστήριξή της ή μη, έχει να κάνει με την πηγή της; Μήπως το μονοπώλιο στη χρήση της φυσικής βίας κατέχει αποκλειστικά το κράτος; Μήπως τελικά μας αρέσουν οι άνθρωποι πρώτης και οι άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας; Για να το πούμε απλά… Μήπως με τη στάση σας, κα Βάνα Κυριανίδου – Νικολαΐδου, είστε συνένοχη -στο πεδίο των θέσεων- στην όξυνση της κατάστασης που οδηγεί σε ακραίες μιλιταριστικές θέσεις και πρακτικές αφανισμού ενός ολόκληρου λαού, με το να χρησιμοποιείτε επιλεκτικά γεγονότα από το τι συμβαίνει; Μήπως η γενικόλογη καταδίκη της βίας καταλήγει να θεμελιώνει τη θεσμοθετημένη βία του κράτους; Μήπως οι «άριοι» του αιώνα που μας πέρασε, που μας διδάσκετε στα αμφιθέατρα, τείνουν να γίνουν οι «δυτικοί» του σήμερα, και όσοι-ες μένει να περισσεύουν από τη δυτική μητρόπολη είναι οι «βάρβαροι» που με τέτοια έπαρση και ευκολία πιάνετε στο λόγο σας; Τι είναι νεοναζισμός σήμερα; Όπως και να ‘χει, εμείς θα στεκόμαστε περήφανα αλληλέγγυες και αλληλέγγυοι σε κάθε πλευρά των συνόρων όπου άνθρωποι υψώνουν το ανάστημα τους ενάντια στη φρίκη του πολέμου, είτε αυτοί είναι Άραβες είτε Εβραίοι, είτε είναι Ευρωπαίοι χριστιανοί είτε Μεσανατολίτες μουσουλμάνοι! Όταν τα κράτη βομβαρδίζουν, ποιος είναι σε άμυνα και ποιος σε επίθεση κα Βάνα Νικολαίδου; Στα περιστατικά διαμαρτυρίας από φοιτητές και φοιτήτριες κατά τη διάρκεια των μαθημάτων σας, τα οποία εσείς η ίδια χαρακτηρίσατε ως «τάγματα εφόδου», ποιος είναι σε άμυνα; Αναρωτιόμαστε, τι ήταν τελικά αυτό που έθεσε σε αμυντική θέση την πρόεδρο της Φιλοσοφικής; Η εξουσία της;
Τελικά, ποιοι είναι οι βάρβαροι; Μπορούν να υπάρχουν;
Και τι θα γενούμε χωρίς αυτούς;
Μα, μα… Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα;
Πρωτοβουλία συναδέλφων ΠΜΣ Πολιτικής Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ
